Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Đổi mới sáng tạo phải thành lối sống của người Việt

Đây là thông điệp mạnh mẽ được Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh tại Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2025 diễn ra chiều 21/4.

Bộ trưởng khẳng định, việc xây dựng một nền văn hóa đổi mới sáng tạo toàn dân, khuyến khích tinh thần "dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới" là chìa khóa để Việt Nam tận dụng tối đa tiềm năng sáng tạo, bứt phá trong kỷ nguyên số và đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Theo Bộ trưởng, việc xây dựng một nền văn hóa đổi mới sáng tạo vững mạnh, khuyến khích khám phá và chấp nhận thử thách sẽ là động lực then chốt để Việt Nam bứt phá và phát triển nhanh chóng trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tại Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2025. (Ảnh: BTC)

Trong bài phát biểu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhận định, người Việt Nam có 2 sức mạnh quan trọng: Tư duy STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học) tốt nên làm khoa học và công nghệ tốt, năng lực vận dụng tốt nên làm đổi mới sáng tạo tốt. Đây đều là những năng lực cốt lõi của thời khoa học công nghệ/đổi mới sáng tạo/chuyển đổi số.

"Đổi mới sáng tạo là động lực phát triển, thúc đẩy đổi mới chính là thúc đẩy phát triển, hoạch định đổi mới là hoạch định tương lai. Đổi mới hoạt động khoa học công nghệ để hướng vào giải quyết các bài toán lớn của quốc gia. Muốn sáng tạo và đổi mới có thể trở thành toàn dân thì phải chuyển đổi số toàn diện, số hoá tàn bộ thế giới thực, đưa mọi hoạt động lên môi trường số.

Môi trường số là môi trường lý tưởng cho mọi ý tưởng có thể hiện thực hoá nhanh nhất, vì nó phi vật lý, phi khoảng cách và phi tiếp xúc. đổi mới sáng tạo Việt Nam phải đặt trong ngữ cảnh chuyển đổi số quốc gia", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, Ngày Sáng tạo và Đổi mới do Liên hợp quốc khởi xướng vừa là dịp tôn vinh những ý tưởng độc đáo vừa là sự ghi nhận quá trình biến những ý tưởng đó thành giải pháp thực tiễn, mang lại giá trị cho xã hội. Lấy ngày sinh của Leonardo da Vinci làm biểu tượng, Liên hợp quốc muốn truyền tải thông điệp về khả năng sáng tạo tiềm ẩn trong mỗi con người và vai trò của nó trong mọi lĩnh vực.

Với Việt Nam, đổi mới sáng tạo không chỉ giới hạn trong giới khoa học hay doanh nghiệp công nghệ cao. Đó là tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới cần được lan tỏa đến mọi ngành nghề, từ người nông dân cải tiến công cụ sản xuất đến học sinh sáng tạo trong học tập. Việc kết nối đổi mới sáng tạo với mục tiêu phát triển bền vững được xem là yếu tố then chốt để Việt Nam có thể "nhảy cóc" công nghệ và rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển.

"Trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế, đổi mới sáng tạo chính là đòn bẩy quan trọng giúp Việt Nam tận dụng tối đa các thành tựu khoa học công nghệ của thế giới, kết hợp với sự sáng tạo và khả năng thích ứng của người Việt để tạo ra những giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế," Bộ trưởng khẳng định.

Ông cũng chỉ ra rằng, khác với khoa học công nghệ cơ bản có tính phổ quát, đổi mới sáng tạo mang đậm dấu ấn quốc gia, tạo ra năng lực cạnh tranh đặc thù và đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế.

Để hiện thực hóa mục tiêu biến đổi mới sáng tạo thành lối sống, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Bộ KH&CN đã được giao nhiệm vụ xây dựng đề án Quốc gia khởi nghiệp, với trọng tâm là hình thành văn hóa đổi mới sáng tạo trong toàn dân. Điều này bao gồm việc khuyến khích tư duy khám phá, chấp nhận thất bại như một phần của quá trình sáng tạo, và tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mà ở đó mọi ý tưởng đều có cơ hội được hiện thực hóa.

Bộ trưởng cũng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số toàn diện trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Môi trường số được xem là "mảnh đất màu mỡ" để các ý tưởng sáng tạo nảy mầm và phát triển nhanh chóng, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.

''Ngày 21/4 vừa là Ngày Sáng tạo và Đổi mới toàn cầu, cũng là Ngày Văn hoá đổi mới sáng tạo Việt Nam. Việt Nam không chỉ phát triển khoa học công nghệ mà còn nuôi dưỡng một nền văn hoá đổi mới sáng tạo toàn dân, kKhơi dậy tinh thần sáng tạo toàn dân trong kỷ nguyên số, mở rộng đổi mới sáng tạo ra ngoài phòng thí nhiệm tới doanh nghiệp, trường học, công sở, cộng đồng và địa phương.

Mỗi năm đến dịp này, chúng ta sẽ tổ chức Tuần lễ đổi mới sáng tạo, phát động phong trào "Mỗi người dân một ý tưởng cải tiến, mỗi cán bộ công viên chức đổi mới từ việc nhỏ nhất", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tin tưởng rằng, việc xây dựng một văn hóa đổi mới sáng tạo dựa trên nền tảng văn hóa xã hội đặc trưng của Việt Nam sẽ là yếu tố quyết định sự thành công của công cuộc đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hiện thực hóa khát vọng một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.

Lo ngại về tỷ lệ nữ giới 'thờ ơ' với ngành STEM

Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam nhấn mạnh, hiện nay tỷ lệ nữ giới mong muốn theo đuổi các ngành nghề STEM ở Việt Nam hiện chỉ đạt 10%, thấp hơn đáng kể so với tỷ lệ 24% ở nam giới.

Bà Tamesis cũng chỉ ra một số khoảng cách đáng chú ý khác trong bối cảnh chuyển đổi số của Việt Nam. Cụ thể, ở khu vực nông thôn, tỷ lệ người dân sử dụng internet thấp hơn 10% so với khu vực đô thị. Đáng chú ý, tại các vùng sâu vùng xa, tỷ lệ phụ nữ sở hữu điện thoại thông minh thấp hơn tới 26% so với nam giới.

Tuy vậy, Việt Nam đã xác định chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo là ưu tiên chiến lược hàng đầu, thể hiện qua Nghị quyết 57 và cam kết dành 3% ngân sách quốc gia cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Hiện nền kinh tế số Việt Nam chiếm 18,3% GDP và có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á, cùng với độ phủ sóng băng thông rộng gần như toàn dân và sự phát triển nhanh chóng của mạng 5G.

Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam, chia sẻ tại Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2025. (Ảnh: BTC)

Đại diện Liên hợp quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới một cách táo bạo nhưng có trách nhiệm, đồng thời kêu gọi kết nối con người chứ không chỉ thiết bị. Bà Tamesis khuyến nghị Việt Nam cùng nhau xây dựng một văn hóa mà ở đó đổi mới và sáng tạo trở thành lối sống của mỗi cá nhân và tổ chức. Điều này bao gồm việc tạo ra một môi trường khuyến khích các ý tưởng mới, tôn vinh sự sáng tạo và tích hợp tư duy đổi mới vào các hoạt động hàng ngày, nhằm thúc đẩy tiến bộ và làm phong phú cộng đồng.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tại khu triển lãm Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới năm 2025. (Ảnh: BTC)

Ngày 21/4 hằng năm được Liên hợp quốc (UN) chọn làm Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới (The World Creativity and Innovation Day) nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người.

Năm 2025 là năm thứ tư Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ hướng ứng Ngày Sáng tạo và Đổi mới sáng tạo thế giới, với mục tiêu tuyên truyền, phổ biến trong cộng đồng và toàn xã hội cùng chung tay thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo; tạo dựng văn hoá đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội; nâng cao nhận thức về vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phát triển kinh tế - xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người.

Ngày lễ cũng thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo & chuyển đổi số, để khoa học công nghệ trở thành lực kéo của nền kinh tế, đổi mới sáng tạo là động lực chính của tăng trưởng, chuyển đổi số là công cụ chiến lược nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia; thúc đẩy phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, tăng cường kết nối giữa khu vực doanh nghiệp - Nhà nước - viện/trường - startup - nhà đầu tư - cộng đồng với vai trò của các nền tảng số kết nối cung - cầu công nghệ, chuyên gia - ý tưởng.

Trong khuôn khổ buổi Lễ, các câu chuyện về đổi mới sáng tạo sẽ được chia sẻ đến từ đại diện các doanh nghiệp và thông qua phóng sự về đổi mới sáng tạo; các cơ quan, đơn vị sẽ phát động chuỗi các nhiệm vụ, hoạt động cần triển khai trong thời gian tới nhằm thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo trong mọi cơ quan, tổ chức và Nhân dân.

Hiền Phan

Nguồn: https://vtcnews.vn/bo-truong-nguyen-manh-hung-doi-moi-sang-tao-phai-thanh-loi-song-cua-nguoi-viet-ar939037.html