Người Nga và người Việt – Hữu nghị muôn đời!

Báo Novorossiysk Rabochi (Nga) đăng tải bài báo với tựa đề 'Người Nga và người Việt - Hữu nghị muôn đời'. (Ảnh chụp màn hình)

Trong bài viết, tác giả Maria Ananyeva đặt câu hỏi: Điều gì đã kết nối một phụ nữ Việt Nam tên Luna Thu (Luna trong tiếng Nga nghĩa là Mặt trăng – Chị Hằng) với thành phố cảng Novorossiysk (Vùng Krasnodar, Nga)? Dù cách xa hàng ngàn cây số, vẫn có những con người luôn nhớ về thành phố Novorossiysk và tự hào về tình hữu nghị với nước Nga.

Ngày 19/5/1968, tàu "Berezovka" chở hàng viện trợ nhân đạo của Liên Xô rời cảng Novorossiysk hướng tới Việt Nam, mang theo hàng nghìn món quà thiếu niên Liên Xô gửi học sinh Việt Nam. Cùng dịp đó, Novorossiysk tổ chức lễ diễu hành toàn Liên bang với sự tham dự của đại biểu là thiếu niên từ 15 nước cộng hòa Liên Xô. Báo Pionerskaya Pravda ngày 21/5/1968 đã ghi lại sự kiện này.

Hơn 50 năm trôi qua, nhưng với bà Luna Thu, nay đã 65 tuổi ở Hà Nội, ký ức về những sự kiện ấy vẫn tươi mới. Bà nhớ rõ, khi còn là cô bé 7 tuổi, trong bộ đồng phục thiếu nhi, bà được cầm cờ và mang theo món quà từ các bạn nhỏ Novorossiyk tham dự cuộc diễu hành, vẫy tay chào khi con tàu rời bến.

Thật kỳ diệu, dù sống cách vùng Krasnodar hàng ngàn cây số, bà Luna Thu vẫn xúc động khi nhớ về những sự kiện diễn ra gần 60 năm trước. Bà gửi lời chào nồng nhiệt tới người dân Novorossiysk và chia sẻ rằng việc giữ được ‘một chút chất Nga’ trong tâm hồn luôn là điều vô cùng ý nghĩa với mình.

Câu chuyện gợi nhắc về tình hữu nghị Xô-Việt được khơi lại bởi nhà sử học địa phương Natalya Konopleva ở làng Betta. Bà cho biết, vào năm 1958, một nhóm sinh viên Việt Nam từ các học viện quân sự tại Moscow và Leningrad từng đến nghỉ dưỡng ở nhà trọ Betta. Từ đó, bà bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về kỳ nghỉ đặc biệt ấy và tình bạn mà họ đã vun đắp.

Bà Natalya đã gửi thư đến Đại sứ quán Việt Nam, Cục Lưu trữ quân sự Podolsk và Học viện Kỹ thuật quân sự Kuibyshev, đề nghị hỗ trợ tìm kiếm những nhân chứng của quãng thời gian ấy.

Bộ phận lãnh sự của Đại sứ quán Việt Nam tại Moscow là đơn vị đầu tiên phản hồi, cam kết hỗ trợ tìm kiếm. Những thông tin và hình ảnh do bà Natalya sưu tầm từ nhóm "Dọc theo Kavkaz" về con tàu Berezovka rời cảng Novorossiysk năm 1968 đã được đăng tải trên một số trang web tiếng Nga tại Việt Nam. Kết quả đã đến không lâu sau đó.

Giờ đây, bà Natalia đã có cơ hội trò chuyện với bà Luna Thu – một người Hà Nội từng đến Novorossiysk năm 1968 cùng cha là ông Lê Trang, khi đó là Tham tán Công sứ của Đại sứ quán Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Liên Xô. Trong bức ảnh đen trắng còn lưu lại, bé gái đeo nơ trắng, nép sát vào cha, phía sau là con tàu lớn chạy bằng hơi nước, chính là bà Luna Thu.

Bé Luna Thu (đeo nơ trắng) đã đến Novorossiysk vào năm 1968 cùng cha mình. (Nguồn: Báo Novorossiysk Rabochi)

Bà Luna Thu nói tiếng Nga rất giỏi và là thành viên của Câu lạc bộ Bạch dương tại Hà Nội, nơi gắn kết những người yêu văn hóa, âm nhạc và ngôn ngữ Nga. Trong ký ức của bà, nước Nga như quê hương thứ hai, gắn với hàng bạch dương, những giai điệu Nga và cả món đồ chơi tuổi thơ. Khi trưởng thành, trong công tác, bà thường được đồng nghiệp gọi bằng tên Nga thân mật, trò chuyện bằng tiếng Nga, trở thành một nhịp cầu văn hóa.

"Thật tuyệt vời khi nhìn thấy bức ảnh và bài báo. Tôi đã thốt lên: ‘Đây là cha tôi, chính là cha tôi!’ Tôi nhờ Hội hữu nghị Việt-Nga chuyển lời cảm ơn của gia đình đến các bạn. Gần 60 năm rồi, tôi mới tìm lại được một bức ảnh của cha, cảm xúc thật khó diễn tả. Tôi đã không kìm được nước mắt, bởi nỗi nhớ ông luôn da diết. Cha tôi đã rời xa chúng tôi cách đây hai năm", bà Luna Thu nghẹn ngào chia sẻ với bà Natalia Konopleva.

Công việc của ông Lê Trang gắn liền với đất nước Liên Xô từ rất lâu - ông làm việc tại Bộ Ngoại giao từ năm 1960 đến năm 1981, với tư cách là lãnh đạo tại các đơn vị Vụ Thông tin Báo chí, Vụ châu Âu, Vụ Liên Xô tại Bộ Ngoại giao Việt Nam. Trong khoảng thời gian từ năm 1966 đến năm 1969, ông là Tham tán Công sứ tại Đại sứ quán Việt Nam tại Moscow. Bà Luna Thu kể rằng, khi cha bà làm việc tại Liên Xô, gia đình được cùng ông sống ở đó. Bà đã theo học tại trường ở Moscow và vẫn nhớ những năm tháng đi học của mình với nhiều cảm xúc ấm áp.

“Chị đã mang lại cho tôi tia nắng ấm của tuổi thơ”, bà Luna Thu xúc động nói với bà Natalia.

Bà cho biết sẵn sàng sang Nga để gặp trực tiếp bà Natalia và thăm lại Novorossiysk. Tuy nhiên, mẹ bà - bà Nguyễn Phương Trâm đã già và cần được chăm sóc thường xuyên, do vậy, bà không thể rời xa lâu được.

"Tên của tôi có nghĩa là 'Trăng Thu'. Bố mẹ đặt cho tôi cái tên đó vì tôi được sinh vào giữa mùa Thu, đúng dịp tết Trung Thu", người phụ nữ Việt Nam giải thích. "Tôi làm việc tại Đài Tiếng nói Việt Nam, Ban Phát thanh tiếng Nga".

Bà Luna Thu mang theo tình yêu của mình dành cho đất nước Nga trong suốt cuộc đời. Em gái của bà sinh năm 1968 tại Moscow, tên là Nga, có nghĩa là "nước Nga".

Cô bé Luna Thu (rên khán đài, váy trắng) trong buổi lễ tiễn con tàu Liên Xô rời cảng Novorossiysk chở hàng viện trợ sang Việt Nam năm 1968. (Nguồn: Báo Novorossiysk Rabochi)

Năm nay kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nga – Việt, việc công bố câu chuyện này mang ý nghĩa đặc biệt. “Với tư cách là nhà sử học địa phương, tôi coi việc tìm tòi này rất quan trọng. Qua nghiên cứu, tôi mong khơi dậy những cảm xúc đẹp trong lòng mọi người”, bà Natalya chia sẻ. Bà bày tỏ mong muốn tìm lại những thiếu nhi từng tham gia lễ diễu hành toàn Liên bang ngày 19/5/1968 tại Novorossiysk để họ có thể kể lại ký ức về những năm tháng đó.

Điều kỳ lạ là sau ngần ấy năm, bà Luna Thu vẫn giữ gìn chú thỏ bông được tặng tại sân bay Krasnodar, khi máy bay chở đoàn đại biểu Việt Nam vừa hạ cánh, dù đôi tai đã rụng, đôi mắt nay còn có vệt sơn xanh.

Trong thư gửi tòa soạn, bà Luna Thu viết:

"Bây giờ ở Hà Nội là nửa đêm. Theo thói quen, tôi kiểm tra điện thoại trước khi đi ngủ và rất vui khi đọc được bản thảo bài viết của các bạn, trong đó có rất nhiều điều về tôi và gia đình. Thật lòng mà nói, tôi vô cùng cảm động và không thể kìm được nước mắt.

Cảm ơn các bạn đã cho tôi cơ hội trở về quá khứ, được sống lại trong không khí Liên Xô xưa – nơi con người hiền hậu, nồng ấm, tình hữu nghị chân thành. Tôi vẫn nhớ sâu sắc những năm tháng gắn bó với vùng đất bạch dương, nơi tôi từng sống bốn năm. Tôi đã viết những dòng này trong sự nghẹn ngào.

Hôm qua là sinh nhật của Cheburashka (nhân vật hoạt hình nhỏ bé, tốt bụng mà thiếu nhi Liên Xô vô cùng yêu mến). Ở Việt Nam, có một ‘cô gái’ 65 tuổi tên là Luna đã hát lại bài ca về Cheburashka với tất cả tình cảm vẹn nguyên như thuở nào.

Luna Thu".

Có thể thấy, tình bạn giữa các dân tộc, đặc biệt là giữa Nga và Việt Nam, không chỉ được viết bằng lịch sử đoàn kết trong cuộc đấu tranh giành độc lập, mà còn bằng những câu chuyện đời thường giản dị, những lá thư, món quà và ký ức tuổi thơ. Với bà Luna Thu, với hàng ngàn bạn nhỏ Việt Nam năm 1968, đó là ký ức thiêng liêng về tình hữu nghị Xô-Việt, bền chặt qua thời gian.

Năm 1966, Tạ Thu Hằng (sinh năm 1960) cùng bố mẹ (Lê Trang tức Tạ Quang Thuật và Nguyễn Phương Trâm) lên tàu liên vận sang Liên Xô, nơi ông Lê Trang nhận nhiệm vụ Tham tán Công sứ tại Đại sứ quán Việt Nam tại Moscow.

Tạ Thu Hằng học lớp tiếng Nga trường Phổ thông Chuyên ngữ, khoa tiếng Nga Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội, sau khi ra trường làm việc hơn một năm tại Báo Tin tức Việt Nam, sau đó làm việc tại Phòng phát thanh tiếng Nga của Đài Tiếng nói Việt Nam cho đến khi về hưu.

Nguồn: https://baoquocte.vn/nguoi-nga-va-nguoi-viet-huu-nghi-muon-doi-329263.html