Công nghệ là công cụ, con người là trung tâm

Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước TP Hà Nội đồng loạt triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại 126 xã, phường. Sau một tháng thực hiện, hoạt động của các đơn vị cơ sở bảo đảm thông suốt, không bị gián đoạn, được người dân đánh giá cao. Để có được sự vận hành trơn tru và hiệu quả, Hà Nội đã linh hoạt nhiều cách làm, đặc biệt Chuyển đổi số được coi là cầu nối “sống còn” giữa hai cấp chính quyền địa phương.

"Chìa khóa vàng" cho hoạt động chính quyền địa phương hai cấp

Sau hơn 1 tháng triển khai vận hành chính quyền hai cấp, hoạt động của 126 xã, phường trên địa bàn TP Hà Nội về cơ bản vẫn vận hành trơn tru, thông suốt, không để gián đoạn việc phục vụ doanh nghiệp, người dân. Hà Nội được coi là một trong những tỉnh, TP đi đầu thực hiện nghiêm túc, bài bản và hiệu quả.

Dù khối lượng công việc lớn khi được phân cấp, ủy quyền, song mỗi cán bộ, công chức luôn nỗ lực khắc phục khó khăn để xây dựng một chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn. Công tác chuẩn bị không chỉ tập trung vào việc kiện toàn bộ máy, đảm bảo nguồn lực mà còn gắn liền với việc đẩy mạnh chuyển đổi số, phân cấp, phân quyền nhằm mục tiêu cao nhất là nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Một trong những điểm nổi bật của mô hình chính quyền địa phương hai cấp là sự đột phá trong tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Số thủ tục hành chính cấp xã của Hà Nội được tăng từ 112 lên 559 thủ tục, giúp người dân tiếp cận dịch vụ nhanh chóng và thuận tiện hơn.

Robot AI thông minh được UBND phường Cửa Nam (Hà Nội) chính thức đưa vào vận hành tại Trung tâm Hành chính công phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Để có được kết quả này, một trong những yếu tố được cho là quyết định chính là áp dụng chuyển đổi số mạnh mẽ. Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng, ngay khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Nghị quyết 57) vào cuối năm 2024, Thành ủy, HĐND và UBND Thành phố cũng như các cấp chính quyền tại thời điểm đó và cả sau này đều xác định rằng đây là “chiếc chìa khóa vàng”.

Nghị quyết này không đơn thuần chỉ là nghị quyết về chuyển đổi số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo mà quan trọng hơn là thiết kế lại mô hình quản trị đô thị. Chính vì vậy, Thành phố nhận thức rất sâu sắc và trong quá trình triển khai, Thành ủy và UBND đã ban hành các chương trình hành động thông suốt từ cấp Thành phố đến cấp quận/huyện thời điểm trước và cấp xã/phường sau này (126 xã/phường).

Kinh nghiệm của Hà Nội được gói gọn trong 3 yếu tố: Đồng bộ; Dữ liệu và Chủ động. “Vậy thì đồng bộ ở đâu? Đó là đồng bộ trong tổ chức thực hiện, từ nhận thức của cấp ủy đến hành động của chính quyền cũng như đến từng cán bộ cơ sở khi xử lý các nội dung liên quan đến thực hiện Nghị quyết 57.

Thứ hai, dữ liệu chính là nền tảng. Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng muốn quyết định vấn đề gì thì phải có dữ liệu và dữ liệu sẽ quyết định chính xác nhất, theo thời gian thực nhất. Thứ ba là chủ động. Nếu chúng ta đợi hết các quy định thì sẽ không đáp ứng được thực tiễn. Do vậy quán triệt tinh thần "vừa chạy, vừa xếp hàng", chúng tôi cũng vừa làm, vừa rút kinh nghiệm và trong quá trình ấy, Hà Nội thành lập rất nhiều tổ/nhóm. Trên cơ sở từ những cán bộ làm trực tiếp, rồi nhận từ phản ánh của người dân, chúng tôi tiếp tục hoàn thiện các quy trình, nội dung… để thực hiện Nghị quyết này. Bài học lớn nhất mà Hà Nội rút ra là nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn tử sự đổi mới, sức mạnh bắt đầu từ nhân dân. Chúng tôi thấy rằng cần phải đổi mới cách nghĩ và cách làm. Chính từ đổi mới cách nghĩ, cách làm, chúng ta sẽ có những hành động cụ thể”, ông Dũng chia sẻ.

Sau 3 tuần chính thức vận hành, TP Hà Nội đã tiếp nhận 66 nghìn hồ sơ để triển khai các thủ tục. Đến thời điểm này, cơ bản bộ máy chính quyền địa phương hai cấp vận hành thông suốt và đồng bộ. Với quan điểm "không ai bị bỏ lại phía sau", ông Dũng khẳng định, lãnh đạo Thành phố nhận thức rằng trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính và phục vụ người dân, TP Hà Nội đặc biệt quan tâm đến các đối tượng nộp thuế, người già cũng như người khuyết tật, để phục vụ thủ tục hành chính. Hà Nội đã triển khai nội dung hỗ trợ các đơn vị, người dân tận nơi, tại chỗ để giải quyết thủ tục hành chính thay vì những người yếu thế phải đến các trung tâm hành chính công cũng như các điểm hành chính công. Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, Hà Nội xác định công nghệ chỉ là công cụ. Con người là trung tâm; đồng bộ trong chỉ đạo; dữ liệu trong vận hành và chủ động trong triển khai… chính là bài học lớn nhất mà TP Hà Nội đã vận hành đồng bộ và xuyên suốt trong những tuần vừa qua.

Chấm dứt tình trạng né tránh, đùn đẩy

Đánh giá về chuyển đổi số trong thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, từ những kết quả Hà Nội và các tỉnh, thành khác đạt được, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long cho rằng vai trò của người đứng đầu là yếu tố then chốt. Ông Long đánh giá: “Hiện nay, TP Hà Nội đang thực thi rất quyết liệt, cụ thể hóa rõ ràng. Người đứng đầu không trực tiếp làm, không trực tiếp sử dụng thì không thể hiệu quả về chuyển đổi số được. Chuyển đổi này phải bắt nguồn từ người đứng đầu. Người đứng đầu không muốn chuyển đổi, không trực tiếp chỉ đạo chuyển đổi, và người đứng đầu không sử dụng kết quả chuyển đổi thì chuyển đổi số chỉ nằm ở khẩu hiệu chứ không đi vào thực tế. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị cũng đã nêu rất rõ nội dung này. Người đứng đầu phải trực tiếp phụ trách và chỉ đạo chuyển đổi số và kết quả chuyển số đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu. Thứ hai, là dữ liệu. Dữ liệu là nền tảng. Chúng ta đã và đang xây dựng các cơ sở dữ liệu. Các bộ, ngành, địa phương cần đảm bảo dữ liệu phải "đúng, đủ, sạch, sống", và đặc biệt là "có thể chia sẻ được". Nguyên tắc là người dân, doanh nghiệp chỉ nên cung cấp dữ liệu một lần, sau đó hệ thống phải có khả năng tái sử dụng, tránh tình trạng cập nhật đi cập nhật lại nhiều lần. Tôi xin nhấn mạnh: Dữ liệu phải đạt 100%. Nếu chỉ đạt 95% thì khi vận hành vẫn không thể triển khai được quy trình trực tuyến toàn trình, vì thiếu dữ liệu sẽ làm gián đoạn. “Đủ” ở đây là 100%, “sạch” là không sai sót, “sống” là luôn cập nhật và hữu ích và đặc biệt là phải chia sẻ được giữa các hệ thống, các đơn vị”. Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long nói thêm, chuyển đổi số không phải là một dự án có điểm bắt đầu và kết thúc, mà là một quá trình liên tục. Nếu chúng ta coi đó là một dự án đầu tư, làm xong rồi để đó, thì 5 năm hay 10 năm sau chúng ta vẫn đứng yên. Chuyển đổi số đòi hỏi sự thay đổi liên tục, liên tục cập nhật và phát triển. Do đó, các bộ, ngành, địa phương cần đồng hành cùng doanh nghiệp, không chỉ trong triển khai mà cả trong vận hành và cải tiến. Chúng ta đã có cơ chế PPP, đã có các hình thức đặt hàng, giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp – hãy tận dụng các cơ chế này hiệu quả. Nhà nước sẽ là bên nghĩ ra bài toán, cải tiến quy trình, đặt hàng, còn doanh nghiệp là bên thực hiện, vận hành và đảm bảo chất lượng. Chỉ khi chúng ta nhận thức đúng như vậy thì chuyển đổi số mới thực sự đi vào thực tiễn, phục vụ người dân, doanh nghiệp một cách hiệu quả.

Phát biểu chỉ đạo tại kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI trong tháng 7 vừa qua, Bí thư Thành uỷ Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài lưu ý, vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp đòi hỏi sự rành mạch, thông suốt và hiệu quả và phải chấm dứt tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm. Đồng chí đánh giá, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính là bước đi chiến lược có ý nghĩa to lớn cả về mặt chính trị, tổ chức và thực tiễn trong quá trình nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, hệ thống quản lý nhà nước; tạo không gian phát triển mới, khai thác tốt các tiềm năng, lợi thế, tạo điều kiện, động lực và cơ chế mới Thủ đô và đất nước phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn. Xác định ý nghĩa đó, thời gian qua, các cấp, các ngành, cả hệ thống chính trị và nhân dân Thủ đô đã chủ động, nghiêm túc, trách nhiệm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai công tác sắp xếp, đặc biệt là sắp xếp tổ chức bộ máy từ cấp thành phố đến cấp xã, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong Đảng bộ và được nhân dân ủng hộ. Hà Nội là một trong những địa phương đi đầu, thực hiện bài bản, nghiêm túc việc sắp xếp đơn vị hành chính; là địa phương có tỷ lệ giảm đơn vị hành chính cấp xã cao nhất cả nước (giảm 76% từ 526 xã, phường, thị trấn xuống còn 126 xã, phường mới), với tỷ lệ đồng thuận của người dân trên 97%.

Bí thư Thành ủy Hà Nội khẳng định, trong thời gian ngắn, Thành phố đã khẩn trương hoàn thành khối lượng công việc lớn để triển khai, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp đảm bảo thông suốt, hiệu quả theo đúng tinh thần chỉ đạo của Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Trung ương Đảng và các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đồng chí cũng yêu cầu, các chính sách ban hành phải khả thi, phải giảm bớt gánh nặng thủ tục, phải thực sự đi vào cuộc sống. Các cấp, các ngành siết chặt kỷ luật, kỷ cương và đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong triển khai mô hình chính quyền mới. Mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi cán bộ phải xác định rõ vai trò, chức năng của mình. Các nội dung công việc cụ thể phải được thực hiện một cách quyết liệt, minh bạch, có lộ trình và có người chịu trách nhiệm cụ thể.

Đồng chí Bùi Thị Minh Hoài cũng lưu ý, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, xem đây là nhân tố quyết định mọi thắng lợi. Sự thành công của Luật Thủ đô, của chuyển đổi số, hay của bất kỳ chủ trương nào khác đều phụ thuộc vào con người, vào đội ngũ cán bộ.

Nguồn: https://cand.com.vn/Xa-hoi/cong-nghe-la-cong-cu-con-nguoi-la-trung-tam-i778522/