Quảng Ninh đưa văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển

“Văn hóa đặc sắc” là một trong 6 giá trị đặc trưng của tỉnh Quảng Ninh (thiên nhiên tươi đẹp, Văn hóa đặc sắc, xã hội văn minh, hành chính minh bạch, kinh tế phát triển, nhân dân hạnh phúc).

Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025 đã xác định “Phát triển nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh, gắn với xây dựng và phát triển công nghiệp văn hóa, kinh tế di sản, kinh tế đêm, kinh tế đô thị” là một trong 3 khâu đột phá trong phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

Bản sắc, cốt cách Quảng Ninh

Văn hóa Quảng Ninh là sự hội tụ và giao thoa của những giá trị văn hóa đặc trưng: văn hóa biển, văn hóa phật giáo Trúc Lâm, văn hóa công nhân mỏ, văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số...

Bản sắc, cốt cách Quảng Ninh khắc họa tính địa phương đậm nét, thể hiện ở nền văn hóa đặc sắc, con người hào sảng, thiên nhiên tươi đẹp, in dấu trên 600 di tích và danh thắng được xếp hạng.

Đặc trưng riêng có, giá trị độc đáo của Quảng Ninh bộc lộ ở cả cấu trúc bề ngoài và bản chất chiều sâu của một vùng đất địa linh-nhân kiệt, sơn kỳ-thủy tú, được tỏa sáng qua kỳ quan thiên thế giới vịnh Hạ Long lung linh huyền ảo, được 3 lần UNESCO công nhận là Di sản thế giới; qua Yên Tử linh thiêng - nơi khởi nguồn của thiền phái Trúc Lâm gắn liền với nhà chính trị, nhà văn hóa Trần Nhân Tông, vừa được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới; qua chiến thắng Bạch Đằng, làm nên bản hùng ca bất hủ trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc; qua thương cảng Vân Đồn, khẳng định Việt Nam từ sớm là quốc gia biển, dựa vào kinh tế biển; qua Vùng mỏ anh hùng, cái nôi của giai cấp công nhân và quê hương của phong trào “vô sản hóa," làm nên tinh thần “kỷ luật và đồng tâm”; qua chiến thắng trận đầu ngày 5/8/1964, trở thành một trong những biểu tượng của tinh thần “Quyết chiến- Quyết thắng” của dân tộc Việt Nam...

Dãy núi thiêng Yên Tử. (Ảnh: Thanh Vân/TTXVN)

Quảng Ninh được coi là cái nôi văn hóa cổ, là nơi lưu giữ dấu tích của ba nền văn hóa tiền sử kế tiếp nhau qua hàng nghìn năm là văn hóa Soi Nhụ, văn hóa Cái Bèo, văn hóa Hạ Long. Những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống đã được con người Quảng Ninh gìn giữ, tái hiện qua các lễ hội truyền thống như lễ hội đền Cửa Ông, lễ hội Tiên Công, lễ hội đình Trà Cổ, lễ hội đình Quan Lạn, lễ hội Bạch Đằng đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, cùng hệ thống di tích gắn liền với dòng chảy lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Quảng Ninh có 2/9 di sản thế giới của Việt Nam, 641 di tích, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, 56 di tích cấp quốc gia, 101 di tích cấp tỉnh; 362 di sản văn hóa phi vật thể, 19 di sản cấp quốc gia và 2 di sản nhân loại. Tỉnh có đội ngũ cán bộ văn hóa tâm huyết, có bề dày kinh nghiệm công tác và sự tham gia tích cực của cộng đồng, người dân, giúp công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ngày càng được chú trọng.

Quảng Ninh cũng có 13 bảo vật quốc gia, 2 nghệ nhân nhân dân, 36 nghệ nhân ưu tú và 59 nghệ nhân dân gian. Những yếu tố trên mở ra cơ hội lớn để Quảng Ninh trở thành trung tâm phát triển văn hóa, du lịch trọng điểm.

Văn hóa vững bước vào kỷ nguyên phát triển

Ngày nay, những giá trị văn hóa, sức mạnh con người đất Mỏ được Quảng Ninh gắn với xây dựng và phát triển công nghiệp văn hóa, du lịch. Tỉnh đã thực hiện nhiều hoạt động ý nghĩa, thiết thực để phát huy tối đa tiềm năng của các giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống.

Đó là, tỉnh tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, thu hút đầu tư vào lĩnh vực văn hóa, du lịch, hình thành các sản phẩm văn hóa mới như chương trình ca nhạc, giải trí trên du thuyền, hang Ngọc Rồng, các concert âm nhạc, lễ hội giải trí... tạo nền tảng, tiền đề để phát triển công nghiệp văn hóa, kinh tế đêm.

Tỉnh chú trọng xây dựng đội ngũ nghệ sĩ, nghệ nhân tài năng, huấn luyện viên, vận động viên thể thao đã tạo ra các sản phẩm văn hóa, thể thao, âm nhạc giải trí mới hỗ trợ cho du lịch phát triển. Nhiều sự kiện đối ngoại, văn hóa, thể thao và du lịch quy mô quốc gia và quốc tế được tổ chức chu đáo, thành công để lại dấu ấn tốt đẹp như: SEA Games 31 (năm 2021), Đại hội Thể thao toàn quốc (2022), Liên hoan Xiếc Quốc tế, Giải Taekwondo Cảnh sát châu Á (2024).

Năm 2025, Quảng Ninh đã và sẽ tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch mang tầm quốc gia, quốc tế; kỳ vọng đón được 20 triệu lượt khách, trong đó có 4,5 triệu lượt khách quốc tế, doanh thu 55.000 tỷ đồng, gấp 2,3 lần so với 2020. Đóng góp của du lịch vào GRDP của Quảng Ninh tăng từ 5,6% năm 2020 lên mức trên 10% đến năm 2025.

Quảng Ninh chủ động tăng cường công tác truyền thông du lịch văn hóa để thu hút khách du lịch, nhất là khách quốc tế. Tỉnh tập trung quảng bá các lễ hội truyền thống, làng nghề địa phương, các sản phẩm du lịch đặc thù; quảng bá các giá trị di sản.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh chia sẻ: Thời gian tới, để Quảng Ninh trở thành trung tâm phát triển văn hóa, du lịch trọng điểm, tỉnh triển khai đồng bộ các giải pháp mang tính đột phá là: triển khai sáng tạo và hiệu quả Kết luận số 156-KL/TW ngày 21/5/2025 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; các nghị quyết, chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa; Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam, gắn với triển khai Nghị quyết số 17 -NQ/TU của Tỉnh ủy Quảng Ninh về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững, nhằm khơi thông nguồn lực, thực hiện các đột phá trong phát triển kinh tế-xã hội.

Trong đó, tỉnh tập trung bảo tồn, khai thác hiệu quả các di sản, trọng tâm là 2 Di sản thế giới Yên Tử, vịnh Hạ Long, 16 di tích quốc gia, quốc gia đặc biệt; quan tâm công tác quy hoạch; phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ văn hóa, quản lý chặt chẽ công tác bảo tồn, giữ gìn các giá trị di sản văn hóa; xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp để người dân có ý thức, trách nhiệm, nghĩa vụ chung tay bảo tồn các di tích văn hóa.

Quảng Ninh từng bước xây dựng vịnh Cửa Lục trở thành “viên ngọc bích tỏa sáng”, phát triển vịnh Hạ Long trở thành “Vịnh sáng tạo," góp phần bảo tồn, nâng cao giá trị Di sản-Kỳ quan thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long và Di sản văn hóa thế giới của quần thể Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc; phát triển du lịch khu vực vịnh Bái Tử Long, khu du lịch quốc gia Trà Cổ; xây dựng Vân Đồn-Cô Tô thành khu du lịch hàng đầu quốc gia.

Ngoài ra, tỉnh tiếp tục tổ chức, đăng cai các sự kiện quốc gia và quốc tế để Quảng Ninh trở thành điểm đến thu hút khách du lịch; trong đó xây dựng thương hiệu Carnaval trở thành lễ hội của người dân, du khách; đăng cai Liên hoan phim, Liên hoan Xiếc quốc tế trở thành sản phẩm văn hóa, du lịch thường niên… để từng bước xây dựng Quảng Ninh trở thành trung tâm văn hóa nghệ thuật cấp vùng, điểm đến hấp dẫn hàng đầu về du lịch di sản, văn hóa khu vực châu Á và thế giới.

Quảng Ninh sẽ quan tâm phát triển nhân lực du lịch, văn hóa chất lượng cao; rà soát chuẩn hóa và trẻ hóa đội ngũ cán bộ ngành văn hóa từ cấp xã đến tỉnh, đảm bảo đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới; cán bộ phải hiểu sâu về văn hóa, am hiểu lịch sử địa phương, giỏi ngoại ngữ và ứng dụng hiệu chuyển đổi số.

Đặc biệt, tỉnh sẽ triển khai có hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia vào lĩnh vực văn hóa, trong đó chú trọng thúc đẩy chuyển đổi số, ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) trong xây dựng, phát triển, quản lý văn hóa; khẩn trương hoàn thành cơ sở dữ liệu số văn hóa, nhất là số hóa các di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh, di sản văn hóa phi vật thể đã được xếp hạng, số hóa Bảo tàng tỉnh, Thư viện tỉnh, bảo tàng ảo; ứng dụng AI, VR trong trải nghiệm các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể.

Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh nhấn mạnh, Quảng Ninh nhận thức sâu sắc việc xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc, phát triển kinh tế di sản, công nghiệp văn hóa, đưa Quảng Ninh trở thành tỉnh kiểu mẫu, giàu mạnh, văn minh, hiện đại là nhiệm vụ chính trị quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển bền vững.

Tỉnh kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa đặc sắc Quảng Ninh trở thành sức mạnh nội sinh, nguồn lực và động lực phát triển; không ngừng bồi đắp và lan tỏa những giá trị lịch sử, truyền thống quý báu của dân tộc để bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển của dân tộc./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/quang-ninh-dua-van-hoa-tro-thanh-suc-manh-noi-sinh-dong-luc-phat-trien-post1057760.vnp