Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam. Ảnh: Lê Phú
Thưa ông, trong một thế kỷ qua, báo chí đã có những đóng góp quan trọng như thế nào đối với quá trình phát triển của đất nước?
Báo chí Cách mạng Việt Nam đặt tinh thần phụng sự Tổ quốc, Nhân dân lên ưu tiên hàng đầu, với sứ mệnh tuyên truyền hiệu quả đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, là diễn đàn của nhân dân. Từ khi ra đời, báo chí đã động viên, cổ vũ, dẫn dắt, phát động cách mạng.
Trong chiến tranh, báo chí phản ánh hiệu quả từng bước tiến của quân dân trên chiến trường, bàn đàm phán. Cả nước có khoảng 500 nhà báo liệt sĩ đã hy sinh trong các cuộc chiến tranh, trong đó, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) chiếm một nửa. Điều này dễ hiểu, bởi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, khi vào chiến trường, đa phần là phóng viên, kỹ thuật viên của TTXVN và Điện ảnh Quân đội.
Những nhà báo, chiến sĩ ấy đã thực sự dấn thân, đổ máu, giúp mang lại những dòng tin, bức ảnh vô giá đến nay. Thậm chí có những người hiện còn chưa biết đích danh hy sinh ở đâu. Tấm lòng những người ở lại luôn tưởng nhớ đến những nhà báo liệt sĩ, những cống hiến của họ qua những các sự kiện tri ân.
Gần đây, danh sách nhiều nhà báo, liệt sĩ được đưa vào ngôi chùa ở Nghệ An. Có thể nói, từng bước đi chậm, nhưng cả nước đã đáp ứng phần nào được những nỗi trăn trở, lòng biết ơn của thế hệ đi sau với các nhà báo đã ngã xuống trong chiến tranh.
Trong thời bình, báo chí phản ánh con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt những năm gần đây, khi báo chí Việt Nam phát triển, đã theo kịp được với sự phát triển chung của báo chí thế giới, nhưng vẫn giữ nguyên bản chất cốt lõi là phụng sự Tổ quốc, Nhân dân. Đó chính là đóng góp lớn nhất của Báo chí cách mạng Việt Nam trong 100 năm qua.
Trong thời đại phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số nhanh như vũ bão hiện nay, các cơ quan báo chí có những thách thức và cơ hội nào, thưa ông?
Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, thách thức đặt ra lớn, thói quen đọc báo in đã giảm nhiều, sự tiện dụng của báo điện tử cũng khiến người đọc không bật đài, xem truyền hình nhiều như trước, khiến các nền tảng báo truyền thống bị thu hẹp. Đặc biệt, nguồn thu cho báo chí bị ảnh hưởng nghiêm trọng...
Nhà báo bây giờ không phải chỉ có cây bút, cuốn sổ, máy ảnh, máy quay, mà đòi hỏi phải có những kỹ năng của thời đại mới, nhất là trí tuệ nhân tạo (AI). Hội Nhà báo Việt Nam đang chủ động có những khóa đào tạo cho khoảng 2.000 nhà báo, hy vọng trong năm 2025 sẽ đào tạo được 5.000 nhà báo...
Phải khẳng định, trí tuệ nhân tạo đang mang lại cơ hội cho các nhà báo khi tiết giảm những việc lặp đi lặp lại, tỉ mẩn, đòi hỏi vượt sức tính toán của con người, để tập trung vào hoạt động sáng tạo. Một số cơ quan báo chí khi ứng dụng hiệu quả khoa học công nghệ sẽ tạo ra hiệu quả mạnh mẽ. Đây chính là cơ hội để cơ quan báo chí tạo ra bước tiến nhảy vọt, cạnh tranh sòng phẳng với nhau.
Đồng chí Lê Quốc Minh trao đổi với phóng viên Báo Tin tức và Dân tộc. Ảnh: Lê Phú
Để phát triển các sản phẩm báo chí trong hệ sinh thái nội dung số, các tòa soạn báo cần trang bị năng lực số cho phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên và đầu tư cơ sở vật chất ra sao, thưa ông?
Trước kia, phóng viên viết trên giấy, gửi về tòa soạn có người đánh máy, đưa lên hệ thống. Sau này, phóng viên viết và gửi email về tòa soạn, cách thức này đã xưa cũ. Các cơ quan báo chí lớn như TTXVN đã bỏ việc này từ cách đây 10 - 15 năm. Hiện nay, phóng viên sử dụng các hệ thống quản trị nội dung và tòa soạn quyết định nội dung theo định hướng. Có nội dung phát báo điện tử, báo in hay dùng để sản xuất video, podcast...
Trước đây, việc soát lỗi chính tả cần nhiều người, đặc biệt trên báo in, nhưng bây giờ việc này quá đơn giản, AI soát lỗi chính tả dễ dàng, thậm chí kiểm tra văn phong xem có phù hợp với tờ báo hay không. Hoặc AI gợi ý về chủ đề, viết bài xong, AI gợi ý cách thức đặt tiêu đề để hấp dẫn hơn trên nền tảng Digital, thu hút người xem hơn...
Mặt khác, nhiều cơ quan báo chí cho rằng, AI không làm việc được như con người. Đơn cử, AI không thể đi phỏng vấn, gỡ băng, sản xuất video…, nhưng không phải. Hiện nay, AI đã phỏng vấn được, chỉ cần người dùng khởi động hệ thống, nếu đối tượng được kết nối, ra lệnh cho AI và đề xuất phỏng vấn theo hướng nào, AI sẽ ra câu hỏi, trả lời như mong muốn...
Rõ ràng, đây là cơ hội, kỹ năng và các tòa soạn, phóng viên phải biết cách điều khiển, làm chủ những công nghệ này để đầu tư tương xứng.
Trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn các cơ quan báo chí, xin ông chia sẻ về những khó khăn, thuận lợi với người làm báo như thế nào? Giải pháp đảm bảo nội dung thông tin cho các tòa soạn trong tình hình mới là gì, thưa ông?
Chủ trương tinh gọn bộ máy là chủ trương đúng đắn, không chỉ trong lĩnh vực báo chí, mà trong bất kỳ lĩnh vực nào để đảm bảo bộ máy hoạt động hiệu quả. Công nghệ mới giúp các cơ quan báo chí có thể xử lý công việc tối ưu với số lượng người ít hơn. Trong quá trình tinh gọn bộ máy ở lĩnh vực báo chí, có những người có nhiều năm công tác với năng lực cạnh tranh, nhưng họ lại không tiếp tục làm việc cho cơ quan báo chí. Họ buộc phải tìm kiếm cơ hội ở những ngành nghề khác. Nên coi đây là việc thông thường trong xã hội, luôn luôn đòi hỏi sự cạnh tranh từ bất kỳ lĩnh vực nào.
Một Tổng Giám đốc đang làm việc nhận lương cao, nhưng ngày mai có thể bị mất việc và đi tìm kiếm cơ hội ở nơi khác. Một nhân viên hay một người làm báo cũng không khác gì với các lĩnh vực khác. Để chuẩn bị tâm thế, mỗi cá nhân cần phải trang bị cho mình những năng lực, kiến thức, linh hoạt để thích ứng trong bất kỳ môi trường nào. Không nên hiểu không làm báo thì không còn cơ hội nào khác...
Phụ san đặc biệt 30/4 của Báo Nhân Dân có sức lan tỏa mạnh mẽ. Ảnh: FBNV
Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, ông có thông điệp gì nhắn gửi tới đội ngũ người làm báo nước nhà, thưa ông?
Báo chí đang ở bước ngoặt quan trọng với nhiều thách thức và cơ hội song hành. Trong khi thẳng thắn nhìn nhận thách thức đó, cũng cần thấy cơ hội. Đó là cơ hội làm nghề một cách chuyên nghiệp, sáng tạo; cơ hội cạnh tranh để khẳng định vị thế báo chí chính thống; cơ hội thể hiện năng lực của nhà báo và từng cơ quan báo chí.
Muốn vậy, các cơ quan báo chí và từng nhà báo phải đổi mới sáng tạo không ngừng. Dừng lại là tụt hậu, đi chậm vẫn là tụt hậu, nhưng đổi mới và đổi mới không ngừng sẽ giúp mỗi nhà báo tạo ra bản sắc riêng của mình, mỗi cơ quan báo chí tạo ra dấu ấn riêng của mình. Từ đó thu hút được độc giả, khán thính giả. Khi đó, vị thế, vai trò của báo chí mới được khẳng định, mới được làm tốt. Điều đó có nghĩa là tuyên truyền hiệu quả đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, là diễn đàn của Nhân dân, phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân hiệu quả.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Lê Vân/Báo Tin tức và Dân tộc
Nguồn:https://baotintuc.vn/thoi-su/bao-chi-viet-nam-khang-dinh-vai-tro-phung-su-to-quoc-nhan-dan-20250618002534317.htm
Bình luận (0)