Lãng phí trái bưởi non

Gia đình ông Nguyễn Văn Xuyến, ấp 5, xã Thanh Hòa, huyện Bù Đốp trồng 18ha bưởi, trung bình mỗi năm ông thu hơn 300 tấn. Tuy nhiên, để có những trái bưởi đạt chất lượng đưa ra thị trường, một năm ông phải tỉa và mang đi đổ bỏ hơn 60 tấn trái bưởi non, bưởi thải loại, vừa lãng phí, vừa gây ô nhiễm môi trường. Biết là tiếc nhưng không giữ được vì để thì trái cũng xấu, bán không ai mua.

Để những phụ phẩm nông nghiệp này trở nên có ích tăng thu nhập cho gia đình, đã có thời gian ông Xuyến đầu tư trang thiết bị máy móc sản xuất tinh dầu bưởi. Ông tận dụng phần vỏ của các trái bưởi non làm tinh dầu, phần ruột bưởi làm nguyên liệu nấu chè bưởi và sấy thăng hoa, tuy nhiên không hiệu quả vì không tìm được đầu ra. “Trước kia nhà tôi đã tận dụng trái bưởi non làm chè bưởi, ép lấy tinh dầu nhưng không hiệu quả. Giờ nếu ai mua thì tuyệt quá rồi, chỉ cần ai mua 1.000 đồng/kg trái cũng quá tốt cho người nông dân rồi”, ông Xuyến cho biết.

Ông Nguyễn Văn Xuyến thu gom những trái bưởi non bỏ gọn vào bao mang đi vứt bỏ

Gia đình anh Nguyễn Duy Khang, thôn Bình Tiến, xã Nghĩa Bình, huyện Bù Đăng trồng được 3ha bưởi. Mấy năm nay vườn bưởi nhà anh liên tục bị nhện đỏ phá hại ăn hết lớp biểu bì, làm trái bưởi loang lổ, mất thẩm mỹ khiến anh phải tỉa bỏ đi nhiều trái khi chưa hình thành múi. Anh Khang cho biết, những năm gần đây, tình trạng nhện đỏ xuất hiện ngày càng dày đặc, đặc biệt vào thời điểm nắng nóng kéo dài làm cho vườn bưởi bị ảnh hưởng nặng. Tôi đã thử nhiều biện pháp như dùng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn, kết hợp biện pháp thủ công như tỉa cành, vệ sinh vườn thường xuyên nhưng hiệu quả không cao. Có vụ tôi phải loại bỏ đến hơn 40% số trái vì da bị sạm, không đạt tiêu chuẩn bán ra thị trường. Nhiều hôm đứng giữa vườn, nhìn từng rổ bưởi non phải hái xuống bỏ đi, lòng tôi xót lắm.

Theo anh Khang, nếu không xử lý sớm, nhện đỏ có thể lan rất nhanh, gây hại cả vườn chỉ trong vài tuần. Việc chủ động cắt bỏ những trái bị nhiễm là cách duy nhất để cứu phần còn lại, đồng nghĩa với việc mất trắng một phần sản lượng, chưa kể chi phí phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và công lao động cũng “trôi theo những trái bưởi bị bỏ đi”. Trước thực trạng này, anh Khang mong muốn ngành nông nghiệp địa phương quan tâm, hỗ trợ người dân trong việc tìm ra giải pháp sinh học bền vững, an toàn cho cây trồng và sức khỏe người tiêu dùng.

Để cây dồn dinh dưỡng cho những quả đẹp mẫu mã phát triển, người trồng bưởi phải tỉa bỏ rất nhiều trái non khác

Bà Nguyễn Thị Ngoan, ấp 5, xã Thanh Hòa, huyện Bù Đốp cho biết, mỗi mùa vụ, để cây có thể tập trung dinh dưỡng nuôi những trái đạt chuẩn xuất bán, nhà vườn buộc phải tỉa bớt trái non, trái xấu. Phần lớn số trái này được gom làm phân hữu cơ bón cây hoặc đơn giản là bỏ đi. Gia như có doanh nghiệp thu gom trái bưởi non về làm dầu gội đầu hay tinh chế ra dầu bưởi thì tốt biết mấy”, bà Ngoan chia sẻ.

Bưởi non tuy không dùng để ăn tươi, nhưng theo nghiên cứu, loại quả này chứa hàm lượng cao tinh dầu, chất chống oxy hóa, rất có giá trị trong y học cổ truyền, mỹ phẩm và thực phẩm chức năng. Nếu được tổ chức thu gom, sơ chế và đầu tư bài bản, bưởi non hoàn toàn có thể trở thành một mặt hàng có giá trị xuất khẩu. Đây là hướng đi tiềm năng giúp nông dân tăng thu nhập, tránh lãng phí. Nhưng nghịch lý, hiện tại những trái bưởi này ở Bình Phước lại gần như không có đầu ra do thiếu doanh nghiệp thu mua, đặc biệt là thiếu sự liên kết giữa nhà nông - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp.

Theo Đông y và các bài thuốc dân gian, vỏ bưởi và cùi bưởi chứa rất nhiều thành phần như flavonoid, tinh dầu và pectin có lợi cho sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh thừa cân, béo phì, gan nhiễm mỡ, chống oxy hóa... Đặc biệt là trong quả bưởi non có tỷ lệ cùi bưởi lớn nên hàm lượng hoạt chất cao. Tuy nhiên, trên thực tế người dân vẫn chưa tận dụng được phụ phẩm này.

“Vấn đề đặt ra là chúng ta cần một cách nhìn khác về sản phẩm phụ nông nghiệp. Cũng như cám gạo từng chỉ là phế phẩm nhưng nay lại là nguyên liệu quý trong mỹ phẩm và thực phẩm chức năng, bưởi non hoàn toàn có thể trở thành một nguồn lợi nhuận mới nếu được đầu tư bài bản. Nhà nước và nhà khoa học cần vào cuộc mạnh mẽ hơn, từ việc nghiên cứu chuỗi giá trị bưởi non, hỗ trợ kỹ thuật chế biến, đến kết nối thị trường và khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này”, bà Đinh Thị Trang, Chủ tịch Hội Nông dân xã Nghĩa Bình, huyện Bù Đăng bày tỏ.

Trung bình mỗi hécta bưởi phải tỉa bỏ khoảng 3 tấn trái bưởi non/ vụ. Lượng trái này bị vứt bỏ, rất lãng phí

Ông Trần Quốc Công, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thanh Hòa, huyện Bù Đốp chia sẻ: “Những quả bưởi non ấy, nếu được tận dụng làm tinh dầu, trà thảo mộc, mứt hay nguyên liệu dược liệu… hoàn toàn có thể trở thành nguồn thu đáng kể cho người nông dân. Thế nhưng hiện nay, phần lớn vẫn chỉ bị xem là "phế phẩm" trong quá trình canh tác. Đây không chỉ là sự lãng phí tài nguyên mà còn là sự bỏ ngỏ một hướng đi tiềm năng trong phát triển nông nghiệp chế biến sâu. Nếu có sự vào cuộc từ doanh nghiệp, nhà khoa học và chính quyền địa phương, những trái bưởi non ấy có thể được "hồi sinh", trở thành sản phẩm có giá trị - thay vì lặng lẽ phân hủy ngoài ruộng vườn”.

Lãng phí bưởi non không chỉ là mất đi một sản phẩm, mà còn là lãng phí công sức, đất đai, nước tưới và nguồn tài nguyên thiên nhiên. Giải quyết bài toán này là bước đi cần thiết để nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, đồng thời thể hiện tinh thần tiết kiệm và tôn trọng giá trị của lao động.

Nguồn: https://baobinhphuoc.com.vn/news/4/174606/lang-phi-trai-buoi-non