Báo chí và mạng xã hội: Cộng sinh hay đối đầu?

Thông báo cho công chúng sự kiện mới nhất, một cách nhanh nhất, chính xác nhất là nhiệm vụ mà mọi tòa soạn theo đuổi. Thế nhưng với sự xuất hiện của mạng xã hội (MXH), mục tiêu ấy đang chịu thách thức không nhỏ.

Hiện nay, Việt Nam đã cấp phép cho gần 1.000 MXH, trong đó có khoảng 20 mạng lớn với số lượng người dùng tương đương hoặc cao hơn các nền tảng lớn như Facebook, TikTok...

Đặc trưng của MXH là truyền thông cá nhân, ít chịu trách nhiệm với độ chính xác của thông tin, lại không cần tuân thủ các chuẩn mực về sản phẩm truyền thông… nên có thể có tốc độ “truyền tin” nhanh hơn nhiều so với báo chí chính thống.

Nói như thế không có nghĩa là báo chí chính thống bị “bỏ lại phía sau”, bởi báo chí có những lợi thế riêng có mà MXH không thể có được. Do đó, báo chí chính thống muốn giữ vững trận địa của mình thì phải làm khác MXH. Đặc biệt, cần giữ vững những giá trị cốt lõi của báo chí, đó là thông tin xác thực, chính xác, khách quan, có trách nhiệm giải trình, đạo đức nghề nghiệp.

Phóng viên Báo Đắk Lắk trao đổi nghiệp vụ tại tòa soạn.

Trên thực tế, chính nhờ những giá trị cốt lõi đó, công chúng đã không “quay lưng” với báo chí chính thống. Nhận định này đã được chứng minh khá rõ khi đất nước có những sự kiện lớn, xã hội có những vấn đề nảy sinh… Chẳng hạn như khi đại dịch COVID-19 bùng phát cũng là giai đoạn mà thông tin trên MXH thực sự trở nên hỗn loạn. Và giữa “ma trận” thông tin đó, công chúng lại tìm đến những cơ quan báo chí chính thống để có được cho mình sự xác tín.

Công nghệ giúp cho việc đưa tin nhanh chóng và dễ dàng hơn. Hiện nay, không ít phóng viên, nhà báo đã tận dụng MXH để phục vụ cho tác nghiệp của mình. Thậm chí một số tờ báo lớn xác định luôn MXH là một nguồn tin quan trọng. Đây cũng là xu thế tất yếu để theo kịp thời đại về mặt công nghệ, thời gian và đáp ứng nhu cầu của bạn đọc.

Hiện nay, xu hướng chung là báo chí và MXH đang hướng tới sự hợp tác thay vì cạnh tranh hoàn toàn. Báo chí có thể tận dụng MXH để mở rộng phạm vi tiếp cận, tương tác với độc giả và thu thập thông tin. Ở chiều ngược lại, MXH có thể hợp tác với báo chí để kiểm chứng thông tin và chống lại tin giả. Nói một cách hình ảnh, nếu MXH là “mỏ tin tức” khổng lồ, đủ các thứ tin tức không được phân loại thì báo chí là các kỹ sư phân kim phải tách “vàng” - thứ quan trọng nhất, có ý nghĩa nhất - ra khỏi mớ hỗn độn đó và trao vào tay độc giả.

Có một điểm đáng chú ý khác là hiện nay đa số các cơ quan báo chí đều có tài khoản và trang trên các nền tảng MXH để tiếp cận độc giả. Đặc biệt, trong bối cảnh mà các tòa soạn đang chuyển mình để phát triển kinh tế báo chí thì mức độ hợp tác càng rõ nét. Các cơ quan báo chí muốn thông qua MXH để có nhiều độc giả, những độc giả chất lượng hơn nhằm tăng quảng cáo, nguồn thu.

Có thể nói, trong giai đoạn hiện nay, giữa báo chí và MXH là một cuộc cạnh tranh khốc liệt trong việc thu hút sự chú ý của công chúng, đồng thời cũng là mối quan hệ “cộng sinh” chưa thể tách rời. Theo nhiều chuyên gia nhận định, ưu thế tuyệt đối của báo chí trước MXH chính là những giá trị cốt lõi bắt nguồn từ sứ mệnh của báo chí.

Nguồn: https://baodaklak.vn/xa-hoi/202506/bao-chi-va-mang-xa-hoi-cong-sinh-hay-doi-dau-7f303d6/