Nắng đời ở góc chợ quê

Bảy mươi tuổi, tóc đã bạc quá nửa, bước đi chậm rãi, thế nhưng sáng nào bà cũng dậy khi gà mới gáy, khi sương còn giăng trên cành lá. Tỉ mẩn lựa từng bó rau, từng trái cà hái từ hôm trước, bà cho vào chiếc giỏ nhựa cũ bạc màu theo năm tháng, rồi gọi thằng con trai chở ra chợ cách nhà 3 cây số.

Vườn nhà rộng gần ba mươi công, rau mọc xanh rì, ăn không hết thì bà mang đi bán. Bà Hai sống cùng vợ chồng thằng Ba trong căn nhà xây khang trang, đầy đủ tiện nghi. Vậy mà sáng nào bà cũng chọn góc chợ Bến Bạ, dưới gốc cây dầu già, cạnh tiệm bán sữa, ngồi lom khom với mớ rau sạch như một nếp quen khó bỏ.

Nhiều người trong xóm thấy vậy thì thương tình, khuyên bà nên nghỉ ngơi: "Trời đất ơi, tuổi này rồi mà còn ra chợ làm chi nữa dì Hai! Ở nhà mà chơi với cháu nội, uống trà, xem cải lương cho khỏe thân". Bà Hai chỉ cười, nụ cười hiền từ, đôn hậu và đầy sức sống. "Hổng phải vì nghèo mà dì bán đâu mấy đứa. Rau trong vườn nhà không hái thì phí, mà dì bán là để dạy cho con cháu biết quý đồng tiền, biết tiết kiệm mà sống". Có người hiểu, có người không. Kẻ thì cảm thông, người thì dị nghị. Có người còn lắc đầu: "Bà già này chắc thích làm màu thôi". Nhưng bà chẳng lấy đó làm phiền lòng. Bởi bà hiểu rằng, tiết kiệm không phải là keo kiệt, mà là đạo lý làm người. Kiếm được nhiều hay ít không quan trọng, quan trọng là biết trân trọng và gìn giữ từng giọt mồ hôi đã đổ xuống để làm ra nó.

Bà từng trải qua thời kỳ chiến tranh, từng đói lả người, từng nhịn miếng cháo để nhường cho con ăn no. Từng tỉ mỉ vá chiếc áo bạc màu cho chồng ra đồng, từng cắt đôi chiếc bánh nhỏ để con có mà ăn, còn bụng mình thì lép xẹp. Những cái khổ ấy không phải để than vãn, mà để nhớ, để giữ, để dạy lại cho đời sau.

Nắng đời ở góc chợ quê - Ảnh 1. — Bà Hai chọn góc chợ Bến Bạ, ngồi lom khom với mớ rau sạch như một nếp quen khó bỏ

Có một lần, bà Hai ngồi lặng lẽ giữa chợ, ánh mắt dõi sang tiệm tạp hóa kế bên. Một cô gái trẻ bước xuống từ chiếc xe SH bóng loáng, chân đi guốc cao gót, tay bấm điện thoại, tay kia cầm ly trà sữa. Cô đưa cho chủ tiệm tờ tiền năm trăm ngàn chỉ để mua hai món đồ lặt vặt. Tiền thừa cô quăng vội vào giỏ xách không thèm nhìn, rồi bỏ đi. Bà nhìn theo, khẽ lắc đầu, một tiếng thở dài chất chứa bao nỗi lòng. Bà đã thấy không biết bao nhiêu cảnh tượng tương tự như thế. Những đứa trẻ ăn sáng chỉ ăn nửa ổ bánh rồi bỏ. Mua chai nước chỉ uống vài hớp rồi vứt đi, như thể tiền bạc là thứ có thể vứt bỏ dễ dàng.

Thậm chí có lần, một nhóm thanh niên ngồi gần gánh rau của bà, đang nói chuyện rôm rả thì một đứa bật cười lớn tiếng: "Trời ơi, má tao cứ bắt tao tiết kiệm! Tao nói: Má, con đi học chứ có đi tu đâu!". Cả nhóm phá lên cười vang, những tiếng cười vô tư nhưng lại vô tình cứa vào tim bà Hai. Không phải vì câu nói hỗn hào, mà vì cái cách chúng không hiểu được giá trị thực sự của lao động, của đồng tiền. Đối với bà, từng đồng tiền bán rau là từng giọt mồ hôi, từng mùa nắng hạn, từng trận mưa dầm. Vậy mà, có đứa lại coi nó như giấy lộn, có thể vứt bỏ bất cứ lúc nào. Bà chỉ mong sao sau này, khi lớn lên, chúng sẽ không quên được những cực nhọc của người đi trước đã dựng nên từng mái nhà, từng con đường.

Tiền bán rau, bà không tiêu xài cho riêng mình. Bà gói ghém cẩn thận vào một chiếc bao giấy, cất vào ngăn tủ nhỏ, rồi khóa lại. Bà để dành cho cháu đóng học phí đại học. Ngăn tủ ấy không chỉ chứa tiền, mà còn chứa cả một niềm tin mãnh liệt. Bà tin rằng, rồi mai mốt, những đứa cháu nội, cháu ngoại của bà sẽ học hành thành tài, sẽ ra đời làm nên chuyện. Và hơn hết, bà tin rằng chúng sẽ hiểu, mỗi đồng bạc làm ra đều có mùi đất, mùi nắng, mùi mồ hôi của ông bà, cha mẹ đã đổ xuống.

Thằng Đạt, đứa cháu nội đích tôn của bà, đang học năm hai đại học, bữa nghỉ hè nọ nó chạy xe ra tận chợ để rước bà về. Nó đứng cạnh gánh rau, giọng nói nhỏ nhẹ nhưng đầy sự quyết tâm: "Bà ơi, sau này con làm ra thật nhiều tiền, con sẽ nuôi bà luôn. Bà cứ nghỉ ngơi đi, con không để bà cực khổ nữa đâu!". Bà Hai ngước lên, ánh mắt bà chan chứa niềm vui, rạng ngời hạnh phúc. Bà cười, nụ cười hiền hậu, ấm áp giống như mấy bà tiên trong chuyện cổ tích: "Ừ, con thương bà là bà vui rồi. Nhưng nhớ nghe con, sau này có giàu cỡ nào cũng phải biết chắt chiu. Đừng tưởng có bạc triệu mà muốn tiêu sao thì tiêu. Mỗi đồng bạc đều có giá trị riêng của nó, phải biết tôn trọng nó. Tiết kiệm là biết sống cho ngày mai, con à!".

Gió chợ thoảng qua, mang theo mùi rau thơm mát hòa quyện với nắng sớm, tạo nên một hương vị rất riêng của miền quê. Những chú chim nhỏ nhảy nhót trên cành cây dầu, như cùng nhau lắng nghe bài học thầm lặng mà ý nghĩa của bà. Cái góc chợ quê Bến Bạ - Cù Lao Dung này, tưởng chừng là nơi tầm thường nhất, vậy mà lại ẩn chứa một triết lý sống sâu sắc. Người ta có thể đi qua, không mua rau, nhưng ai cũng phải ngoái lại nhìn cái dáng ngồi quen thuộc, cái ánh mắt hiền từ mà kiên định của bà Hai.

Ở nơi đó, không chỉ có những bó rau tươi xanh, những trái cà tròn mướt, mà còn có cả một bài học sống động về sự tiết kiệm, về đạo làm người. Không bảng đen, không phấn trắng, không lời giảng đạo mực thước, chỉ có một bà già tóc bạc, ngồi lặng lẽ giữa nắng mai, chắt chiu từng đồng lẻ, để gieo vào lòng thế hệ sau một hạt giống: biết quý giá trị của lao động, biết sống tiết kiệm để sống một cách tử tế và có ích hơn.

Cuộc thi viết Sống đẹp lần V được tổ chức nhằm khuyến khích mọi người viết về những hành động cao đẹp đã giúp đỡ cá nhân hoặc cộng đồng. Năm nay, cuộc thi tập trung vào việc ca ngợi những nhân vật hoặc tập thể đã thực hiện những hành động nhân ái, mang lại hy vọng cho những hoàn cảnh khó khăn.

Điểm nổi bật là hạng mục giải thưởng mới về môi trường, tôn vinh những tác phẩm truyền cảm hứng và khuyến khích hành động vì một môi trường sống xanh, sạch. Qua đó, Ban tổ chức mong muốn nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ hành tinh cho các thế hệ tương lai.

Cuộc thi có các hạng mục thi đa dạng và cơ cấu giải thưởng, bao gồm:

Hạng mục bài viết: Ký sự, phóng sự, ghi chép hoặc truyện ngắn, không quá 1.600 chữ cho bài viết và 2.500 chữ cho truyện ngắn.

Bài viết ký sự, phóng sự, ghi chép:

- 1 giải Nhất: 30.000.000 đồng

- 2 giải Nhì: 15.000.000 đồng

- 3 giải Ba: 10.000.000 đồng

- 5 giải Khuyến khích: 3.000.000 đồng

Truyện ngắn:

- 1 giải Nhất: 30.000.000 đồng

- 1 giải Nhì: 20.000.000 đồng

- 2 giải Ba: 10.000.000 đồng

- 4 giải Khuyến khích: 5.000.000 đồng

Hạng mục ảnh: Gửi bộ ảnh tối thiểu 5 bức liên quan đến hoạt động thiện nguyện hoặc bảo vệ môi trường, kèm theo tên bộ ảnh và mô tả ngắn.

- 1 giải Nhất: 10.000.000 đồng

- 1 giải Nhì: 5.000.000 đồng

- 1 giải Ba: 3.000.000 đồng

- 5 giải Khuyến khích: 2.000.000 đồng

Giải Bài được yêu thích nhất: 5.000.000 đồng

Giải Bài xuất sắc về đề tài môi trường: 5.000.000 đồng

Giải Nhân vật được vinh danh: 30.000.000 đồng

Thời gian gửi tác phẩm dự thi đến hết ngày 16.10.2025. Các tác phẩm sẽ được đánh giá qua vòng sơ khảo và chung khảo với sự tham gia của Ban giám khảo gồm các tên tuổi nổi tiếng. Ban tổ chức sẽ công bố danh sách người đoạt giải trên chuyên trang "Sống đẹp". Xem chi tiết thể lệ tại thanhnien.vn.

Ban tổ chức