Kỳ vọng tạo "cú hích" từ kinh tế cửa khẩu - Bài 2: Khai thác tiềm năng để bứt phá

QTO - Kinh tế cửa khẩu được xem là "đòn bẩy" phát triển quan trọng của tỉnh Quảng Trị. Để hiện thực hóa tiềm năng to lớn này, việc hoàn thiện đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông và tận dụng các chính sách hỗ trợ từ Trung ương đang là ưu tiên hàng đầu, tạo động lực mạnh mẽ cho một giai đoạn bứt phá mới.

Dư địa phát triển từ kinh tế cửa khẩu

Thực tế cho thấy, Quảng Trị là địa phương có vị trí địa lý thuận lợi và dư địa lớn để phát triển. Trong chuyến thăm và làm việc tại địa phương, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu tỉnh cần tận dụng tối đa lợi thế không gian ven biển, cảng nước sâu, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế; chú trọng kết nối hệ thống giao thông liên vùng đa dạng và đồng bộ để phát triển mạnh mẽ các lĩnh vực kinh tế biển, kinh tế cửa khẩu, logistics và giao thương quốc tế.

Hiện nay, cửa khẩu đường bộ đang thể hiện vai trò quan trọng trong việc tăng thu ngân sách địa phương thông qua hoạt động XNK, XNC. Từ năm 2022, với sự phát sinh mặt hàng nhập khẩu than đá, hoạt động XNK, XNC trở nên sôi động, số thu ngân sách tăng đột biến. Riêng năm 2023, Công ty CP Tập đoàn Hoành Sơn vận chuyển gần 3 triệu tấn than đá qua CKQT La Lay, đóng thuế nhập khẩu 384 tỉ đồng và tạo việc làm cho hàng nghìn lao động.

Cửa khẩu quốc tế Cha Lo - Ảnh: P.S

Đặc biệt, La Lay đang dẫn đầu trong ba cửa khẩu đường bộ của tỉnh. Hơn 10 năm từ khi được nâng cấp thành CKQT vào năm 2014, lưu lượng hàng hóa, phương tiện qua CKQT La Lay tăng trưởng tích cực. Dư địa kinh tế của CKQT La Lay là động lực lớn để tỉnh chọn làm “đòn bẩy” thu hút, mời gọi nhà đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông hiện đại. Hiện nay, Tập đoàn Sơn Hải đã đề xuất đầu tư 4.800 tỉ đồng để làm cao tốc Cam Lộ-Lao Bảo; Liên danh Công ty TNHH Nam Tiến-Hoành Sơn đang thực hiện dự án hệ thống băng tải vận chuyển than đá từ Lào về Việt Nam, trị giá 1.500 tỉ đồng...

Sớm hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông

Với lợi thế và tiềm năng thu hút các nguồn hàng nhập khẩu từ các cửa khẩu trên địa bàn, việc đầu tư, nâng cấp và hoàn thiện kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hệ thống giao thông rất cần thiết. Tại Cửa khẩu quốc tế (CKQT) La Lay, hiện nay, việc nâng cấp Quốc lộ 15D đang gây ùn tắc cục bộ. Phía Lào, tuyến đường nối từ Quốc lộ 15D sang mỏ than Sekong dài 90km đang được sửa chữa, ảnh hưởng đến lưu lượng vận tải. Bên cạnh đó, hệ thống ray sàng tại mỏ than Sekong bị hư hỏng, cùng với việc thi công cây xăng và mặt bằng tại kho Lào cũng gây khó khăn cho việc tập kết các phương tiện vận chuyển than đá-mặt hàng chủ lực tại cửa khẩu này. Tỉnh cần xúc tiến nhanh các thủ tục để sớm triển khai dự án hệ thống băng tải vận chuyển than đá từ Lào về Việt Nam.

Tại CKQT Lao Bảo, hiện nay vẫn chưa có bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, buộc các phương tiện phải dừng đậu dọc Quốc lộ 9, gây mất an toàn giao thông và ùn tắc cục bộ. Do đó, việc đầu tư xây dựng bãi kiểm tra hàng hóa xuất khẩu là một yêu cầu cấp thiết.

Tại CKQT Cha Lo, hệ thống đường giao thông có 17km sát cửa khẩu Na Phàu phía Lào đang xuống cấp nghiêm trọng, gây khó khăn cho việc lưu thông của các phương tiện vận tải. Vì thế, việc tu sửa, nâng cấp đoạn đường này là cần thiết nhằm kết nối giao thông thuận lợi, đáp ứng nhu cầu hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), xuất nhập cảnh (XNC) ở khu vực biên giới.  

Tận dụng chính sách hỗ trợ từ Trung ương

Các doanh nghiệp kỳ vọng tỉnh sẽ phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông chiến lược, kết nối trục Bắc-Nam và Đông-Tây, nâng cao hiệu quả kinh tế cửa khẩu, cảng biển, sân bay, logistics. Từ đó từng bước hình thành các trung tâm trung chuyển hàng hóa, hậu cần quốc tế.

Mới đây, ngày 6/9/2025, Văn phòng Chính phủ đã có Văn bản số 463/TB-VPCP thông báo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị, trong đó có một số nội dung liên quan đến việc hỗ trợ nguồn vốn đầu tư triển khai các dự án hạ tầng kỹ thuật cửa khẩu.

Theo đó, về nguồn vốn hỗ trợ để triển khai thực hiện Quốc lộ 15D (đoạn từ đường Hồ Chí Minh nhánh Tây đến CKQT La Lay) trong giai đoạn 2026-2030, giao UBND tỉnh Quảng Trị chủ động phê duyệt dự án theo quy định và thẩm quyền. Trên cơ sở đó, giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Quảng Trị và các cơ quan liên quan xem xét đề nghị của tỉnh, báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền theo quy định trong tháng 9/2025. Về nguồn vốn hỗ trợ đầu tư tuyến cao tốc Cam Lộ-Lao Bảo theo phương thức đối tác công-tư (PPP), Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Sau khi có ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, UBND tỉnh Quảng Trị và các bộ, cơ quan liên quan sẽ khẩn trương thực hiện. Về Đề án Khu Kinh tế-Thương mại qua biên giới chung Lao Bảo-Densavan, Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Quảng Trị và các cơ quan liên quan đang khẩn trương thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ tại Văn bản số 3739/VPCP-CN, ngày 28/4/2025.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Tiến, để khai thác hết dư địa phát triển, trước mắt tỉnh sớm triển khai dự án băng chuyền tải than đá qua CKQT La Lay, nhằm tăng năng lực thông quan và góp phần tăng thu ngân sách địa phương. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ dự án nâng cấp, sửa chữa tuyến Quốc lộ 14 và 12km tuyến Quốc lộ 15D, dự án bãi kiểm tra hàng hóa nhập khẩu tại CKQT La Lay, phát triển dịch vụ logistics sau cửa khẩu để phát triển vùng tập kết, trung chuyển hàng hóa, kho ngoại quan, dịch vụ vận tải đa phương thức (kết nối đường bộ-đường biển). Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK và XNC, góp phần thu hút đầu tư, du lịch trong thời gian tới.

Với sự quan tâm đầu tư từ Trung ương, tỉnh Quảng Trị tin tưởng sẽ tạo nên “cú hích” kinh tế tại các cửa khẩu, mở ra cơ hội giao thương với các nước trong khu vực và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Hồ Nguyên Kha

 

Nguồn: https://baoquangtri.vn/kinh-te/202509/ky-vong-tao-cu-hich-tu-kinh-te-cua-khau-bai-2-khai-thac-tiem-nang-de-but-pha-71a54da/