Hố đen mới được phát hiện có thể là hố đen lớn nhất từng được biết tới (Ảnh minh họa: Getty).
Các nhà thiên văn phát hiện một hố đen khổng lồ ẩn mình trong một thiên hà khổng lồ. Khối lượng của nó tương đương 36 tỷ Mặt Trời, và có thể là hố đen lớn nhất từng được biết tới. Hố đen xuất hiện cách đây khoảng 5 tỷ năm ánh sáng.
Vật thể này nằm bên trong hệ sao Cosmic Horseshoe, cách Trái Đất 5 tỷ năm ánh sáng nổi bật với hiện tượng thấu kính hấp dẫn, khi ánh sáng từ một thiên hà ở xa bị bẻ cong mạnh bởi lực hấp dẫn khổng lồ của thiên hà tiền cảnh, tạo nên hình ảnh vòng cung gần hoàn hảo gọi là Vành đai Einstein.
Phương pháp phát hiện đặc biệt
Điểm đặc biệt là hố đen này đang ở trạng thái ngủ yên, không hút vật chất ồ ạt và không phát ra bức xạ mạnh như các hố đen đang hoạt động. Điều này khiến nó khó phát hiện hơn, bởi các hố đen hoạt động thường để lộ sự tồn tại thông qua bức xạ tia X từ đĩa bồi tụ.
Để đo khối lượng, nhóm nghiên cứu đã kết hợp 2 phương pháp: quan sát hiệu ứng thấu kính hấp dẫn và đo vận tốc các ngôi sao ở gần tâm thiên hà, vốn di chuyển với tốc độ tới 400 km/giây.
Khi hai nguồn dữ liệu trùng khớp, họ xác nhận đây là một hố đen thực sự, sở hữu sức hút trọng lực khổng lồ.
Bản đồ các ngôi sao và ngoại hành tinh trong phạm vi 25 năm ánh sáng tính từ Mặt Trời (Ảnh: Science Alert).
Manh mối về sự tiến hóa của thiên hà
Theo các nhà khoa học, kích thước của hố đen siêu lớn thường liên quan chặt chẽ tới kích thước của thiên hà mẹ.
Cụ thể, khi các thiên hà hợp nhất trong quá trình tiến hóa, vật chất bị dồn vào tâm, nuôi dưỡng hố đen. Một phần năng lượng của các hố đen hoạt động mạnh biến thành chuẩn tinh, tức nguồn sáng rực rỡ có khả năng làm nóng và khuấy động khí trong thiên hà, ngăn hình thành sao mới.
Đáng chú ý, thiên hà chứa Cosmic Horseshoe thuộc dạng “nhóm hóa thạch”, tức sản phẩm cuối của hàng loạt vụ hợp nhất thiên hà trong quá khứ, khi các thiên hà đồng hành biến mất và chỉ còn lại một thiên hà đơn độc.
Các nhà nghiên cứu tin rằng toàn bộ hố đen siêu lớn từ những thiên hà đồng hành đã hợp nhất, tạo nên “quái vật vũ trụ” này.
Chưa có bất cứ nghiên cứu nào cho phép chúng ta nhìn thấy hố đen (Ảnh: Getty).
Nhờ hiệu ứng thấu kính hấp dẫn, ánh sáng từ thiên hà nền bị bẻ cong quanh thiên hà tiền cảnh chứa hố đen, minh chứng rõ ràng cho dự đoán của thuyết tương đối rộng do Albert Einstein đưa ra.
Phát hiện về Cosmic Horseshoe mở ra hai hướng nghiên cứu quan trọng: làm rõ mối liên hệ giữa kích thước thiên hà và khối lượng hố đen, đồng thời tìm hiểu quá trình khiến một hố đen trở nên khổng lồ như vậy.
Dưới góc độ thiên văn, đây là cơ hội hiếm có để quan sát trạng thái cuối cùng của quá trình hình thành thiên hà và sự tiến hóa hố đen trong vũ trụ.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/ho-den-bi-an-nang-gap-36-ty-lan-mat-troi-20250808074005774.htm
Bình luận (0)