Chiến dịch 'làm sạch dữ liệu đất đai': Người dân e ngại lộ, lọt dữ liệu cá nhân

Từ đầu tháng 9/2025, trên cả nước các địa phương đồng loạt triển khai thực hiện chiến dịch “90 ngày làm sạch, làm giàu dữ liệu đất đai” với mục tiêu đối soát, cập nhật, chuẩn hóa thông tin đất đai của từng thửa đất, tiến tới hình thành Cơ sở dữ liệu quốc gia thống nhất, phục vụ quản lý và giao dịch điện tử.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện người dân vẫn còn những nỗi băn khoăn, lo ngại dữ liệu cá nhân bị rò rỉ, bị lợi dụng, thậm chí bị lừa đảo nếu việc thu thập thông tin không được bảo mật nghiêm túc.

Tìm hiểu tại một số phường, xã trên địa bàn Hà Nội cho thấy người dân rất ủng hộ, mong muốn có một hệ thống dữ liệu đất đai minh bạch.

Chị Hoàng Thị Thu Hồng ở phường Bạch Mai (Hà Nội) cho biết việc rà soát, làm sạch dữ liệu đất đai đang được triển khai trên cả nước là rất cần thiết. Thực tế, có nhiều sổ đỏ cấp đã lâu, người sử dụng thay đổi nhưng chưa cập nhật. Nếu làm đúng quy trình, thông tin sẽ minh bạch hơn, tránh được tranh chấp sau này.

Đồng quan điểm, anh Vũ Văn Toàn, ở phường Thanh Xuân (Hà Nội), cho biết nếu cơ sở dữ liệu đất đai và dân cư được đồng bộ, thủ tục hành chính sẽ nhanh hơn, bớt phiền hà. Khi bán đất hay sang tên, không cần chạy lòng vòng xin xác nhận nữa. Người dân cuối cùng vẫn là người hưởng lợi.

Quan điểm như chị Hà, anh Toàn không phải là cá biệt. Nhiều người dân hiểu rằng để chuyển đổi số thực chất, thì nền tảng dữ liệu phải chính xác.

Chị Nguyễn Ngọc Trinh, Bí thư chi bộ 11 cụm Khu dân cư trên địa bàn phường Bạch Mai, cho biết cán bộ phường được huy động tới từng tổ dân phố, hỗ trợ người dân kê khai, cập nhật thông tin. Một số nơi cho phép nộp bản sao hoặc ảnh chụp sổ đỏ, căn cước công dân qua ứng dụng điện tử, giúp tiết kiệm thời gian và công sức. Người dân đánh giá cao cách làm này “nhanh, gọn, minh bạch."

Bên cạnh những mặt tích cực, người dân cũng có nhiều băn khoăn, e ngại về rủi ro xâm phạm quyền riêng tư và lộ lọt dữ liệu cá nhân nếu triển khai nửa vời như thu bản photocopy giấy tờ nhà đất, sổ đỏ, sổ hồng, căn cước công dân rồi lưu rải rác, không có kế hoạch tiêu hủy đúng quy trình, thiếu kiểm soát truy cập… Điều này chưa phải là “vi phạm nhân quyền” theo nghĩa rộng, nhưng là vấn đề pháp lý và xã hội cần được xem xét và xử lý kịp thời.

Chị Trần Hoài Thu, ở phường Cửa Nam (Hà Nội) cho biết phường thông báo phải nộp bản photocopy sổ đỏ và căn cước công dân trong 10 ngày, nếu không sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi sau này. Nhưng chị Thu vẫn thấy bất an bởi đây là giấy tờ gốc, chứa thông tin quan trọng, chẳng may bị lộ thì rất phức tạp. Bởi lẽ đã có nhiều người khác phản ánh chỉ một ngày sau khi nộp hồ sơ, họ đã nhận được cuộc gọi từ môi giới bất động sản và đặt nghi vấn thông tin cá nhân bị rò rỉ.

Anh Nguyễn Văn Khương ở phường Phú Diễn (Hà Nội) chia sẻ việc vừa photo sổ đỏ nộp cho tổ dân phố hôm trước thì hôm sau có người gọi hỏi có muốn bán đất không và băn khoăn không biết trùng hợp hay dữ liệu đã lọt ra ngoài. Sự trùng hợp ấy làm cho người dân cảm giác lo lắng, bất an, nghi ngại khi phải nộp bản photocopy giấy tờ nhà đất, căn cước công dân. Do vậy, nhiều người dân cho rằng việc thu thập dữ liệu giấy thủ công trong khi hệ thống điện tử đã có sẵn thông tin là “rườm rà và tiềm ẩn rủi ro."

Luật gia Nghiêm Thị Hằng ở Văn phòng Luật sư Vũ Linh (Đoàn Luật sư Hà Nội) nhận xét theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân, việc thu thập thông tin cá nhân phải có mục đích rõ ràng, thông báo cho người dân biết và bảo đảm an toàn lưu trữ. Nếu chính quyền cấp cơ sở không có quy trình chặt chẽ, không kiểm soát được ai tiếp cận hồ sơ, thì nguy cơ rò rỉ thông tin là có thật.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phạm Văn Tình - Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Hà Nội) cho biết trong bối cảnh tổ chức lại mô hình chính quyền địa phương hai cấp, dữ liệu đất đai đầy đủ, chính xác sẽ giúp chính quyền cơ sở có công cụ xử lý thủ tục hành chính ngay tại xã, phường, thị trấn. Người dân không còn phải đi lại nhiều, hồ sơ được xử lý trên môi trường điện tử, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Về việc người dân phải cung cấp bản photocopy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và căn cước công dân, ông Phạm Văn Tình cho hay do đặc điểm thông tin về người sử dụng đất bao gồm thông tin về đất đai và chứng minh nhân dân, căn cước công dân trên giấy chứng nhận đã cấp cho người sử dụng đất được hình thành qua nhiều thời kỳ, trong điều kiện quản lý, lưu trữ và công nghệ khác nhau.

Trong khi đó, một số người dân tự ý chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng hoặc giao dịch bằng giấy tờ viết tay, chưa hoàn thiện quyền thừa kế… khiến dữ liệu hiện nay còn thiếu, sai lệch và chưa thống nhất.

"Chiến dịch “làm giàu, làm sạch” cơ sở dữ liệu đất đai hướng tới mục tiêu xây dựng hệ thống thông tin “đúng-đủ-sạch-sống-thống nhất-dùng chung," phục vụ quản lý nhà nước minh bạch, hiệu quả, đồng thời tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính về đất đai trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia.

Để đạt được điều này, cần có sự tham gia của toàn hệ thống chính trị và cộng đồng, trong đó người sử dụng đất và chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp, xác thực thông tin chính xác, ông Phạm Văn Tình thông tin.

Đối với nghi vấn rò rỉ thông tin mà người dân lo lắng, theo bà Nguyễn Thị Kim Liên - chuyên gia pháp lý cho rằng, điều này có căn cứ nên cần hạn chế việc thu thập thông tin bằng việc yêu cầu người dân nộp bản photocopy. Vì những giấy tờ lưu trữ rời không được quản lý tập trung nguy cơ rò rỉ thông tin cao. Nên khuyến khích người dân chụp ảnh có chữ ký số, khai báo điện tử hoặc cán bộ thẩm định xuống thực địa; nếu bắt buộc thu giấy tờ, phải có biên nhận, hồ sơ quản lý tập trung, quy trình hủy an toàn.

Ngoài ra, Nhà nước cần có hướng dẫn rõ ràng về ai được truy cập, mục đích sử dụng, thời hạn lưu trữ và các biện pháp kỹ thuật (mã hóa, kiểm soát truy cập). Trong khi khả năng nhân lực tại cấp xã, phường chưa được đào tạo đầy đủ về bảo mật dữ liệu, thông tin cá nhân liên quan sổ đỏ, căn cước công dân lại là dữ liệu nhạy cảm, nên cần hết sức cẩn trọng trong việc thu thập thông tin, phải xử lý theo quy định, bà Nguyễn Thị Kim Liên nhấn mạnh./.

Nguồn: https://baolangson.vn/chien-dich-lam-sach-du-lieu-dat-dai-nguoi-dan-e-ngai-lo-lot-du-lieu-ca-nhan-5062657.html