Ra mắt ấn phẩm "Lược khảo về khoa cử Việt Nam"

Nhà xuất bản Tổng hợp TPHCM vừa ra mắt ấn phẩm "Lược khảo về khoa cử Việt Nam" của tác giả Trần Văn Giáp, do Nguyễn Phúc An khảo chú. Tập sách mang đến cho độc giả cái nhìn về khoa cử thời phong kiến tại Việt Nam và cách tuyển chọn nhân tài phục vụ quốc gia thời xưa.

Tập sách được trích ở "Khai Trí Tiến Đức tập san" (Hà Nội năm 1941)

Khoa cử là vấn đề hệ trọng trong tổ chức xã hội thời quân chủ phong kiến ở nước ta nói riêng và cả Đông Á nói chung.

Xét về lịch sử khoa cử của Việt Nam, nước ta mở khoa thi đầu tiên vào đời nhà Lý, năm Ất Mão, niên hiệu Thái Ninh đời vua Lý Nhân Tông (1075) gọi tên là khoa Minh kinh bác học.

Đó chính là khởi đầu cho khoa cử ban văn của nước ta, để các đời sau này noi theo, làm nên một nền khoa cử hùng hậu trải ngót ngàn năm.

Trong Lược khảo về khoa cử Việt Nam, tác giả đưa người đọc đến với không khí trường thi ngày xưa, cách mà nước ta đã tổ chức, sắp đặt, định lệ về thi cử, cho đến năm 1918, khi cánh cửa khoa cử khép lại.

Kỳ thi phổ biến lúc bấy giờ có thể kể đến là kỳ thi Hương. tất cả những sĩ tử ở các châu, huyện trong một tỉnh hay nhiều tỉnh cùng thi ở một tỉnh lị nào đó để chọn người học giỏi, rồi lại cùng thi ở kinh đô với những người học giỏi ở các tỉnh khác. Người trúng tuyển thi Hương tùy theo mỗi thời có cách gọi khác nhau, tuy nhiên, thường sẽ gọi là cống tử, cử nhân.

Ngoài ban văn, trong Lược khảo về khoa cử Việt Nam cũng có nhắc tới thi ban võ. Ở nước ra, thi võ xuất hiện khá trễ, theo sử sách, dạng thi võ đầu tiên được ghi nhận là vào năm Chính Long thứ 8 (Bảo Ứng, 1170) đời Lý Anh Tông.

Khi đó, Vua thường tập bắn ở trường bắn phía Nam kinh thành, khi tập có bắt các quan võ phải thi đấu phép công thủ, lối bày trận.

Đến đời Vua Trần Thái Tông (1226-1258) có tổ chức thi chọn những người dũng lực, hiểu võ nghệ cho làm Thượng đô Túc vệ, có thể hiểu đây là dạng khởi thủy của thi võ để phong quan.

Tuy nhiên, phải đến đời Lê Thái Tổ (1428-1433) mới đặt thể lệ thi võ và tới đời Vua Bảo Thái (1720-1728) mới có đặt khoa thi võ tương đối hoàn chỉnh.

Lược khảo về khoa cử Việt Nam dày 124 trang, gồm 15 bài viết tiêu biểu như lịch sử khoa cử, phép thi văn, phép thi võ, cách xếp đặt trong trường thi, các quan trường và thí sinh, quan niệm về khoa cử, mấy bài văn cổ nói về khoa cử…

QUỲNH YÊN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/ra-mat-an-pham-luoc-khao-ve-khoa-cu-viet-nam-post811770.html