Nâng cao năng lực quản lý, vận hành hệ thống thủy lợi

Hệ thống thủy lợi không chỉ là hạ tầng sản xuất mà còn gắn liền sinh kế của nhiều hộ dân, đòi hỏi đơn vị quản lý phát huy vai trò nòng cốt trong quản lý, khai thác hệ thống thủy lợi, góp phần bảo đảm ổn định sản xuất, phòng, chống thiên tai và thúc đẩy nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại quản lý hiệu quả, an toàn và bền vững trước thách thức của biến đổi khí hậu.

Hệ thống thủy lợi không chỉ là hạ tầng sản xuất mà còn gắn liền sinh kế của nhiều hộ dân, đòi hỏi đơn vị quản lý phát huy vai trò nòng cốt trong quản lý, khai thác hệ thống thủy lợi, góp phần bảo đảm ổn định sản xuất, phòng, chống thiên tai và thúc đẩy nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại quản lý hiệu quả, an toàn và bền vững trước thách thức của biến đổi khí hậu.

Cống đập Láng Thé trên địa bàn xã Nhị Long góp phần đảm bảo nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất. Ảnh: BÁ THI

Lợi ích thiết thực cho người dân

Từ năm 2020, Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Trà Vinh (Công ty) được giao quản lý hệ thống công trình thủy lợi cấp I, II, cống đầu mối, kênh trục, kênh cấp I, đê bao liên xã và trạm bơm.

Ông Tô Ngọc Bình- Chủ tịch Công ty cho biết: Hiện Công ty đang quản lý tiểu dự án Nam Măng Thít, 14 hệ thống thủy lợi nội đồng lớn cùng nhiều dự án nuôi trồng thủy sản ven biển. Quy mô hạ tầng được giao với 102km đê sông, 204km bờ bao, 15km kè bảo vệ, 189 cống, hơn 1.100 kênh với gần 2.700km; 17 trạm bơm điện và 13 trạm đo nước tự động.

Nhờ quản lý chặt chẽ, hệ thống cơ bản đáp ứng yêu cầu ngăn mặn, chống hạn, kiểm soát triều cường và cấp nước cho hơn 85% diện tích sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Công ty đã ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong lưu trữ, quan trắc, vận hành, nâng cao tính chủ động và hiệu quả.

Không chỉ đảm bảo sản xuất, các công trình thủy lợi trên địa bàn đã trực tiếp mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Tại xã Châu Thành, hệ thống cống Tầm Phương là một trong những công trình tiêu biểu, góp phần đảm bảo nguồn nước tưới tiêu ổn định, ngăn mặn, giữ ngọt, phục vụ sản xuất quanh năm.

Gia đình ông Thạch Ri (ấp Thanh Trì B) đang canh tác 2,2ha lúa. Nhờ hưởng lợi từ nguồn nước của cống Tầm Phương, vụ mùa của gia đình ông luôn đạt năng suất từ 6-7 tấn/ha, lợi nhuận bình quân 25-27 triệu đồng/ha, gia đình có điều kiện cải thiện đời sống và yên tâm sản xuất.

Cùng địa phương, gia đình bà Thạch Thị Hai, với diện tích 1,2ha lúa, nhờ nguồn nước sản xuất được đảm bảo, ruộng lúa của gia đình bà liên tục được mùa, không còn lo tình trạng thiếu nước hay nước nhiễm mặn như trước đây.

Tuy nhiên, Công ty vẫn gặp những khó khăn, hệ thống công trình đầu tư từ lâu đã xuống cấp, bồi lắng, sạt lở nhưng kinh phí duy tu chưa đáp ứng nhu cầu. Hồ sơ bàn giao giải phóng mặt bằng từ các chủ đầu tư còn thiếu, gây vướng mắc trong quản lý.

Hiện Công ty đang tạm quản lý khoảng 23 triệu mét vuông đất công, trong đó có gần 864.000m² ngoài phạm vi công trình chưa được sử dụng hiệu quả. Một số địa phương chưa quan tâm đúng mức, việc quản lý nội đồng chưa chặt chẽ; tình trạng lục bình, chướng ngại vật gây cản trở dòng chảy vẫn diễn ra. Cơ chế đặt hàng dịch vụ công ích còn thiếu quy trình cụ thể, khó khăn trong ký kết, nghiệm thu, thanh lý hợp đồng.

Để đảm bảo hệ thống thủy lợi vận hành bền vững, Công ty đề nghị sớm ban hành nghị định thay thế Nghị định số 96/2018/NĐ-CP, ngày 30/6/2018 của Chính phủ về giá dịch vụ thủy lợi và hỗ trợ sử dụng dịch vụ công ích.

Hướng dẫn hoàn tất thủ tục quản lý đất công trình, giao lại diện tích đất ngoài phạm vi công trình cho địa phương quản lý; xây dựng định mức kinh tế- kỹ thuật và quy trình đặt hàng dịch vụ công ích áp dụng thống nhất toàn tỉnh.

Sớm thay thế Quyết định số 3/2019/QĐ-UBND tỉnh về phân cấp quản lý, bảo vệ công trình thủy lợi, phù hợp với Luật Thủy lợi hiện hành. Các chủ đầu tư bàn giao đầy đủ hồ sơ giải phóng mặt bằng, bồi hoàn công trình. Cho chủ trương xử lý phế liệu, tài sản hư hỏng đúng
quy định.

Triển khai thực hiện nhiều dự án quan trọng

Theo ông Nguyễn Hoàng Huy- Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án nông nghiệp tỉnh, thời gian qua, ban đã làm chủ đầu tư triển khai thực hiện nhiều dự án khu vực Bến Tre (cũ). 

Các dự án đang triển khai thi công gồm: Dự án Tái định cư khẩn cấp sạt lở bờ sông Bến Tre; Dự án Đê bao ngăn mặn ven sông Hàm Luông (đoạn từ cống Sơn Đốc 2 đến cống Cái Mít); Dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng thiết yếu ổn định đời sống dân cư Phường 8 và xã Phú Hưng, TP Bến Tre (giai đoạn 2); Dự án Xây dựng tuyến đê bao chống ngập, kiểm soát mặn, trữ ngọt kết hợp đường giao thông xã Phước Long; Dự án Xây dựng hồ chứa nước ngọt Lạc Địa, xã Tân Xuân; Dự án Hoàn thiện hệ thống thủy lợi Bắc, Nam Bến Tre; Dự án Đầu tư hạ tầng kỹ thuật vùng nuôi tôm biển ứng dụng công nghệ cao huyện Bình Đại (cũ).

Đoạn cống Tầm Phương đang được nâng cấp đê sông nhằm ứng phó thiên tai. Ảnh: MỸ NHÂN

Các công trình, dự án đã và đang thực hiện khi hoàn thành và đưa vào vận hành sẽ phát huy hiệu quả đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng thủy lợi, giao thông huyết mạch cần thiết để phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn và bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng, kiểm soát mặn, trữ ngọt phục vụ vùng trồng cây ăn trái, hoa kiểng và nuôi thủy sản.

Trong buổi làm việc với Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Trà Vinh và Bến Tre, Phó Chủ tịch UBND tỉnh- Châu Văn Hòa khẳng định: Hệ thống thủy lợi không chỉ là hạ tầng sản xuất mà còn gắn liền sinh kế của nhiều hộ dân, đòi hỏi quản lý hiệu quả, an toàn và bền vững.

Trước thách thức của biến đổi khí hậu, Công ty cần tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, phối hợp chặt chẽ với địa phương trong xây dựng, thực hiện lịch thời vụ, hạn chế tình trạng nông dân xuống giống tự phát; tăng cường công tác tư tưởng, củng cố bộ máy, phân công cán bộ phụ trách bám sát địa bàn, kịp thời xử lý những phát sinh trong quá trình vận hành kênh, cống, trạm bơm.

Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp dự báo sát tình hình, xây dựng phương án phòng, tránh thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ, 3 sẵn sàng”; đẩy nhanh tiến độ các công trình thủy lợi còn lại phục vụ sản xuất. Sở Tài chính sớm hướng dẫn thủ tục thanh lý tài sản hư hỏng, tạo điều kiện để Công ty tập trung đầu tư mới. Các sở, ngành liên quan tăng cường phối hợp, hỗ trợ, bảo đảm hệ thống thủy lợi vận hành đồng bộ, phát huy hiệu quả đầu tư.

MỸ NHÂN- TRẦN QUỐC

Nguồn: https://baovinhlong.com.vn/kinh-te/202509/nang-cao-nang-luc-quan-ly-van-hanh-he-thong-thuy-loi-3940331/