Chuyện khởi nghiệp từ những quả ớt rừng Phú Lương

Với người dân miền núi, bữa cơm thiếu bát muối ớt chấm chẳng khác nào thiếu đi hương vị núi rừng. Ở vùng Phú Lương trước khi sáp nhập (nay là xã Quyết Thắng), từ mớ rau rừng luộc, miếng cá suối nướng đến đĩa thịt lợn bản đều đậm đà hơn nhờ vị cay nồng của quả ớt rừng.

Người già vẫn bảo, ăn ớt để ấm bụng ngày đông, để toát mồ hôi khi đi nương, để bữa cơm thêm gắn kết. Từ lâu, ớt đã trở thành gia vị “phải có” trong gian bếp Mường, được người dân treo trên gác bếp thành chùm đỏ au, giã trong cối đá để muối dưa, làm mắm, hay đơn giản chỉ cần bẻ đôi một quả tươi chấm cùng muối hạt cũng đủ dậy hương.

Trong căn bếp ngôi nhà sàn ở xóm Cọi, bà Bùi Thị Nhỏ, hơn 70 tuổi, nhớ lại những bữa cơm thời thiếu thốn: “Ngày đó nghèo lắm, cơm độn sắn, chỉ có bát muối giã với vài quả ớt rừng. Thế mà cả nhà ăn ngon, no bụng để mai còn đi làm đồng. Ớt cay, nhưng lại ấm lòng”. Đến nay, trên gác bếp nhà bà vẫn còn những vại ớt muối, ống tre ớt muối để ăn quanh năm. Với bà, ớt không chỉ là gia vị, mà còn là ký ức, quà tặng của núi rừng.

Để làm sản phẩm muối ớt, các thành viên thu hoạch khi quả đủ độ đậm nhưng chưa chín đỏ.

Người dân kể rằng, ngày xưa ớt rừng vốn chỉ mọc hoang dại trên các triền núi, có lẽ nhờ những đàn chim ăn quả rồi tha hạt gieo xuống các nương đất mà ớt bén rễ, lan khắp vùng. Hợp thổ nhưỡng, khí hậu, loại cây nhỏ bé này cứ thế sinh sôi, nảy nở, trở thành một phần quen thuộc của bản Mường nơi đây.

Điều đặc biệt là nhiều nơi đã thử đem giống ớt này về trồng, nhưng đều không cho chất lượng như ở Phú Lương (cũ). Quả ớt ở đây có vị cay dịu, không hề rát cổ, khác hẳn vị gắt và hăng khi trồng ở vùng khác. Chính sự khác biệt ấy càng làm nên thương hiệu và bản sắc riêng của ớt rừng Phú Lương.

Từ hương vị quen thuộc ấy, hôm nay, những quả ớt Phú Lương tiếp tục viết nên câu chuyện mới – câu chuyện khởi nghiệp và vươn lên làm giàu của phụ nữ Mường.

Ớt rừng Phú Lương cho thu quả chính vụ từ tháng 3 đến tháng 5.

Chúng tôi tìm đến Tổ hợp tác (THT) ớt rừng Phú Lương khi các thành viên đang tất bật chuẩn bị chuyến hàng về Hà Nội. Vừa dán nhãn mác, đóng thùng sản phẩm, chị em vừa chuyện trò vui vẻ. Niềm vui càng nhân lên khi ớt vừa được mùa, lại được giá.

Chị Bùi Thị Hà – Tổ trưởng THT ớt rừng Phú Lương chia sẻ: “Ớt gắn bó với người dân từ bao đời, nhưng nhờ khí hậu, thổ nhưỡng ở đây, ớt rừng Phú Lương có vị cay rất riêng – cay mà không rát, đậm mà không gắt cổ. Chính sự khác biệt ấy khiến ngày càng nhiều khách hàng tìm đến”.

Ít ai ngờ, ý tưởng “trồng ớt rừng sinh học” của nhóm phụ nữ từng khởi đầu đầy bỡ ngỡ. Năm 2018, 15 thành viên đầu tiên bắt tay vào canh tác trên diện tích 3.000m², sản lượng chỉ khoảng 700 kg/năm. Đến nay, THT có 25 thành viên, diện tích vượt 1ha, sản lượng đạt hơn 2 tấn/năm. Riêng năm 2024, tổ hợp tác đã sản xuất gần 10.000 lọ ớt muối. Thu nhập của các thành viên ổn định 5–6 triệu đồng/tháng, có hộ đạt tới 10 triệu đồng/tháng vào chính vụ từ tháng 3 đến tháng 5.

Thành viên Tổ hợp tác lựa chọn ớt để làm muối.

Từ kinh nghiệm truyền thống muối ớt để bảo quản quanh năm, cộng thêm sự hỗ trợ tập huấn của Hội LHPN các cấp, chị em không chỉ dừng lại ở việc bán ớt tươi mà mạnh dạn chế biến, đóng lọ thủy tinh, bảo quản tới 24 tháng. Mỗi lọ ớt muối có giá 35.000 đồng, bao bì bắt mắt, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nên ngày càng được thị trường ưa chuộng.

Với sự đồng hành của Hội LHPN huyện Lạc Sơn (trước sáp nhập), sản phẩm ớt rừng Phú Lương đã có nhãn hiệu, mã vạch truy xuất nguồn gốc, tem nhãn chuyên nghiệp. Đặc biệt, sản phẩm từng đoạt giải cao trong cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp cho phụ nữ” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam tổ chức, với phần thưởng 157 triệu đồng để tiếp tục đầu tư sản xuất.

Ớt rừng Phú Lương đã được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Đến nay, ớt rừng Phú Lương đã được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh, được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Sản phẩm không chỉ có mặt tại nhiều tỉnh, thành mà còn mở ra triển vọng vươn xa hơn trong hành trình xây dựng thương hiệu.

Bà Bùi Thị Xiểm - Chủ tịch Hội LHPN xã Quyết Thắng nhấn mạnh: “Ớt rừng Phú Lương không chỉ là sản phẩm nông sản có giá trị, mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo, bản lĩnh khởi nghiệp của phụ nữ dân tộc thiểu số. Hội sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ chị em về kỹ thuật, kết nối thị trường để phát triển bền vững”.

Từ ý tưởng mạnh dạn, sự bền bỉ và niềm tin, những người phụ nữ Mường đã viết nên câu chuyện khởi nghiệp thành công. Trên những triền núi xã Quyết Thắng, quả ớt nhỏ bé không chỉ mang vị cay nồng quen thuộc, mà còn chứa đựng vị ngọt của khát vọng vươn lên.

Giờ đây, “ớt rừng Phú Lương” không chỉ là gia vị trong bữa cơm vùng cao, mà đã trở thành câu chuyện khởi nghiệp, minh chứng cho nghị lực và sức sáng tạo của phụ nữ miền núi.

Hồng Duyên

Nguồn: https://baophutho.vn/chuyen-khoi-nghiep-tu-nhung-qua-ot-rung-phu-luong-240131.htm