NAFOSTED làm bệ phóng, đưa nghiên cứu công nghệ chiến lược ra thị trường

Ngày 5/9/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Quốc gia (NAFOSTED) đã tổ chức Hội thảo khoa học “Hỗ trợ nâng cao chất lượng hồ sơ đề xuất của doanh nghiệp tham gia thực hiện nhiệm vụ KH&CN do Quỹ tài trợ”. Hội thảo thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới khoa học, các trường đại học, doanh nghiệp công nghệ và cơ quan quản lý, mở ra cơ hội tăng cường năng lực nghiên cứu - đổi mới sáng tạo, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược.

Toàn cảnh Hội thảo.

Liên kết "3 nhà" thúc đẩy công nghệ chiến lược quốc gia

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED nhấn mạnh, Hội thảo là bước cụ thể hóa Nghị quyết số 57 và Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục công nghệ chiến lược (CNCL) và sản phẩm CNCL. "NAFOSTED mong muốn đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc hoàn thiện, nâng cao chất lượng hồ sơ đề xuất nhiệm vụ KH&CN, đặc biệt trong danh mục CNCL - điều kiện tiên quyết để đề tài vừa tuân thủ quy định, vừa có tính khả thi, hiệu quả cao, đồng thời gắn kết chặt chẽ giữa "3 nhà": Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp".

Chính phủ, Bộ KH&CN cùng NAFOSTED đã và đang triển khai nhiều cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ cộng đồng khoa học cũng như doanh nghiệp tích cực tham gia các hoạt động nghiên cứu và phát triển, trong đó các chương trình tài trợ nghiên cứu của Quỹ được coi là kênh quan trọng để doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực tài chính, nâng cao năng lực công nghệ và phát triển sản phẩm mới.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp và tổ chức khoa học vẫn gặp khó khăn trong việc xây dựng, trình bày hồ sơ đề xuất nhiệm vụ KH&CN. Không ít hồ sơ thiếu thông tin, chưa làm rõ tính mới, tính khả thi hoặc chưa đáp ứng chuẩn mực đánh giá của hội đồng khoa học... Điều này khiến cơ hội tiếp cận nguồn vốn tài trợ bị hạn chế, đồng thời ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai nhiệm vụ sau khi được phê duyệt.

Ông Đào Ngọc Chiến kỳ vọng, sự tham gia tích cực của các nhà khoa học, doanh nghiệp vào các chương trình tài trợ của NAFOSTED sẽ góp phần hình thành nhiều đề xuất chất lượng cao, khẳng định vai trò "cầu nối" của Quỹ trong việc đưa KH&CN trở thành động lực phát triển đất nước.

PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED phát biểu khai mạc Hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, GS.TS. Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh (ĐHQG TP. HCM) nhấn mạnh, tinh thần của Nghị quyết 57 khởi đầu bằng từ "đột phá", do đó các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp phải hành động đồng bộ, quyết liệt hơn. Bà cho biết, ĐHQG TP. HCM đã triển khai mạnh mẽ mô hình hợp tác "3 nhà", gắn nghiên cứu với thực tiễn, song sự tham gia của Nhà nước về cơ chế, chính sách và nguồn lực vẫn còn chậm so với yêu cầu. Trong giai đoạn tới, ĐHQG TP. HCM sẽ tiếp tục kiên trì, sáng tạo và trách nhiệm trong thúc đẩy hợp tác "3 nhà", coi đây là nhiệm vụ lâu dài gắn liền với sứ mệnh đào tạo, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển đất nước.

GS.TS. Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc ĐHQG TP. HCM phát biểu tại Hội thảo.

Giới thiệu các chương trình tài trợ của Quỹ NAFOSTED, ông Đào Ngọc Chiến cho biết, NAFOSTED hiện đang triển khai ba loại hình nhiệm vụ hợp tác quốc tế gồm: Nhiệm vụ Nghị định thư, Hợp tác song phương và Hợp tác đa phương. Trung bình mỗi năm, Quỹ mở mới khoảng 500 đề tài, duy trì 1.500 đề tài chuyển tiếp với tổng kinh phí từ ngân sách Nhà nước lên tới 2.500 tỷ đồng. Trong giai đoạn tới, NAFOSTED đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái nghiên cứu chất lượng cao, đưa Việt Nam vào nhóm ba nước dẫn đầu ASEAN về công bố quốc tế/tỷ USD, nhóm bốn nước đứng đầu về chỉ số H-index; gia tăng tối thiểu 15% mỗi năm số lượng đơn đăng ký sáng chế, văn bằng bảo hộ; hỗ trợ 40 - 50 tổ chức KH&CN đạt xếp hạng quốc tế...

Để đạt mục tiêu, Quỹ đẩy mạnh cải cách hành chính, phân cấp mạnh mẽ, áp dụng đăng ký, đánh giá và quản lý nhiệm vụ trực tuyến. Về tài chính, ngoài tăng cường ngân sách nhà nước, sự tham gia của doanh nghiệp với cơ cấu vốn dự kiến 20 - 30% từ ngân sách, 70 - 80% từ doanh nghiệp; áp dụng cơ chế khoán chi, chấp nhận rủi ro, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm để thúc đẩy KH,CN&ĐMST.

PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED giới thiệu các chương trình tài trợ của Quỹ.

Linh hoạt cơ chế, mạnh mẽ hỗ trợ: CNCL bước vào giai đoạn tăng tốc

Ông Hoàng Anh Tú, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và công nghệ, Bộ KH&CN cho biết, Chương trình CNCL được triển khai theo Quyết định số 1131, với danh mục gồm 11 nhóm công nghệ và 35 nhóm sản phẩm chiến lược, trải rộng từ trí tuệ nhân tạo (AI), chip bán dẫn, blockchain cho tới robot... nhằm làm chủ thiết kế, tích hợp thành sản phẩm từ các công nghệ lõi, qua đó nâng giá trị Việt Nam trong sản phẩm CNCL lên trên 50%. Theo ông Hoàng Anh Tú, các CNCL được lựa chọn dựa trên những tiêu chí then chốt: Tác động lớn tới kinh tế - xã hội, có tính nền tảng và khả năng lan tỏa cao, phù hợp với lợi thế cạnh tranh của Việt Nam, đáp ứng tính cấp bách về an ninh, chủ quyền quốc gia và có tiềm năng thương mại hóa mạnh.

Để triển khai, Chương trình sẽ bao gồm các chương trình thành phần ứng với 11 nhóm CNCL. Đây là những chương trình, nhiệm vụ đặc biệt, trong trường hợp cần thiết có thể được giao cho "Tổng công trình sư" trực tiếp chủ trì. Nhà nước cũng áp dụng cơ chế linh hoạt như chỉ định thuê chuyên gia, mua công nghệ hoặc sản phẩm theo kinh phí thỏa thuận; đồng thời ưu tiên giao trực tiếp nhiệm vụ phát triển CNCL cho những tổ chức, doanh nghiệp có khả năng thu hút nhân tài và nguồn lực. Song song, Chương trình dành nhiều cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ: Tài trợ và đặt hàng nghiên cứu; phòng thí nghiệm; cơ chế sandbox; sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn và quy chuẩn; hỗ trợ lãi suất vay; thúc đẩy hợp tác quốc tế; truyền thông và mở rộng thị trường. Các tổ chức, doanh nghiệp tham gia cũng sẽ được hưởng ưu đãi cao nhất về thuế và đất đai.

Ông Hoàng Anh Tú, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và công nghệ trình bày tại Hội thảo.

Từ góc độ học thuật, PGS.TS. Lâm Quang Vinh, ĐHQG TP.HCM, nhấn mạnh, trong mô hình hợp tác "3 nhà": Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp, nhà trường giữ vai trò then chốt, vừa sản sinh tri thức, vừa là cầu nối đưa KH&CN vào đời sống. Trong giai đoạn 2021-2025, ĐHQG TP.HCM đã hình thành trên 10 nhóm nghiên cứu mạnh, làm chủ nhiều công nghệ lõi, với tốc độ công bố khoa học tăng trưởng ấn tượng: Số bài báo Scopus tăng trung bình 20%/năm, trong đó 40% thuộc nhóm Q1; riêng năm 2024 vượt mốc 3.000 bài báo, chiếm 13,6% số lượng công bố khoa học cả nước. Doanh thu chuyển giao KH&CN đạt khoảng 260 tỷ đồng/năm và 18 ngành được QS-Asia xếp hạng, trong đó một ngành lọt Top 100 thế giới.

Đặc biệt, Trung tâm ĐMST của ĐHQG TP.HCM đã trở thành điểm kết nối giữa nghiên cứu, doanh nghiệp và cộng đồng, theo quan điểm hợp tác "cùng tạo công nghệ mới, cùng chia sẻ lợi nhuận và rủi ro, cùng đầu tư và định hướng công nghệ". Mô hình này giúp trường và doanh nghiệp đồng hành trong đồng sở hữu bản quyền, nghiên cứu chung, ươm tạo doanh nghiệp, tư vấn, đào tạo nhân lực và đồng sáng tạo tài sản trí tuệ.

Ông kiến nghị cần thống nhất xây dựng Chương trình CNCL gắn với chủ trương, chính sách phát triển KH&CN và thương mại hóa sản phẩm; đồng thời, Nhà nước cần sớm có cơ chế đột phá, bố trí kinh phí để các trường đại học, đặc biệt là ĐHQG TP. HCM - thu hút nhân tài và phát triển CNCL. Ông cũng đề xuất thí điểm cơ chế hòa dòng vốn Trung ương, địa phương và doanh nghiệp vào Quỹ, tăng phân cấp, phân quyền để các trường linh hoạt hơn trong sử dụng quỹ, hướng tới hợp tác hiệu quả giữa "3 nhà".

PGS.TS. Lâm Quang Vinh, ĐHQG TP. HCM trình bày tại Hội thảo.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Giám đốc dự án Basal Pay Head of Fintech Application Division of VBA, Director of Basal Pay cho biết, blockchain và tài sản số đang trở thành hạ tầng chiến lược của các tập đoàn lớn trên thế giới - đây cũng là xu thế mà Việt Nam cần nắm bắt để tạo nền tảng cho nền kinh tế số. Theo đó, ông đề xuất lộ trình triển khai: Giai đoạn 2025-2026 tập trung mở rộng sandbox, cho phép chuyển đổi tài sản mã hóa sang VND trên toàn hệ thống IFC, thí điểm tài sản thực (RWA), sàn giao dịch tài sản số (VASP) và dịch vụ công trên hạ tầng VBSN, đồng thời xây dựng dự thảo bộ tiêu chuẩn kỹ thuật trong nước. Giai đoạn 2027-2030 sẽ tổng kết, thể chế hóa và mở rộng toàn thị trường, ban hành bộ tiêu chuẩn quốc gia cho blockchain, tham gia các dự án xuyên biên giới để liên thông hạ tầng quốc tế. Tầm nhìn sau 2030, Việt Nam có thể trở thành trung tâm dịch vụ blockchain và tài sản số hàng đầu khu vực, phát triển dựa trên nền tảng IFC và VBSN.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Giám đốc dự án Basal Pay Head of Fintech Application Division of VBA, Director of Basal Pay trình bày tại Hội thảo.

Tại Hội thảo, các đại biểu cũng chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong việc thúc đẩy và phát triển sản phẩm chiến lược quốc gia; những lưu ý khi xây dựng hồ sơ đề xuất tham gia thực hiện nhiệm vụ KH&CN do Quỹ tài trợ; một số cơ chế chính sách mới về lập dự toán đề tài. Bên cạnh đó, các đại biểu đã cùng nhau trao đổi, thảo luận tập trung vào 4 nội dung chính: Cung cấp thông tin và tiêu chí đánh giá hồ sơ; chia sẻ kinh nghiệm từ các nhà khoa học, doanh nghiệp; giới thiệu Chương trình CNCL và chính sách phát triển KH&CN; đồng thời tạo diễn đàn để doanh nghiệp nêu khó khăn, cùng cơ quan quản lý và chuyên gia tìm giải pháp. Những trao đổi cởi mở đã góp phần nâng cao chất lượng hồ sơ, tăng cơ hội nhận hỗ trợ tài chính và hiệu quả triển khai nhiệm vụ, khẳng định vai trò của NAFOSTED như "cầu nối" đưa KH&CN trở thành động lực phát triển đất nước.

Đoàn Chủ tịch điều hành phiên thảo luận.

Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/nafosted-lam-be-phong-dua-nghien-cuu-cong-nghe-chien-luoc-ra-thi-truong-197250906100011277.htm