Hiện nay, Việt Nam có khoảng 1.700 doanh nghiệp FDI hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, chiếm khoảng 40% tổng số doanh nghiệp toàn ngành, tuy nhiên, tỉ lệ nội địa hóa ở nhiều lĩnh vực vẫn còn khiêm tốn
Công nghiệp hỗ trợ được coi là "xương sống" của ngành công nghiệp chế biến chế tạo và là nhân tố then chốt để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Theo ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), hiện nay Việt Nam có khoảng 1.700 doanh nghiệp FDI hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, chiếm khoảng 40% tổng số doanh nghiệp toàn ngành. Tuy nhiên, đi sâu vào cơ cấu ngành hàng, tỉ lệ nội địa hóa ở nhiều lĩnh vực vẫn còn khiêm tốn: Dệt may - da giày đạt khoảng 45-50%, cơ khí chế tạo 15-20%, lắp ráp ô tô chỉ 5-20%. Trong khi đó, khoảng 6.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước mới chỉ đáp ứng được 10% nhu cầu linh kiện, phụ tùng phục vụ sản xuất.
Tính riêng nhóm doanh nghiệp nội địa, tỉ lệ nội địa hóa chỉ đạt khoảng 15,7%. Những con số này cho thấy doanh nghiệp Việt vẫn còn đứng ngoài "sân chơi lớn" và cần được hỗ trợ mạnh mẽ về công nghệ, quản trị, tiêu chuẩn kỹ thuật cũng như cơ hội kết nối để tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chia sẻ từ thực tiễn hỗ trợ doanh nghiệp, ông Phạm Hải Phong, Chánh Văn phòng Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), cho biết, việc tham gia vào chuỗi cung ứng, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo là một hành trình không dễ dàng. Các doanh nghiệp cần có cam kết lâu dài, bố trí nguồn lực và con người một cách bài bản để cải tiến và hội nhập.
Một minh chứng điển hình là một doanh nghiệp thành viên VASI, ban đầu chỉ tham gia triển lãm tại Đức với tư cách quan sát viên. Sau khi nhận thấy tiềm năng, doanh nghiệp này đã tích cực đầu tư đổi mới công nghệ, tham gia các chương trình tư vấn - đào tạo tại chỗ và từng bước đạt được năng lực cung ứng cho các tập đoàn lớn. Đến năm 2023, doanh nghiệp đã mở rộng thêm 2 nhà máy, tăng gấp 3 lần sản lượng. Đây là minh chứng rõ ràng rằng để "chen chân" vào chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp cần 9-10 năm đầu tư bền bỉ về công nghệ và con người.
Ưu tiên 5 lĩnh vực chính
Từ góc độ chính sách, ông Chu Việt Cường – Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp (Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương) cho biết, ngày 19/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 205 sửa đổi, bổ sung Nghị định 111/2015 về phát triển công nghiệp hỗ trợ. Đây là bước đi quan trọng nhằm tháo gỡ những vướng mắc tồn tại suốt gần một thập kỷ qua, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ.
Theo ông Cường, một trong những trọng tâm của chính sách mới là phát triển hệ thống trung tâm hỗ trợ công nghiệp ở cả cấp vùng và cấp địa phương. Hiện nay đã có hai trung tâm vùng được thành lập: Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp phía Bắc (IDC) và Trung tâm phía Nam. Trong thời gian tới, các địa phương cũng sẽ thành lập trung tâm tương tự, hoạt động dưới sự quản lý của các Sở Công Thương. Các trung tâm này có vai trò đào tạo, tư vấn chuyển giao công nghệ, hỗ trợ kiểm định - thử nghiệm sản phẩm, từ đó nâng cao năng lực cho doanh nghiệp địa phương.
Ngoài ra, Cục Công nghiệp cũng thường xuyên phối hợp với các tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Toyota… để lựa chọn doanh nghiệp tiềm năng trong nước, hỗ trợ họ cải tiến sản xuất và đủ điều kiện trở thành nhà cung cấp cấp 2, thậm chí cấp 1 cho các tập đoàn này. Đặc biệt, theo Nghị định 205, Nhà nước sẽ hỗ trợ tối đa đến 70% chi phí cho các hoạt động chuyển giao công nghệ, đây là động lực quan trọng để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư đổi mới.
Về định hướng chiến lược, ông Chu Việt Cường cho biết Cục Công nghiệp lựa chọn một số ngành công nghiệp hỗ trợ trọng tâm để đầu tư có chiều sâu, tránh tình trạng giàn trải nguồn lực. Cụ thể, ưu tiên tập trung vào 5 lĩnh vực chính như cơ khí chế tạo, ô tô, điện - điện tử và bán dẫn, dệt may - da giày và vật liệu cơ bản.
Với ngành cơ khí, trọng tâm là sản xuất linh kiện, phụ kiện phục vụ các ngành sản xuất lớn trong nước. Ngành ô tô cũng được xem là thị trường tiềm năng khi tỉ lệ nội địa hóa mới đạt 15-20%, trong khi mục tiêu đến năm 2030 là 30-40%. Việc kêu gọi FDI vào các công đoạn có hàm lượng công nghệ cao như sản xuất khung xe, hộp số, bộ điều khiển… đang là ưu tiên lớn.
Ngành điện - điện tử và bán dẫn hiện đang dẫn đầu về thu hút FDI, đóng góp hơn 30% giá trị xuất khẩu công nghiệp chế biến-chế tạo. Việt Nam đang hình thành các cụm công nghiệp chuyên biệt tại Bắc Ninh, Hải Phòng, TPHCM, đồng thời phối hợp với các tập đoàn như Samsung, Intel, LG để đào tạo đội ngũ kỹ sư chuyên về thiết kế, gia công vi mạch điện tử.
Với dệt may - da giày, ông Cường cho biết do phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu, định hướng phát triển là thúc đẩy sản xuất các loại sợi kỹ thuật, da nhân tạo, đế giày sinh học… nhằm giảm nhập khẩu, tăng giá trị nội địa. Trong khi đó, ngành vật liệu cơ bản được xác định là nút thắt then chốt. Theo đó, sẽ đầu tư mạnh vào sản xuất hợp kim nhôm, nhựa kỹ thuật, cao su kỹ thuật, vật liệu phục vụ pin xe điện, linh kiện 5G…
Anh Thơ
Nguồn: https://baochinhphu.vn/phat-trien-cong-nghiep-ho-tro-dau-tu-trong-tam-tranh-gian-trai-102250805143550391.htm
Bình luận (0)