Mức độ nguy hiểm của loại bom 'cấm' mà Iran ném lên Israel

Tên lửa đã tấn công thành phố Or Yehuda của Israel và các thị trấn lân cận, rải những quả bom nhỏ hơn xuống khắp các khu dân cư, theo The New York Times.

Quân đội Israel cho biết đầu đạn của tên lửa đã mở ra ở độ cao khoảng 7 km và phát tán khoảng 20 quả bom con trên diện tích rộng khoảng 8 km, bao gồm cả những khu vực gần bệnh viện và khu dân cư. Chưa có thiệt hại về người, nhưng việc sử dụng một loại vũ khí được coi là nguy hiểm và không phân biệt đối tượng đã gây lo ngại.

Lực lượng Israel cảnh báo người dân rằng những quả bom chưa nổ vẫn là mối đe dọa và có thể phát nổ bất cứ lúc nào. Theo The Times, các video cho thấy một số hố vỡ và những quả đạn chưa nổ, có thể là các bom con từ tên lửa đạn đạo Iran.

Bom chùm là gì, vì sao bị cấm?

Bom chùm là vũ khí nổ phát tán các quả bom nhỏ, gọi là bom con hoặc bom mảnh, ra một khu vực rộng lớn trước khi chạm đất. Những quả bom con được thiết kế để nổ ngay khi chạm đất hoặc kích nổ sau một khoảng thời gian. Tuy nhiên, nhiều quả bom con không nổ, trở thành mối nguy hiểm tiềm tàng trong suốt nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau khi xung đột đã kết thúc, gây ra rủi ro lâu dài cho người dân.

Một đầu đạn chứa bom chùm rỗng mắc kẹt trên mặt đất ở Ukraine năm 2022. Ảnh: Reuters.

Theo Văn phòng Giải trừ Quân bị Liên Hợp Quốc, bom chùm có thể được thả từ trên không hoặc phóng từ mặt đất và có thể phủ kín các khu vực rộng lớn, có thể lên tới diện tích của vài sân bóng đá, khiến chúng đặc biệt nguy hiểm ở các khu vực đông dân cư.

"Chúng là vũ khí cực kỳ tàn phá với khả năng phá hủy rộng lớn, đặc biệt nếu được sử dụng ở các khu vực dân cư”, Daryl Kimball, giám đốc điều hành của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí nói với Reuters. Ông cũng lưu ý rằng tên lửa Iran có thể không chính xác, và Tehran nên hiểu rằng bom chùm "sẽ trúng mục tiêu là dân cư thay vì mục tiêu quân sự”.

"Quân đội Iran đã phóng một tên lửa chứa bom con vào một khu vực dân cư đông đúc ở Israel", đại sứ quán Israel cho biết trong một email gửi Reuters. "Bom chùm được thiết kế để phân tán ra một diện rộng, nhằm tối đa hóa khả năng gây hại. Iran đã vi phạm pháp luật khi cố ý tấn công vào các trung tâm dân cư, nhằm tối đa hóa thiệt hại cho dân thường trong khu vực bằng vũ khí có phạm vi tấn công rộng”.

Bệnh viện ở Beersheba, Israel sau cuộc tấn công bằng tên lửa ngày 19/6. Ảnh: Reuters.

Vấn đề lớn nhất nằm ở tỷ lệ bom con không nổ, khiến chúng trở thành những quả mìn nằm trên đất. Tỷ lệ không nổ có thể dao động từ 2-40%, tùy thuộc vào nhà sản xuất, theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS).

Quân đội Israel đã phát hành một đồ họa cảnh báo công chúng về nguy cơ từ các vật liệu chưa nổ. "Chế độ khủng bố này muốn làm hại dân thường và thậm chí đã sử dụng vũ khí phân tán rộng để tối đa hóa phạm vi thiệt hại", Thiếu tướng Effie Defrin, phát ngôn viên quân đội Israel, cho biết trong một cuộc họp báo.

Dấu hiệu xung đột leo thang

Công ước về Bom Chùm năm 2008 (CCM), có hiệu lực từ năm 2010, cấm việc sử dụng, phát triển, sản xuất, mua sắm và chuyển nhượng bom chùm. Tính đến nay, 111 quốc gia và 12 tổ chức khác đã ký kết hiệp ước này. Tuy nhiên, các quốc gia quan trọng như Israel, Iran, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Ấn Độ vẫn chưa tham gia. Theo Liên Hợp Quốc, 99% các kho bom chùm toàn cầu đã bị tiêu hủy theo hiệp ước.

Bonnie Docherty từ Tổ chức Giám sát Nhân quyền giải thích rằng bom chùm "không thể phân biệt giữa quân nhân và dân thường vì chúng phát tán bom con trên diện rộng và để lại những quả bom chưa nổ giống như mìn”.

Israel cảnh báo về những quả bom con còn nằm trên đất, có thể phát nổ. Ảnh: The Times of Israel.

Israel trước đây đã sử dụng bom chùm, nổi bật nhất là trong cuộc chiến Lebanon năm 2006. Gần đây, cả Nga và Ukraine đều sử dụng bom chùm trong xung đột, và Mỹ cũng đã cung cấp bom chùm cho Ukraine vào năm 2023, theo CSIS.

Việc Iran bị cáo buộc sử dụng tên lửa mang bom chùm, có thể là tên lửa Qiam hoặc Khorramshahr, cho thấy sự thay đổi trong chiến lược quân sự nhằm tối đa hóa phạm vi mục tiêu, dù có thể gây hại cho dân thường. "Đôi khi không cần mức công phá như vậy, chỉ cần có sự phân bổ về mặt địa lý có thể đã là đủ", Fabian Hinz từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế nói với The New York Times.

Khi cả Iran và Israel đều gia tăng các hoạt động quân sự, việc sử dụng các loại vũ khí gây tranh cãi này không chỉ báo hiệu sự leo thang của xung đột mà còn làm dấy lên những cảnh báo về nguy hiểm lâu dài đối với người dân. Những mối nguy hiểm từ bom mìn có thể tồn tại lâu sau khi xung đột kết thúc.

Nguồn: https://znews.vn/muc-do-nguy-hiem-cua-loai-bom-cam-ma-iran-nem-len-israel-post1562611.html