Khai mở tiềm năng du lịch từ kho tàng di sản văn hóa

Từ dãy Hoàng Liên sừng sững đến thung lũng Mường Hoa huyền thoại, từ sắc thổ cẩm rực rỡ ở Sa Pa đến điệu xòe nồng say nơi Mường Lò, Lào Cai đang đánh thức kho tàng di sản văn hóa để phát triển du lịch bền vững. Ở nơi hội tụ của lịch sử, văn hóa và thiên nhiên, quá khứ đã hóa thành mạch nguồn sống động, tiếp sức cho hiện tại và mở lối đến tương lai.

Bước qua cánh cửa Bảo tàng tỉnh Lào Cai, du khách như lạc vào miền ký ức của vùng đất nơi con người đã sinh sống qua hàng nghìn năm. Giữa ánh sáng và sắc màu, từng chiếc trống đồng, rìu đá, trang phục cổ được soi rõ. Mỗi hiện vật dường như không nằm yên sau tủ kính mà sống dậy kể lại câu chuyện về quá khứ bằng hơi thở của hiện tại.

Trang phục các dân tộc được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Lào Cai hấp dẫn du khách.

Hơn thế nữa, vượt ra ngoài vai trò lưu giữ giá trị cổ xưa, Bảo tàng tỉnh Lào Cai đang là điểm hẹn của những trải nghiệm mới. Qua mô hình trưng bày tương tác, qua tiếng thuyết minh của hướng dẫn viên, lịch sử trở nên gần gũi, khiến mỗi chuyến tham quan là một hành trình khám phá. Không gian ấy giúp người xem “chạm” vào lịch sử bằng cảm xúc và trực giác.

Chị Võ Bích Hạnh, du khách đến từ tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ: "Lần đầu tôi được tận mắt thấy những hiện vật cổ như rìu đồng, thạp đồng và nghe kể về cách người xưa sinh sống, lao động, được chiêm ngưỡng bộ sưu tập trang phục các dân tộc của tỉnh Lào Cai tôi thực sự xúc động. Cảm giác như mình đang đi giữa dòng chảy lịch sử, chứ không chỉ xem một buổi trưng bày".

Rời không gian tĩnh lặng của bảo tàng, du khách lại bắt gặp một Lào Cai khác, nơi di sản không dừng lại ở trưng bày mà đang chuyển động, bước ra đời sống các bản làng vùng cao. Hiện nay, Lào Cai có 64 làng nghề, làng nghề truyền thống, nghề truyền thống. Trong đó có 23 làng nghề, 19 làng nghề truyền thống, 22 nghề truyền thống. Nhiều làng nghề, nghề truyền thống đã và đang hòa cùng nhịp phát triển du lịch.

Đến với phường Sa Pa, bản du lịch cộng đồng Cát Cát sẽ đưa du khách lạc giữa sắc màu của nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Về xã Si Ma Cai, hương rượu ngô men lá của làng nghề lan tỏa trong không khí, níu chân du khách. Ở xã Mù Cang Chải người Mông vẫn miệt mài chế tác khèn - loại nhạc cụ truyền thống gửi hồn núi rừng vào từng giai điệu, biến âm thanh di sản thành sợi dây kết nối hấp dẫn du khách với văn hóa bản địa.

Còn tại xã Yên Thành, những đôi tay khéo léo của người dân vẫn đều đặn đan rọ tôm, biến nghề xưa bên hồ Thác Bà thành sản phẩm trải nghiệm độc đáo trong các tour du lịch cộng đồng. Mỗi bản làng, mỗi nghề truyền thống, mỗi người dân lại kể câu chuyện quê hương bằng tiếng khèn, điệu múa, hoa văn trên váy áo và nụ cười hiếu khách.

Bên cạnh đó, di sản văn hóa còn tỏa sáng trong đời sống cộng đồng Lào Cai thông qua hàng chục lễ hội dân gian được tổ chức thường niên như lễ hội Gầu Tào của người Mông, lễ hội cầu mùa 12 con giáp của người Dao, hội xuống đồng của người Tày...

Mỗi lễ hội là một dịp để du khách hòa mình vào nhịp sống miền sơn cước, nơi âm thanh, sắc màu, niềm tin và tình người hòa quyện. Giữa tiếng khèn Mông rộn rã, sắc áo chàm rực rỡ, người dân cùng du khách nắm tay trong tay, gắn kết hiện tại với quá khứ bằng niềm vui và lòng tự hào.

Những lễ hội chính là “sân khấu” của văn hóa, là cầu nối để phát triển du lịch cộng đồng nơi người dân vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là người gìn giữ bản sắc. Đặc biệt, nhờ gắn văn hóa truyền thống với du lịch, cuộc sống người dân các địa phương khấm khá hơn.

Chị Hoàng Thị Xới - chủ Xới Farmstay ở xã Lâm Thượng là một trong những điển hình. Từng học đại học ở Hà Nội và có hơn ba năm làm hướng dẫn viên du lịch đưa du khách đi khắp mọi miền Tổ quốc, chị Xới đã quyết định trở về quê hương, cải tạo ngôi nhà của gia đình để phát triển du lịch trải nghiệm.

Chị Xới chia sẻ: "Trở về, tôi muốn gìn giữ những nét đẹp truyền thống mà tuổi thơ tôi từng chứng kiến. Khi du khách đến, họ được tham gia vào cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây như trồng rau, gặt lúa, hái măng đến nấu những món ăn truyền thống. Niềm vui lớn nhất là nhìn du khách ngạc nhiên, thích thú, người dân tự hào về văn hóa của mình. Du lịch đã mang lại thu nhập đồng thời trở thành cầu nối giúp ký ức, giá trị và bản sắc được sống lại".

Để phát triển bền vững, Lào Cai đang triển khai chiến lược du lịch gắn với văn hóa, di sản. Song song với đó, ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh cũng đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng tour ảo 360 độ, tạo mã QR tại các di tích, đưa hình ảnh di sản lên nền tảng số để quảng bá rộng rãi.

Nhờ đó, 9 tháng năm 2025, toàn tỉnh đã đón 8,7 triệu lượt du khách, doanh thu từ hoạt động du lịch đạt trên 35.970 tỷ đồng.

Điều đáng quý hơn là ý thức gìn giữ, bảo tồn và phát triển di sản trong cộng đồng ngày càng được nâng cao. Người dân hiểu rằng, khi bảo tồn văn hóa là đang gìn giữ chính sinh kế của mình.

Từ những phiến đá cổ ở Mường Hoa đến khung cửi thổ cẩm nơi bản nhỏ, từ nhịp khèn rộn rã trong lễ hội Gầu Tào đến điệu xòe đắm say bên ánh lửa Mường Lò, tất cả đang làm nên một Lào Cai vừa cổ kính vừa tươi mới. Ở đó, du khách đến để ngắm cảnh và để lắng nghe đất kể chuyện, nghe người kể sử.

Có thể thấy, bằng cách khai mở tiềm năng từ kho tàng di sản văn hóa, Lào Cai đang tìm ra hướng đi riêng cho du lịch bền vững, phát triển mà không đánh mất bản sắc, hiện đại mà vẫn giữ trọn hồn xưa.

Nguồn: https://baolaocai.vn/khai-mo-tiem-nang-du-lich-tu-kho-tang-di-san-van-hoa-post885119.html