Độc đáo nhà sàn cổ của "Vua voi"

Ngôi nhà sàn cổ của “Vua voi” Y Thu Knul (1828 -1938), người được mệnh danh là ông tổ của nghề săn và thuần dưỡng voi rừng nằm tại Bản Đôn, xã biên giới Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk. Đây là một điểm tham quan không thể bỏ qua đối với du khách khi tới Buôn Đôn huyền thoại với nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng.

Ngôi nhà sàn cổ nằm lặng lẽ giữa Bản Đôn. Theo các tài liệu còn lưu giữ, ông Y Thu Knul có bố là người Lào di cư tới vùng đất Bản Đôn, lấy mẹ ông là người M’Nông. Ngôi nhà sàn được khởi công từ tháng 10/1883 và hoàn thành vào tháng 2/1885, gồm ba gian song song liền kề, xây dựng hoàn toàn bằng gỗ theo kiến trúc chùa tháp của Lào-Thái.

Trong cuộc đời mình, Y Thu Knul đã săn bắt và thuần dưỡng được gần 500 con voi rừng. Năm 1861, Y Thu Knul săn được một con voi trắng quý hiếm có lông, da mầu trắng, ngà mầu hổ phách. Ông đã mang tặng con voi quý này cho Vua Xiêm (Thái Lan). Được tặng voi quý, Vua Xiêm ban tặng lại cho Y Thu Knul rất nhiều của cải và phong tặng ông biệt danh Khun Yu Nốp (Khunjunob), nghĩa là “Vua săn voi”.

Ông Y Thốt Knul, một người dân ở Bản Đôn cho biết, lúc ông sinh ra và lớn lên đã thấy ngôi nhà sàn của “Vua voi” to và đẹp nhất trong vùng. “Ngôi nhà này đến nay đã 140 năm và hoàn toàn làm bằng gỗ, mặc dù có đôi lần sửa chữa nhưng vẫn giữ nguyên kiến trúc ban đầu.

Người dân ở Bản Đôn rất tự hào khi các thế hệ con cháu của “Vua săn voi” Y Thu Knul vẫn giữ gìn, bảo quản được ngôi nhà và các kỷ vật săn bắt, thuần dưỡng voi phục vụ khách du lịch đến tham quan”, ông Y Thốt Knul tâm sự.

Cũng theo các tài liệu còn lưu giữ tại đây, để xây dựng ngôi nhà này, chủ nhân đã phải huy động 18 con voi kéo gỗ, 14 thợ lành nghề do thợ cả Tha Vi Vông Khăm Sao (một nghệ nhân điêu khắc gỗ người Lào) chịu trách nhiệm thiết kế.

Trị giá căn nhà vào thời điểm đó phải đổi hết 12 con voi trên 60 tuổi có ngà dài cho công thợ, thiết kế, đẵn cây, kéo gỗ... Điểm độc đáo nhất là toàn bộ ngôi nhà được làm bằng gỗ tốt của rừng Buôn Đôn như gỗ hương, căm xe, cà chít. Để lợp đủ bộ mái, thợ phải đẽo 8.726 thanh gỗ làm ngói và gần 10 m3 gỗ cà chít.

Qua thăng trầm của thời gian, ngôi nhà sàn đã phần nào xuống cấp, đặc biệt vào khoảng năm 1954, một cây me đổ làm sập gian phía trong, sau đó được khôi phục lại nhưng vẫn lưu giữ kiến trúc ban đầu.

Trong ngôi nhà sàn cổ, hiện đang trưng bày hình ảnh của ông Y Prung Êban (tên thường gọi là Ama Kông, sinh năm 1909 và mất năm 2012) là cháu của “Vua voi” Y Thu Knul, con rể của “Vua voi” Ama Pợ Pho Khăm Súc và cũng là truyền nhân cuối cùng nghề săn voi ở Buôn Đôn.

“Dù cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, nhưng gia đình luôn cố gắng sửa chữa nhà cửa và giữ gìn các kỷ vật của ông bà để lại, giúp con cháu và du khách gần xa khi đến đây hiểu thêm về truyền thống văn hóa của đồng bào dân tộc Bản Đôn cũng như nghề săn bắt, thuần dưỡng voi rừng của các thế hệ cha ông. Qua đó thêm yêu mến và tự hào về văn hóa, lịch sử và truyền thống của con người và vùng đất Buôn Đôn huyền thoại”, chị HKua Agun, chắt của ông Ama Kông chia sẻ.

NGUYỄN HOÀI BÃO

Nguồn: https://baolamdong.vn/doc-dao-nha-san-co-cua-vua-voi-390979.html