5 thay đổi cốt lõi trong Hiến pháp sửa đổi
Tại cuộc họp báo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy cho biết, sáng 16-6, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tỷ lệ tán thành 100% số đại biểu có mặt.
Nghị quyết sửa đổi bổ sung một số điều của Hiến pháp vừa được Quốc hội thông qua gồm có 2 điều. Cụ thể, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 điều, khoản của Hiến pháp hiện hành (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp. Trong đó, 5 điểm cốt lõi gồm:
Thứ nhất, Nghị quyết làm rõ vai trò của MTTQ Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân tộc (tại Điều 9 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung). Quy định này tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, trực thuộc MTTQ Việt Nam, theo chỉ đạo và kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư.
Đồng thời, bổ sung, làm rõ nguyên tắc hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác của mặt trận là: hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của MTTQ Việt Nam.
Thứ hai, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam theo hướng kế thừa hợp lý các quy định trong các bản Hiến pháp hiện hành (tại Điều 10 của Hiến pháp). Cụ thể, nghị quyết ghi nhận và thể hiện rõ nét vị trí, vai trò của Công đoàn Việt Nam, bảo đảm tính thống nhất, không trùng lặp với nội dung sửa đổi tại Điều 9.
Thứ ba, tại Khoản 1 Điều 84 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội. Theo đó, các cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội được quyền trình dự án luật trước Quốc hội và dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quy định này nhằm phát huy vai trò chủ động, tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội, phù hợp với vị trí và năng lực của họ, đồng thời bảo đảm tính dân chủ.
Các tổ chức thành viên khác của mặt trận sẽ thực hiện quyền đề nghị, kiến nghị xây dựng dự án luật, pháp lệnh thông qua Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Quy định này phù hợp với nguồn lực và khả năng thực tế của các tổ chức, góp phần bảo đảm chất lượng các dự án luật, pháp lệnh được trình.
Thứ tư, Điều 110 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính cho phù hợp với chỉ đạo tại Nghị quyết số 60 ngày 12-4-2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tổ chức chính quyền địa phương hai cấp gồm: cấp tỉnh (gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp dưới tỉnh (gồm các đơn vị hành chính do luật định). Quy định này chính thức hóa việc không còn cấp hành chính huyện.
Thứ năm, tại Điều 111 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương theo hướng bổ sung quy định về chính quyền địa phương tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Quy định này nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc tiếp tục nghiên cứu và từng bước thành lập các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong thời gian tới.
Về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp (tại Điều 2 của nghị quyết), nghị quyết này có hiệu lực từ ngày thông qua. Đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước sẽ kết thúc hoạt động từ ngày 1-7-2025. Nghị quyết quy định rõ về lộ trình chuyển tiếp, đặc biệt là việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, nhằm đảm bảo các địa phương sau khi sắp xếp, sáp nhập có thể hoạt động thông suốt, đồng bộ, không gây ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp.
Khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện trong năm 2025 thì không tiến hành bầu các chức danh như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND tại các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp; không bầu trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp; Thủ tướng Chính phủ chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND ở các đơn vị hành chính cấp tỉnh được thực hiện trong cùng đợt sắp xếp.
Nền tảng pháp lý vững chắc cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp
Giới thiệu những nội dung cơ bản của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long đánh giá, việc chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp là một bước cải cách quan trọng và có tính chất lịch sử, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp lần đầu tiên được tổ chức ở nước ta.
Luật xác lập mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã) thống nhất trong cả nước, phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức bộ máy của từng cấp chính quyền; thiết lập cơ sở pháp lý đầy đủ cho mô hình chính quyền địa phương ở đặc khu.
Luật cũng hoàn thiện các nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp giữa Trung ương với chính quyền địa phương, giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã một cách khoa học, đồng bộ, thống nhất.
Đặc biệt, luật đã trao quyền cho chủ tịch UBND cấp tỉnh trong trường hợp cần thiết được trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc cấp mình và của UBND, chủ tịch UBND cấp xã, không để việc giải quyết công việc, thủ tục hành chính đối với người dân, doanh nghiệp bị đình trệ, ùn tắc, kém hiệu quả.
Để đảm bảo sự liên tục, thông suốt và ổn định trong quá trình chuyển đổi này, luật cũng đã quy định đầy đủ, bao quát và có tính đến các vấn đề có thể phát sinh trong thực tiễn, từ việc tổ chức bộ máy, nhân sự đến quy trình xử lý hành chính và cơ chế hoạt động.
Cũng tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nêu một số nội dung về Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung điều 10 của Pháp lệnh Dân số.
Nguồn: https://www.sggp.org.vn/cong-bo-nghi-quyet-sua-doi-bo-sung-mot-so-dieu-cua-hien-phap-va-luat-to-chuc-chinh-quyen-dia-phuong-sua-doi-post799740.html
Bình luận (0)