Nghị quyết 198/2025/QH15, được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 17‑5‑2025 đã cụ thể hóa những tư tưởng của Đảng từ “quản lý” sang “kiến tạo, hỗ trợ và phục vụ” khu vực tư nhân.
Cùng với đó là việc xóa bỏ định kiến, tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa các thành phần kinh tế. Chủ trương đã rõ nhưng để doanh nghiệp tư nhân không bị giới hạn không gian phát triển còn rất nhiều việc phải làm.
1. Công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng năm 1986 bắt đầu bằng việc thừa nhận nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, dỡ bỏ hết các trạm kiểm soát ngăn sông cấm chợ để người dân tự do kinh doanh.
Sau gần 40 năm đổi mới, đến nay nước ta đã có một đội ngũ doanh nghiệp tư nhân đông đảo, trong đó có nhiều tập đoàn kinh tế vững mạnh, làm chủ kỹ thuật và công nghệ để sản xuất ra những sản phẩm chất lượng cao, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu ra thế giới.
Công cuộc đổi mới đã cho chúng ta nhiều bài học, theo đó phải căn cứ vào thực tiễn để liên tục điều chỉnh chính sách. Trải qua nhiều lần chỉnh sửa, rà soát môi trường kinh doanh song vẫn còn không ít rào cản khiến thành phần kinh tế tư nhân mặc dù đạt nhiều thành tựu nhưng vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu, nhất là trong kỷ nguyên vươn mình. Bộ máy hành chính vẫn mang nặng tính quản lý, kiểm soát mà chưa thực sự đóng vai trò kiến tạo, phục vụ phát triển.
2. Nghị quyết 198/2025/QH15 đã cụ thể hóa những chủ trương lớn của Nghị quyết 68-NQ/TW, chẳng hạn như “Giới hạn thanh tra, kiểm tra mỗi đơn vị không quá 1 lần/năm, trừ khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng”; “Cấm trùng lặp giữa thanh tra và kiểm tra, khuyến khích dùng chuyển đổi số, ưu tiên kiểm tra từ xa”; “Bảo đảm cạnh tranh công bằng, xóa bỏ mọi rào cản phân biệt đối xử giữa các loại hình kinh tế”... Có thể khẳng định rằng những quy định này khi đi vào cuộc sống sẽ giảm nhiều sự phiền hà mà doanh nghiệp tư nhân trước đây luôn phải đối phó.
Lĩnh vực chuyển đổi xanh tưởng như là trách nhiệm riêng của các doanh nghiệp Nhà nước, nhưng Nghị quyết 198/2025/QH15 cũng mở rộng cơ hội để doanh nghiệp tư nhân tham gia. Cụ thể như Nhà nước xây dựng gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ và cá nhân kinh doanh vay vốn thực hiện các dự án về kinh tế xanh, tuần hoàn. Cùng với đó là những ưu đãi về thuế, phí và lệ phí, như miễn 100% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu và giảm 50% trong 4 năm tiếp theo cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; miễn 100% thuế thu nhập cá nhân trong 2 năm và giảm 50% trong 4 năm đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của chuyên gia, nhà khoa học nhận được từ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo... Những khoản ưu đãi này mang giá trị động viên, khích lệ rất lớn đối với các doanh nghiệp tư nhân cũng như các cá nhân dám dấn thân trong những lĩnh vực mới mẻ.
Đáng nói, theo Nghị quyết 198/2025/QH15, doanh nghiệp tư nhân được phép tham gia dự án trọng điểm quốc gia, áp dụng phương thức chỉ định thầu hoặc đấu thầu hạn chế trong các ngành chiến lược. Điều này mở ra cơ hội rất lớn đối với doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là trong bối cảnh nước ta đẩy mạnh triển khai nhiều chương trình chiến lược, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp nền tảng, công nghiệp mũi nhọn, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, giao thông xanh...
Cụ thể hóa tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW, Nghị quyết 198/2025/QH15 đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu vào kinh tế quốc gia, dễ tiếp cận dự án quốc gia, đầu tư nhà nước, rút ngắn khoảng cách với khối FDI và doanh nghiệp Nhà nước. Có thể nói với sự thông thoáng này, doanh nghiệp tư nhân sẽ không còn bị giới hạn không gian phát triển.
3. Nghị quyết 198/2025/QH15 được đánh giá là “cú hích” cho kinh tế tư nhân, tuy nhiên quá trình triển khai sẽ gặp không ít thách thức. Lường trước được điều này, Chính phủ đã yêu cầu rà soát, dỡ bỏ thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh không cần thiết, đặt mốc hoàn thành vào 31-12-2025. Mục tiêu giảm ít nhất 30% thời gian, chi phí và điều kiện, nhưng phạm vi quy mô lớn nên dù tiến độ khẩn trương nhưng vẫn có nguy cơ chậm. Cùng với đó, mỗi địa phương có năng lực thực thi khác nhau, dễ xảy ra tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, dẫn đến tinh thần nghị quyết chưa được hiện thực hóa một cách tối ưu.
Bên cạnh đó, năng lực bộ máy các cấp và công cuộc chuyển đổi số chậm vẫn là điều đáng lo ngại. Cải cách thanh tra, kiểm tra đòi hỏi chuyển đổi mạnh mẽ sang kiểm tra từ xa, nhưng nhiều nơi chưa chuẩn bị đủ hạ tầng, dữ liệu còn manh mún, nhân sự chưa thành thạo kỹ thuật nên việc thanh tra chồng lấn vẫn có thể xảy ra.
Một vấn đề nữa, do “lịch sử để lại”, một thời kinh tế quốc doanh là chủ đạo nên doanh nghiệp Nhà nước chiếm ưu thế trong tiếp cận vốn và đất đai, khiến doanh nghiệp tư nhân khó cạnh tranh một cách sòng phẳng. Thực tế hiện nay doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận các nguồn lực thiết yếu. Những rào cản về vốn tín dụng, đất đai, nhân lực chất lượng cao dẫu chỉ còn là yếu tố tâm lý, nhưng cần có thời gian để doanh nghiệp tư nhân được đối xử bình đẳng như các thành phần khác.
Xử lý vi phạm trong các quan hệ kinh tế, tránh hình sự hóa cũng là một vấn đề không nhỏ. Về nguyên tắc, ưu tiên xử lý hành chính/dân sự, không hồi tố, suy đoán vô tội... rất tiến bộ nhưng đòi hỏi hệ thống tòa án và cơ quan điều tra phải thay đổi nhiều về cách thức làm việc, đây là điều chưa dễ thực hiện đồng bộ trên toàn quốc.
Chính sách, dù có ưu việt đến mấy nhưng từ văn bản đến thực tiễn vẫn tồn tại một khoảng cách. Vì vậy, để nghị quyết đi vào cuộc sống rất cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và mỗi doanh nghiệp, người dân.
Nguồn: https://hanoimoi.vn/cu-hich-cho-kinh-te-tu-nhan-709955.html
Bình luận (0)