Âm nhạc và hạnh phúc

"Đi qua ngõ, nghe tiếng nhạc, biết có hiền nhân!". Câu nói của cổ nhân luôn đúng trong mọi thời đại. Ở đâu có âm nhạc, ở đó có Chân - Thiện - Mỹ. Người đang chơi nhạc trong ngõ kia khó có thể là một kẻ ác. Một xóm có nhiều hiền nhân chơi đàn thì sự yên bình, hạnh phúc tỏa khắp thôn làng.

Phật giáo Tây Tạng và cả Ấn Độ giáo đều cho rằng khởi nguồn của vũ trụ là âm thanh, và việc chân ngôn "Om Mani Padme Hum" bắt đầu bằng "Om" (hay "Aum") không phải là điều ngẫu nhiên. Đó là âm thanh nguyên thủy từ thuở Bigbang vẫn còn lưu giữ trong vũ trụ. Trong Kinh Thánh, Ngôi Lời luôn là khái niệm gắn liền với sự khởi nguồn của tạo hóa. Chúng ta đến từ âm thanh. Và tất nhiên, chúng ta sống giữa thế giới của muôn ngàn âm thanh.

Nhạc sĩ Võ Thiện Thanh (trái) và ca sĩ Bảo Lan (nhóm 5 dòng kẻ)

Cái tinh túy nhất được chắt lọc, sắp xếp một cách có chủ đích của âm thanh, phát ra từ tâm hồn, chính là âm nhạc. Tâm hồn là tần số gốc mà từ đó, thông qua nhạc cụ và giọng hát, biến thành âm nhạc. Vậy nên, âm nhạc là thứ âm thanh có tác động nhiều nhất, nhanh nhất và mạnh nhất đến tâm hồn của chúng ta. Điều này lý giải vì sao mà bên cạnh những bản nhạc mang lại niềm yêu đời và tâm trạng tích cực, cũng có bài hát khi nghe xong cảm thấy chán nản, chẳng muốn làm gì. Hoặc có những thứ nhạc kích động dẫn đến sự hỗn loạn trong tâm trí. Ngược lại, âm nhạc cổ điển thường mang lại sự thánh thiện và bình an cho tâm hồn, kích thích trí não hướng về sự thông thái.

"Đi qua ngõ, nghe tiếng nhạc, biết có hiền nhân!".

Ở đâu có âm nhạc, ở đó có Chân - Thiện - Mỹ. Người đang chơi nhạc trong ngõ kia khó có thể là một kẻ ác. Một xóm có nhiều hiền nhân chơi đàn thì sự yên bình, hạnh phúc tỏa khắp thôn làng. Một quốc gia mà ai ai cũng yêu âm nhạc, đi đâu cũng nghe tiếng nhạc đẹp đẽ, tỷ lệ người biết chơi nhạc và ca hát cao thì sao mà quốc gia ấy không hạnh phúc chứ!

Rõ ràng là bên cạnh chỉ số tăng trưởng và sự phát triển kinh tế, thì giáo dục và phổ cập âm nhạc cho xã hội có vai trò cực kỳ quan trọng, để hướng đến Việt Nam trở thành một quốc gia hạnh phúc. Vì một quốc gia hạnh phúc thật sự luôn phải bao hàm đầy đủ 2 yếu tố: chỉ số tăng trưởng và tỷ lệ hạnh phúc của người dân.

Từ trái sang: ca sĩ Hoàng Quyên, nhạc sĩ Võ Thiện Thanh, nhạc sĩ Đỗ Bảo

ẢNH: ĐẠI NGÔ

Tuổi thơ của tôi trải qua thời bao cấp gian khó nhưng bù lại là những ký ức ngập tràn hạnh phúc với âm nhạc. Chúng tôi chơi nhạc trong điều kiện cực kỳ thiếu thốn phương tiện, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng. Một lần, khi cả đám đang hừng hực máu lửa trên sân khấu thì một ampli phát nổ. Rồi lần khác là cái micro tự dưng xẹt lửa khiến cả đám sợ xanh mặt. Nguyên nhân là những thiết bị ấy do một anh thợ điện tử "cây nhà lá vườn" tự chế bằng linh kiện cũ từ những chiếc xe jeep bị bỏ lại năm 1975. Âm nhạc thật quý giá trong những hoàn cảnh như thế. Và niềm hạnh phúc giản dị lúc ấy là được chụm đầu vào chiếc radio nghe một bài hát mới:

Ngoài kia có cô bé nhìn qua khe nghe tiếng đàn của tôi

Ngoài kia có chú bé trèo cành me mắt xoe tròn lắng nghe

Đàn tôi hát câu gì mà sao cô bé cười ngộ ghê

Đàn tôi hát câu gì mà sao chú bé ngồi mơ màng

Âm nhạc như mật ngọt chảy ra từ những điều bình dị đáng yêu nhất, từ niềm vui sống, từ sự quan tâm tới mọi người quanh mình mà chẳng bao giờ than thân trách phận dù lúc ấy biết bao gian khó bủa vây.

Hạnh phúc quá đơn sơ, đời tôi đâu có ngờ

Từng đêm cô bé chờ như chờ từng giấc mơ.

(Mặt trời bé con - Trần Tiến)

Chính phần cốt lõi bên trong tâm hồn mỗi nghệ sĩ, mỗi người dân với nền tảng giáo dục Chân-Thiện-Mỹ, cái đẹp, tình yêu thương, lòng trắc ẩn, nhận thức mang lại hạnh phúc cho người khác, cho cộng đồng luôn lấn át mục đích cá nhân, mới tạo nên hạnh phúc bền lâu cho chính ta, cho cộng đồng, cho đất nước.

Bạn tôi, một biên đạo múa nổi tiếng từng sống và học tập ở Nhật Bản trong thời gian dài, có lần kể chuyện. Rằng có một cặp vợ chồng người Việt mưu sinh và học tập bên Nhật. Họ thuê căn phòng của một người phụ nữ Nhật. Khi họ hỏi chi phí bao nhiêu để thanh toán, thì nhận được câu trả lời đầy bất ngờ: "Anh chị không cần phải trả tiền nhà đâu! Nhưng tôi mong muốn sau này anh chị hãy miễn phí cho một người gặp khó khăn khác, như tôi đã miễn phí cho anh chị vậy".

Mục đích sống của người phụ nữ Nhật kia thật đáng ngưỡng mộ. Bà muốn lan tỏa và phát triển mục đích sống vì người khác cho cộng đồng, cho xã hội. Dù sau này bà không còn nữa thì điều tốt đẹp ấy sẽ có người khác nối tiếp mãi mãi. Và như thế, xã hội, đất nước, và cả hành tinh sao không hạnh phúc lên chứ!

Nhạc sĩ Võ Thiện Thanh (hàng ngồi, giữa) với nhóm bè Cadillac

ẢNH: NHẠC SĨ CUNG CẤP

Anh bạn biên đạo múa của tôi còn kể về những người phụ nữ Nhật Bản khi qua Việt Nam làm công tác cộng đồng chỉ ở trong một căn phòng tối giản, không câu nệ bất cứ tiện nghi và điều kiện gì thêm. Rảnh rỗi, họ nghe nhạc cổ điển, nhạc jazz.

Nhìn lại xã hội chúng ta, song hành với những bước tiến vượt bậc về kinh tế, về chỉ số tăng trưởng, điều kiện cuộc sống vật chất của xã hội, điều kiện hưởng thụ âm nhạc của người dân cũng ngày một nâng cao. Những sự kiện giao lưu và mời các ngôi sao âm nhạc thế giới diễn ra dễ dàng và thường xuyên hơn. Nếu mười mấy năm trước, chúng ta chỉ mời được các ban nhạc "vang bóng một thời" thì giờ đây chúng ta được xem những siêu sao đang nổi danh toàn cầu như nhóm BlackPink, ca sĩ Charlie Puth, nhóm Maroon 5, ca sĩ Katy Pery, nghệ sĩ kèn Kenny G… bằng xương bằng thịt. Cùng đó, khát vọng đưa nhạc Việt ra thế giới cũng đang là niềm khao khát cháy bỏng của những nghệ sĩ Gen Z. Những xu hướng kỹ thuật, công nghệ hiện đại, số hóa, kỷ nguyên AI… cũng luôn được cập nhật rất kịp thời.

Tuy nhiên, tất cả những thứ đó chỉ là một bên của chiếc cân. Bên còn lại phải là nền tảng giáo dục Chân-Thiện-Mỹ, giáo dục về cái đẹp, tình yêu thương, lòng trắc ẩn. Một khi chiếc cân ấy cân bằng, quốc gia mới vững bền! Bằng cách nào? Bằng nghệ thuật và âm nhạc!

Tôi đã từng cảm nhận được niềm hạnh phúc ấy, khi mang cây đàn piano điện đến tặng cho một ngôi trường nghèo. Cây đàn được đặt ngay hành lang lớp học. Nhìn các em học sinh thay nhau ngồi vào đàn chơi những bản nhạc từng học trong những lớp nhạc cùng nụ cười rạng rỡ trên môi, trong tôi dâng trào niềm hạnh phúc. Tôi vui vì âm nhạc giờ đây được phổ cập rộng rãi hơn, học sinh biết chơi đàn đã nhiều hơn. Như vậy, một thế hệ nghệ sĩ mới đầy khao khát vươn tầm thế giới ngày một đông đảo hơn!

Đêm khuya tiếng đàn, xao xuyến hàng me (Thành phố trẻ - Trần Tiến)

Thật là đáng yêu phải không? Một Việt Nam hùng cường với mọi người dân đều hạnh phúc. Đó là ước mơ của tất cả chúng ta!

Nguồn: https://thanhnien.vn/am-nhac-va-hanh-phuc-185250828182244079.htm