Cống âu Rạch Mọp thúc đẩy nông nghiệp Sóc Trăng phát triển bền vững

STO - Cống âu Rạch Mọp, nằm trên địa bàn xã Song Phụng, huyện Long Phú và xã Nhơn Mỹ, huyện Kế Sách (Sóc Trăng). Đây là hạng mục công trình trọng yếu thuộc Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước bờ Nam sông Hậu, được khởi công từ năm 2023 và đã hoàn thành, chính thức đưa vào sử dụng vào trung tuần tháng 4/2025. Đây là công trình do Trung ương triển khai thực hiện tại tỉnh Sóc Trăng, nhằm kiểm soát nguồn nước với những cống, âu thuyền trên địa bàn tỉnh, còn tạo nên sự liên kết liên vùng trong khu vực bán đảo Cà Mau, kiểm soát xâm nhập mặn các tỉnh tiếp giáp bờ biển Đông, biển Tây, tạo thành hồ trữ ngọt tự nhiên trên các sông, kênh, rạch.

Cống âu Rạch Mọp giúp giảm thiểu thiệt hại do hạn, mặn; chủ động cấp nước ngọt cho trên 36.700ha ở tỉnh Sóc Trăng và tỉnh Hậu Giang. Ảnh: THÚY LIỄU

Sóc Trăng là tỉnh nằm ở khu vực hạ lưu sông Hậu, địa hình thấp, có nhiều sông ngòi, kênh rạch đan xen, sản xuất của người dân phụ thuộc phần lớn vào nguồn nước mặt tự nhiên. Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình trạng hạn, mặn diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt của người dân và môi trường sinh thái. Kết quả quan trắc, xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh cho thấy, trong những tháng đầu năm 2025, độ mặn cao hơn trung bình nhiều năm. Trên tuyến sông Hậu có thời điểm ranh mặn 4gam/lít trong các đợt triều cường đã dịch chuyển sâu vào nội đồng, từ 35 - 40km đến địa bàn xã Nhơn Mỹ, huyện Kế Sách. Đặc biệt, thời gian qua, do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc hoạt động mạnh, độ mặn có xu hướng duy trì ở mức cao ngay cả trong các đợt triều thấp, gây khó khăn trong việc lấy nước ngọt phục vụ sản xuất của người dân.

Từ những khó khăn nêu trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai xây dựng hoàn thiện Cống âu Rạch Mọp, để giúp tỉnh thực hiện tốt hơn công tác phòng, chống hạn, mặn, thích ứng với biến đổi khí hậu. Cống âu Rạch Mọp sau khi đi vào hoạt động đã giúp kiểm soát mặn, giữ ngọt, tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững cho hơn 19.000ha đất nông nghiệp trên địa bàn các huyện Kế Sách, Châu Thành, Long Phú và thành phố Sóc Trăng; giúp giảm thiểu thiệt hại do hạn, mặn, chủ động cấp nước ngọt cho trên 36.700ha ở tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang và tăng cường luân chuyển dòng chảy, cải thiện hiệu quả tháo chua, rửa phèn, tiêu thoát nước, góp phần cải thiện môi trường sinh thái cho vùng dự án. Cống âu Rạch Mọp không chỉ là công trình thủy lợi đơn thuần mà còn là công trình mang tầm chiến lược, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ sinh kế cho hàng ngàn hộ dân khu vực Nam sông Hậu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp nhận định, đồng bằng sông Cửu Long hiện nay đối diện rất nhiều khó khăn, tồn tại. Trong đó để tái cơ cấu thành công các lĩnh vực công nghiệp dịch vụ, nông nghiệp, kể cả bố trí dân cư và các ngành nghề khác thì rõ ràng vấn đề ổn định nguồn nước rất quan trọng, trong đó làm thế nào ranh mặn, ngọt cơ bản ổn định để từ đó các địa phương căn cứ nguồn nước, tính toán cho lâu dài và tầm nhìn hiện giờ là 100 năm chứ không chỉ vài năm. Chính vì vậy, các giải pháp công trình và phi công trình đều phải được tiến hành. Trong đó, các giải pháp công trình như Cống âu Rạch Mọp để điều hòa, điều tiết mặn, ngọt kết hợp với ngăn triều cường, giảm sụt lún, giảm sạt lở, giảm ngập lụt đô thị là những giải pháp cần triển khai gấp, trong thời gian tới. Bên cạnh đó, theo chỉ đạo của Tổng Bí thư và Bộ Chính trị lần này, đó là sẽ làm một đề án tổng thể về các vấn đề liên quan đến đồng bằng sông Cửu Long, với những vấn đề đang đặt ra ở đồng bằng sông Cửu Long để thực hiện, trong đó có những hình thức thực hiện là xây dựng Cống âu Rạch Mọp - một trong những loại công trình mà bộ sẽ báo cáo trong đề án sắp tới, đề nghị Bộ Chính trị chỉ đạo để thực hiện tổng thể.

Đồng chí Vương Quốc Nam - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng cho biết, tỉnh Sóc Trăng cam kết tiếp tục đồng hành cùng bộ, ngành, chủ đầu tư triển khai tiếp các hạng mục còn lại của Dự án Công trình kiểm soát nguồn nước bờ Nam sông Hậu cùng với các công trình, dự án quan trọng khác trong lĩnh vực nông nghiệp; đồng thời, tỉnh sẽ nỗ lực triển khai các giải pháp phát triển bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao đời sống người dân.

Tỉnh Sóc Trăng mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục hỗ trợ tỉnh triển khai dự án đầu tư các cống dọc theo tuyến Quốc lộ Nam sông Hậu đến ranh giới tiếp giáp tỉnh Hậu Giang, nhằm tăng cường khả năng điều tiết nước, kiểm soát mặn - giữ ngọt, phục vụ sản xuất và ổn định sinh kế cho nhân dân cho toàn vùng. Xúc tiến các thủ tục để sớm triển khai Dự án "Chống chịu khí hậu tổng hợp và chuyển đổi sinh kế vùng đồng bằng sông Cửu Long phát triển bền vững và thịnh vượng (WB11)”, trong đó, ưu tiên khởi công Cống âu Đại Ngãi và Cống âu Mỹ Xuyên trong thời gian sớm nhất.

THÚY LIỄU

Nguồn: https://baosoctrang.org.vn/nong-nghiep/202506/cong-au-rach-mop-thuc-day-nong-nghiep-soc-trang-phat-trien-ben-vung-c514991/