Gắn kết và gìn giữ bản sắc

Mua thien cau — Múa Thiên cẩu lưu giữ những giá trị văn hóa của cộng đồng cư dân Hội An. Ảnh: Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An.

Phố vào mùa lân

Khắp các phường Tam Kỳ, Bàn Thạch, Hương Trà, Quảng Phú, ngay từ giữa tháng 7 âm lịch, không khí rộn ràng của mùa lễ hội đã bắt đầu với các công đoạn chế tác lân sư rồng của các nghệ nhân, thanh niên trai trẻ và cả người già, trẻ nhỏ. Không khí náo nức đó kéo dài cho đến tận ngày rằm Trung thu.

Điều đặc biệt là ở các địa phương kể trên, dường như khối phố của phường nào cũng có đội lân sư rồng riêng. Các đội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm về chế tác đầu lân, cách thức múa lân, trao truyền nghề chế tác lân sư rồng cho thế hệ trẻ tiếp nối. Vào mùa lễ hội, khắp các ngả đường, người người nườm nượp hòa cùng các đoàn múa lân trẩy hội, cầu mong an lành.

Xóm Tứ Bàn bây giờ thuộc 2 phường Tam Kỳ và Hương Trà. Hai phường nhưng chỉ cách nhau con hẻm nhỏ. Tứ Bàn nổi tiếng mấy chục năm nay với nghề làm đầu lân sư rồng. Vùng đất với nhiều nghệ nhân tài hoa đã cho ra đời các con lân sư rồng đẹp, tinh xảo và luôn được ưa chuộng. Ngoài lân sư rồng, các nghệ nhân còn chế tác thêm long quy phụng cũng rất bắt mắt.

Ông Trương Văn Dũng, nghệ nhân chế tác lân sư rồng kỳ cựu của xóm Tứ Bàn cho biết, ban đầu làm lân sư rồng cho con cháu trong nhà chơi, múa trong xóm rồi tiếng lành đồn xa, làm lân sư rồng bán cho các cá nhân, đơn vị, tổ chức khắp các tỉnh thành lân cận.

“Chế tác, múa lân sư rồng mùa Trung thu là dịp đoàn viên, đoàn kết, chung tay của cộng đồng. Lân sư rồng cầu mong an lành, yên vui, thái bình cho vùng đất và mỗi gia đình trong cộng đồng. Lân sư rồng còn là tập quán cố kết cộng đồng, phong tục hướng về chân thiện mỹ của người dân”, ông Dũng nói.

Kết nối tạo điểm đến văn hóa

Theo hồi cố của các vị cao niên Hội An, người dân Hội An tận thế kỷ 18 có tục treo đèn lồng trước nhà vào dịp Tết Trung thu. Từ truyền thống đó cùng với nhu cầu tiêu dùng đã từng bước hình thành nên nghề làm đèn lồng tại Hội An phục vụ nhu cầu trang trí, vui chơi và làm quà lưu niệm cho du khách đến tham quan khu phố cổ.

den long — Đèn lồng Hội An càng thêm thu hút du khách mùa Trung thu. Ảnh: QUANG VIỆT

Trong múa thiên cẩu, nghi thức diễn xướng đặc sắc, độc đáo cầu mong những điều tốt lành cho con người, cầu chúc đất nước thái bình thịnh trị ở Hội An không thể thiếu đèn lồng.

Theo các tư liệu được gìn giữ ở Hội An, đèn lồng không chỉ là vật trang trí đơn thuần mà mang nhiều ý nghĩa sâu sắc đối với người dân Hội An. Đèn lồng trong tín ngưỡng nói riêng, văn hóa nói chung của cư dân phố Hội là biểu trưng cho ánh sáng nên mang theo kỳ vọng về hanh thông, soi đường, may mắn và hạnh phúc.

Trong đêm Trung thu, những chiếc đèn lồng gắn kết các gia đình, bạn bè, người thân trong không khí ấm cúng, đầm ấm, vui tươi nên là biểu trưng về đoàn kết, san sẻ, gần gũi, chan hòa của người dân phố Hội.

Nhiều du khách, nhất là khách Âu Mỹ khi đến Hội An vào mùa Trung thu đặc biệt quý mến những đoàn trẻ em thắp đèn lồng, rộn ràng đi rước trăng rằm như một nét đẹp văn hóa. Đèn lồng Hội An vì thế không chỉ là nét đẹp truyền thống lâu đời mà còn là sự giao hòa sâu sắc giữa con người với thiên nhiên, đất trời...

Theo ông Phạm Phú Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An, Tết Trung thu Hội An với những giá trị cốt lõi được hình thành trên cơ sở truyền thống bản địa, giao thoa, tiếp biến với văn hóa với các nước Nhật Bản, Trung Hoa luôn được cộng đồng cư dân Hội An gìn giữ. Lễ hội Trung thu Hội An sôi động bởi giàu giá trị văn hóa, tín ngưỡng.

Ông Ngọc cho biết, lễ hội Trung thu Hội An năm nay được tổ chức để tiếp tục gìn giữ, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống, kết nối cộng đồng, mang đến niềm vui cho người dân, du khách, truyền tải ý nghĩa về văn hóa - lịch sử. “Trung thu năm nay, Hội An sẽ tái hiện không gian sống, nếp sinh hoạt và các hoạt động văn hóa - văn nghệ của người Hội An xưa, hòa cùng ánh sáng đèn lồng mang đến cảm giác thư thái, bình yên trong trải nghiệm”, ông Ngọc khẳng định.

Không phải ngẫu nhiên mà lễ hội truyền thống, tập quán xã hội và tín ngưỡng Tết Trung thu ở Hội An được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2023. Lễ hội khẳng định tinh thần sáng tạo của Hội An khi vận dụng các di sản vật thể và phi vật thể để tạo nên những trải nghiệm sinh động cho du khách.

Tin rằng, lễ hội Trung thu Hội An khi gắn kết với các lễ hội sinh động ở Ngũ Hành Sơn, Sơn Trà, trung tâm thành phố sẽ trở thành chuỗi hoạt động mùa Trung thu, tạo nên hành trình văn hóa đặc sắc để Đà Nẵng phát triển thương hiệu điểm đến văn hóa - du lịch của khu vực.

Nguồn: https://baodanang.vn/gan-ket-va-gin-giu-ban-sac-3305448.html