Nhật Bản dùng drone cất cánh thẳng đứng giám lãnh hải

Theo thông tin được công bố trong Sách Trắng Quốc phòng 2025 của Bộ Quốc phòng Nhật Bản ngày 16 tháng 7 năm 2025, Nhật Bản đang tăng cường năng lực phòng thủ hàng hải bằng cách tích hợp máy bay không người lái (UAV) vào lực lượng hải quân, như một phần của chiến lược rộng lớn hơn nhằm nâng cao khả năng sẵn sàng tác chiến trong môi trường an ninh khu vực ngày càng phức tạp.

Nhật Bản có kế hoạch mua sáu UAV cỡ nhỏ trên tàu trong năm tài chính 2025, kết thúc vào ngày 31 tháng 3 năm 2026. Mặc dù Sách Trắng không nêu rõ nền tảng cụ thể, nhưng công ty Shield AI của Mỹ đã xác nhận vào đầu năm 2025 rằng UAV V-BAT của họ đã được chọn để hoạt động trên các tàu chiến Nhật Bản, theo FlightGlobal đưa tin.

Mối quan tâm của Nhật Bản đối với UAV không chỉ giới hạn ở hải quân. Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản (JASDF) vận hành máy bay RQ-4B Global Hawk của Northrop Grumman cho nhiệm vụ giám sát tầm cao, trong khi JMSDF sử dụng máy bay MQ-9B SeaGuardian của General Atomics cho các nhiệm vụ tuần tra trên biển.

Sách Trắng cũng đề cập đến khả năng của UAV tầm trung, có thể ám chỉ đến ScanEagle của Insitu được sử dụng cho các nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát. Các hệ thống này củng cố nhận thức tình hình và tầm hoạt động chiến lược của Nhật Bản trên khắp các vùng biển.

Shield AI V-BAT là máy bay không người lái cất cánh và hạ cánh thẳng đứng được thiết kế cho các nhiệm vụ trinh sát, do thám và nhắm mục tiêu trong môi trường cạnh tranh. Được trang bị động cơ nhiên liệu nặng, máy bay có thời gian bay liên tục hơn 13 giờ và hoạt động hiệu quả trong điều kiện không có GPS và liên lạc.

Thiết kế quạt gió giúp tăng cường an toàn trong không gian hạn chế như boong tàu. V-BAT được trang bị các cảm biến tiên tiến bao gồm radar khẩu độ tổng hợp (SAR), hệ thống quang học hỗ trợ AI ViDAR, thiết bị chỉ thị laser và SATCOM để điều khiển ngoài tầm nhìn.

Được thiết kế dạng mô-đun và triển khai nhanh chóng, V-BAT mang theo tải trọng lên đến 18 kg và có thể sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ trong vòng chưa đầy 30 phút. Hiện đã được Hải quân, Thủy quân Lục chiến và Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ sử dụng, nó phù hợp cho cả hoạt động trên biển và trên bộ.

Nó cung cấp khả năng trinh sát, do thám và nhắm mục tiêu chính xác tiên tiến, và dự kiến sẽ được trang bị đạn dược động năng. Khả năng chỉ huy cơ động và khả năng chống chịu tác chiến điện tử của nó khiến nó trở thành một vũ khí chiến lược cho các lực lượng hiện đại.

Nhật Bản tiếp tục đa dạng hóa năng lực tự động hóa. Tokyo có kế hoạch mua một UAV tấn công cỡ nhỏ có khả năng tấn công xe cộ và các mục tiêu mặt đất khác, được thiết kế để hoạt động cùng với các nền tảng có người lái hoặc không người lái.

Một dự án UAV vận tải do Mitsubishi Heavy Industries dẫn đầu đang được triển khai, bao gồm một máy bay không người lái cỡ trung có khả năng chở tới 200 kg hàng hóa, đã được chứng minh trong một cuộc tập trận cứu trợ thiên tai vào tháng 3 năm 2025.

Nhật Bản cũng đang đầu tư vào năng lực không chiến trong tương lai. Là đối tác chủ chốt trong Chương trình Không chiến Toàn cầu (GCAP) đa quốc gia cùng với Anh và Ý, Nhật Bản đang phát triển một máy bay chiến đấu không người lái (UCAV) được thiết kế để hỗ trợ các máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu, dự kiến ra mắt vào năm 2035.

Phi đội bay trung thành này sẽ hỗ trợ bán tự động trong các nhiệm vụ tấn công và tác chiến điện tử. Trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò trung tâm trong chiến lược này, với Sách Trắng nhấn mạnh vai trò của nó trong việc cho phép UCAV tự động hóa. Sự hợp tác với Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy công nghệ AI cho các nền tảng không người lái trong tương lai.