3 tháng để giám định trong vụ án lớn như Vạn Thịnh Phát là bất khả thi

(Dân trí) - Với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, như vụ Vạn Thịnh Phát, đại biểu Quốc hội đề nghị thời hạn giám định do Ban Chỉ đạo quyết định.

Sáng 1/10, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến vào dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).

Liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người giám định tư pháp, đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An (Tây Ninh) đề nghị bỏ quy định “người giám định tư pháp được miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với nội dung chuyên môn trong kết luận giám định, trừ trường hợp cố ý làm sai lệch kết luận giám định”, đồng thời bổ sung cơ chế trách nhiệm nghề nghiệp của người giám định tư pháp.

Đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An (Ảnh: Hồng Phong).

Nữ đại biểu nêu quan điểm người giám định tư pháp phải chịu trách nhiệm dân sự theo quy định nếu có lỗi do sơ suất, cẩu thả hoặc thiếu năng lực chuyên môn một cách nghiêm trọng trong quá trình thực hiện giám định, gây ra thiệt hại cho cá nhân, tổ chức. Họ cũng phải chịu trách nhiệm pháp lý khi cố ý làm sai lệch kết luận giám định.

Theo bà An, người giám định tư pháp chỉ được miễn trừ trách nhiệm nếu chứng minh được đã thực hiện công việc một cách khách quan, vô tư, tuân thủ đúng quy trình.

Quy định miễn trừ trách nhiệm pháp lý như dự thảo luật, bà An cho rằng đang đi ngược với xu hướng pháp lý tiến bộ của thế giới về việc thu hẹp tiến tới xóa bỏ quyền miễn trừ của các chuyên gia, để tăng cường trách nhiệm giải trình.

Hơn nữa, việc này mang tính rủi ro pháp lý rất lớn, nhất là trong những vụ việc, vụ án nghiêm trọng, tạo vùng an toàn cho những cá nhân yếu kém về chuyên môn, thiếu nghiêm túc trong bổ nhiệm, đào tạo, đánh giá năng lực đội ngũ giám định viên.

“Việc yếu kém chuyên môn sẽ rất dễ bị lợi dụng, tác động để sai phạm”, nữ đại biểu tỉnh Tây Ninh lưu ý.

Theo bà, lý giải của Chính phủ về việc miễn trách nhiệm pháp lý để khuyến khích, tạo sự an tâm chỉ là giải pháp bề nổi, nếu áp dụng lâu dài dễ bị lạm dụng.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Công Long (Ảnh: Hồng Phong).

Bên cạnh đó, nữ đại biểu đề nghị cân nhắc bổ sung đối tượng giám định với các vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, với thời hạn giám định do Ban Chỉ đạo quyết định.

Dẫn chứng, bà An cho biết gần đây xảy ra một số vụ án với tính chất khá phức tạp, quy mô rộng, liên quan đến nhiều tổ chức cá nhân, như vụ án Vạn Thịnh Phát.

“Khối lượng công việc giám định trong vụ án Vạn Thịnh Phát cực kỳ lớn, gồm việc phân tích hàng nghìn bộ hồ sơ vay vốn khống, xác định dòng tiền qua một hệ sinh thái hàng nghìn doanh nghiệp, định giá khối lượng lớn tài sản đảm bảo để xác định thiệt hại lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng. Với khối lượng này, thời hạn giám định tối đa 3 tháng theo dự thảo luật là bất khả thi”, bà Song An dẫn chứng.

Dự thảo luật cũng cho phép báo cáo lại việc không thể đảm bảo thời hạn giám định, để kéo dài thời hạn ngoài luật định. Dù vậy, bà An cho rằng quy định này vẫn có thể tạo áp lực, làm ảnh hưởng hoạt động của các giám định viên.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Công Long (Đồng Nai) chia sẻ thực tế có nhiều vướng mắc trong khâu giám định liên quan các vụ án kinh tế.

Ông băn khoăn khi luật hiện hành và dự thảo luật sửa đổi vẫn giữ quy định bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các sở chuyên môn thuộc UBND tỉnh, TP sẽ thực hiện giám định tư pháp.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội (Ảnh: Hồng Phong).

“Cách thức trưng cầu giám định như thế có bảo đảm sự thật khách quan hay không?”, ông Long đặt câu hỏi với trường hợp điều tra hành vi liên quan đến các dự án đầu tư của UBND tỉnh nhưng người được trưng cầu giám định lại là sở chuyên ngành quản lý về lĩnh vực này thuộc tỉnh này.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát nhiều nội dung vướng mắc ở luật hiện hành. Những vướng mắc trong thực tiễn, theo ông Ninh, không chỉ do quy định pháp luật mà còn do việc tổ chức thi hành pháp luật”.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tư pháp khẳng định sẽ tiếp tục rà soát để quy định chặt chẽ hơn, giải quyết được những vướng mắc thuộc về quy định của pháp luật, chẳng hạn quy định về thời hạn giám định tư pháp sẽ theo hướng linh hoạt hơn.

Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/3-thang-de-giam-dinh-trong-vu-an-lon-nhu-van-thinh-phat-la-bat-kha-thi-20251001115620823.htm