Kinh tế số - động lực mới cho tăng trưởng của Thủ đô

Nhiều giải pháp mang tính đột phá đã được triển khai nhằm đẩy mạnh phát triển lĩnh vực này.

Hầu hết các cơ sở kinh doanh trên địa bàn Hà Nội đã áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt. *Ảnh: Internet*

Thúc đẩy các hoạt động kinh doanh số

Thời gian qua, Hà Nội đã triển khai kinh tế số khá hiệu quả. Theo Vụ Kinh tế số - Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ), năm 2023, chỉ số phát triển kinh tế số của Hà Nội đạt 17,5%, trong đó kinh tế số lõi chiếm 11,9% - cao hơn so với thành phố Hồ Chí Minh (8,6%). Nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế quốc dân cũng cho thấy, đóng góp của kinh tế số vào Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của Hà Nội năm 2023 đạt 23,5%, vượt trội so với thành phố Hồ Chí Minh (gần 10%) và mức trung bình cả nước (9,7%).

Báo cáo kinh tế - xã hội 9 tháng năm 2025 cho thấy, kinh tế Thủ đô tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh với nhiều chỉ số bứt phá: GRDP tăng 7,92% so với cùng kỳ; tốc độ tăng trưởng các quý liên tục cải thiện - quý I tăng 7,52%, quý II tăng 8%, quý III tăng 8,2%. Những kết quả này tạo nền tảng quan trọng để Hà Nội hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên trong năm 2025 và hướng tới đạt mức tăng trưởng hai con số trong những năm tới. Đồng thời, các chỉ số trên cũng phản ánh rõ nét sự phục hồi và bứt phá của các ngành kinh tế, đặc biệt là công nghệ thông tin, dịch vụ số và thương mại điện tử.

Đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP), ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là điểm sáng của Hà Nội, thể hiện rõ xu hướng tăng cường ứng dụng công nghệ và tự động hóa trong sản xuất - yếu tố cốt lõi của tiến trình số hóa ngành công nghiệp. Hiện nay, tỉ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế của Hà Nội chiếm trên 60%, trong đó các ngành ứng dụng công nghệ cao giữ vai trò chủ đạo, góp phần nâng cao năng suất lao động. Thu ngân sách nhà nước của Thành phố đạt 530,8 nghìn tỷ đồng, hoàn thành 103,3% dự toán và tăng gần 40% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy sự ổn định và phát triển vượt bậc của các hoạt động kinh tế. Bên cạnh đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục là điểm sáng, với nguồn vốn lớn tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao.

Mặc dù chưa có số liệu chính thức về tỉ trọng kinh tế số, song tốc độ tăng trưởng GRDP cao và ổn định của Hà Nội trong 9 tháng năm 2025 cùng sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp và dịch vụ có hàm lượng công nghệ cao, cho thấy kinh tế số đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng, đóng góp lớn vào tổng giá trị kinh tế của Thủ đô. Đây là cơ sở vững chắc để Hà Nội hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế số vượt mức trung bình cả nước.

Cuối tháng 9 vừa qua, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch triển khai chương trình “Gian hàng số - Nâng tầm thương nhân Thủ đô”. Chương trình được xem là giải pháp đột phá trong phát triển kinh tế số của Hà Nội, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa tỉ trọng kinh tế số trong GRDP của thành phố đạt 30% vào năm 2025 và 40% vào năm 2030.

Nhiều dư địa cho phát triển kinh tế số

Chia sẻ về chương trình “Gian hàng số - Nâng tầm thương nhân Thủ đô”, Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cho biết, từ nay đến trước ngày 15-12, Sở sẽ phối hợp với các sở: Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường cùng các do-anh nghiệp, hộ kinh doanh để mở “Gian hàng sản phẩm Thủ đô Hà Nội” trên sàn thương mại điện tử Shopee.

Trong giai đoạn thí điểm, Công ty TNHH Shopee - đơn vị vận hành sàn thương mại điện tử này - sẽ chịu toàn bộ chi phí phát triển gian hàng, qua đó hỗ trợ tối đa cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh. Thành phố cũng sẽ hỗ trợ xúc tiến thương mại, đào tạo, quảng bá và truyền thông nhằm khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm của Thủ đô, đồng thời thu hút thêm các cơ sở sản xuất, kinh doanh tham gia chương trình.

Bên cạnh đó, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ kết nối các doanh nghiệp công nghệ số tại địa phương để cung cấp các dịch vụ như chữ ký số, hợp đồng điện tử, hóa đơn điện tử và truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho các đơn vị tham gia “Gian hàng sản phẩm Thủ đô Hà Nội”, đồng thời khuyến khích áp dụng chính sách ưu đãi đặc biệt nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động kinh doanh.

Mới đây, nhằm chuẩn bị cho Ngày Chuyển đổi số quốc gia 10-10, UBND thành phố Hà Nội đã giao Sở Công Thương triển khai các mô hình “Tuyến phố thương mại 4.0 - Không dùng tiền mặt” và “Chợ số” dành cho tiểu thương, hộ kinh doanh. Thành phố khuyến khích thanh toán qua mã QR, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử và nền tảng kinh doanh số, đồng thời thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ số trong hoạt động thương mại của hộ kinh doanh và người nông dân, góp phần mở rộng không gian kinh tế số trên toàn địa bàn.

Theo các chuyên gia, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, trong đó kinh tế số là động lực trọng tâm, Hà Nội còn nhiều việc cần thực hiện. Góp ý về chỉ tiêu tăng trưởng, các chuyên gia cho rằng bên cạnh việc rà soát tăng trưởng truyền thống, cần đặc biệt chú trọng đánh giá lại các động lực và tiềm lực tăng trưởng mới.

PGS.TS Bùi Quang Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, nhấn mạnh rằng dư địa tăng trưởng của Hà Nội nằm ở khu vực doanh nghiệp đang mở rộng sang các lĩnh vực mới như kinh tế số. Hà Nội có tiềm năng phát triển vượt trội so với mặt bằng chung cả nước, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại điện tử, công nghệ tài chính (fintech), tiền số, từ đó hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo góp phần quan trọng vào tăng trưởng. Theo ông, Thành phố cần huy động mạnh mẽ nguồn lực đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, hướng tới xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện. Đồng thời, Hà Nội cũng cần phát huy vai trò “đầu tàu” trong giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển kinh tế số của Thủ đô, quốc gia và khu vực.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường Kinh tế và Quản lý công (Đại học Kinh tế quốc dân) cho rằng, Hà Nội cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong doanh nghiệp, đồng thời xây dựng hệ thống trung tâm thông tin và dữ liệu về chuyển đổi số để quản lý và hỗ trợ hiệu quả hơn. Khi có hệ thống dữ liệu đầy đủ, Thành phố có thể điều hành lĩnh vực này trên nền tảng rộng lớn và chính xác hơn. Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính trong quản lý kinh tế số và kinh tế tuần hoàn, hướng tới nền hành chính công thông minh, tinh gọn, kỷ cương, liêm chính và kiến tạo, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Hà Nội cũng cần chú trọng đến chất lượng thể chế và năng lực quản trị, coi đây là yếu tố then chốt để thúc đẩy chuyển đổi số bền vững.

PGS.TS Trần Đình Thiên nhận định, nếu muốn tạo đột phá từ năng lực và động lực phát triển mới, Hà Nội cần phát triển Khu Công nghệ cao Hòa Lạc trở thành biểu tượng và đầu tàu dẫn dắt. Đồng thời, Hà Nội cần phát triển nguồn lực con người - trí tuệ sáng tạo, nguồn nhân lực trong thời đại công nghệ cao và trí tuệ nhân tạo.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ, hiện Khu Công nghệ cao Hòa Lạc đã thu hút được 111 dự án đầu tư (gồm 96 dự án trong nước và 15 dự án FDI), với tổng vốn đăng ký khoảng 115.830 tỷ đồng. Khu công nghệ đã triển khai các hoạt động thu hút đầu tư để hình thành hệ sinh thái ươm tạo và đổi mới sáng tạo, tiêu biểu như Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC - Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Trung tâm Kỹ thuật hỗ trợ phát triển công nghiệp khu vực phía Bắc (Bộ Công Thương), Trung tâm ươm tạo và đào tạo công nghệ cao, Trung tâm Nghiên cứu phát triển SSI, Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ thông tin đổi mới sáng tạo Hà Nội. Đây là hệ sinh thái để Hà Nội thúc đẩy phát triển kinh tế số ở nhiều lĩnh vực mới, mang lại giá trị cao cho Hà Nội.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/kinh-te-so-dong-luc-moi-cho-tang-truong-cua-thu-do-719853.html