Sáng tạo xanh của thế hệ trẻ

(PLVN) - Từ những mô hình tái chế rác thải nhựa đến các dự án trồng cây phủ xanh thành phố, học sinh - sinh viên đang trở thành lực lượng nòng cốt trong công cuộc bảo vệ môi trường bằng sức sáng tạo, lòng nhiệt huyết và ý thức trách nhiệm với tương lai.

Biến rác thải thành tài nguyên

Trong bối cảnh lo ngại ngày càng gia tăng về ô nhiễm môi trường và sự cạn kiệt tài nguyên, nhiều nhóm sinh viên, sinh viên trên toàn quốc đã và đang triển khai những sáng kiến tái chế độc đáo, biến phụ phẩm thành các sản phẩm hữu ích. Từ việc tái chế rác hữu cơ thành dung dịch tẩy rửa đến biến phụ phẩm nông nghiệp thành vật liệu xây dựng...

Xuất phát từ việc ô nhiễm môi trường từ rác thải nhựa, cùng với đó là sự khan hiếm và chi phí cao của vật liệu xây dựng, nhóm sinh viên Trường Đại học Trà Vinh đã nảy ra ý tưởng sản xuất gạch bằng nhựa tái chế. Với lợi thế vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nhóm bạn trẻ tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương, như cát biển thay thế cát sông giúp hạn chế sạt lở; xỉ tro từ các nhà máy nhiệt điện thải ra; sử dụng tro trấu có thể làm giảm đi sự độc hại, ô nhiễm của tro bay để tạo nên gạch. Do đó, nhóm bạn đã dùng xi măng, tro bay, tro trấu, cát biển, đá bi bụi, bi sàn và các loại nhựa trộn với nhau theo tỷ lệ phù hợp cho đến khi đạt độ nhuyễn và dẻo rồi ép thành gạch.

Nguyễn Thái Nguyên - thành viên trong nhóm chia sẻ, giá trị sản phẩm mang lại là mỗi viên gạch được sản xuất đồng nghĩa với việc một lượng rác thải nhựa được tái chế. Sản phẩm có giá thành cạnh tranh và chất lượng tốt, giúp tiết kiệm chi phí cho các dự án xây dựng, góp phần bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, bền vững cho thế hệ tương lai. Ngoài ra, sản phẩm giúp giảm lượng nhựa thải ra môi trường, quá trình sản xuất tốn ít năng lượng hơn so với sản xuất gạch truyền thống, giảm lượng CO2 phát thải. Dự án này đạt giải 3 trong cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp trong sinh viên Trường Đại học Trà Vinh năm 2024”. Hiện, sản phẩm gạch từ rác thải nhựa đã được đưa đi kiểm định chất lượng.

Với mong muốn tái tạo các loại rác hữu cơ trong mỗi gia đình trở thành sản phẩm có ích, nhóm sinh viên Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng đã lên ý tưởng thực hiện dự án “Sản xuất dung dịch enzyme tẩy rửa đa năng từ phế phẩm thực vật”. Chia sẻ cách thức chế tạo, sinh viên Nguyễn Thị Thảo cho hay, nhóm nhận thấy quá trình lên men có thể sử dụng các loại rau xanh, trái cây giàu đường và xenlulozơ. Bởi vậy, nhóm đã lựa chọn các loại nguyên liệu từ rác hữu cơ như các loại rau xanh, vỏ trái cây và mật mía làm nguyên liệu lên men và sử dụng bồ hòn làm chất tạo bọt tự nhiên và làm sạch; dùng vỏ chanh, vỏ bưởi, tinh dầu bạc hà, tinh dầu quế tạo mùi hương; sử dụng bột bắp để tạo độ sánh và đặc.

Sản phẩm gạch do các bạn sinh viên trường Đại học Trà Vinh sản xuất. (Ảnh: Hòa Hội)

Đưa ra mục tiêu xây dựng khuôn viên trường học xanh - sạch - đẹp, thúc đẩy văn hóa sống xanh, các sinh viên Trường Đại học FPT đã tổ chức: “Ngày hội đổi rác lấy quà”, “Ngày hội đổi nhựa lấy cây”, phân loại rác tại nguồn, sử dụng năng lượng tái tạo và hạn chế rác thải nhựa, các chiến dịch làm sạch môi trường, gây quỹ bảo vệ thiên nhiên. “Chai nhựa tái sinh - Hành trình tiếp nối” là chương trình trực tiếp thu gom chai nhựa, lon đã qua sử dụng. Đồng thời, các sinh viên tạo các video với chủ đề “Bảo vệ môi trường bắt đầu từ việc xây dựng và duy trì thói quen thu gom - phân loại - gửi đi tái chế rác thải nhựa”.

Bên cạnh đó, các cuộc thi sáng tạo khởi nghiệp của các bạn sinh viên luôn có chủ đề về bảo vệ môi trường nhằm giúp sinh viên phát triển các giải pháp bền vững, ứng dụng công nghệ vào giảm thiểu rác thải, từ nâng cao nhận thức đến hành động cụ thể. Đại diện dự án “Thrift Shop” bảo vệ môi trường, nữ sinh Trịnh Trâm (Trường Đại học FPT) chia sẻ: “Ngành công nghiệp thời trang được xem là một trong những ngành gây ô nhiễm nhất thế giới, đặc biệt là thời trang nhanh. Ngày nay, nhu cầu mua sắm của giới trẻ không ngừng gia tăng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy có nhiều người chỉ sử dụng trang phục 1 - 2 lần rồi bỏ, trong khi món đồ vẫn còn giá trị sử dụng. Điều này không chỉ gây lãng phí mà còn gây ra các vấn đề về ô nhiễm môi trường. Từ thực tế, tôi đã hình thành ý tưởng và đưa ra dự án “Thrift Shop”. Đây là một nền tảng thanh lý ký gửi quần áo, giúp kết nối người muốn “dọn tủ” với người có nhu cầu mua sắm đồ secondhand chất lượng. Khi tham gia vào dự án “Thrift Shop”, khách hàng vừa giúp giảm thiểu rác thải, bảo vệ môi trường, vừa tiết kiệm tài nguyên nước và năng lượng sản xuất.

Cách này giúp kéo dài tuổi thọ của sản phẩm thời trang, tối ưu công năng sử dụng quần áo, phụ kiện, đồng thời đưa món đồ đến với đúng người cần. Đối với cộng đồng, “Thrift Shop” không chỉ thúc đẩy thói quen tiêu dùng bền vững mà còn khuyến khích mọi người lựa chọn thời trang thông minh, ưu tiên tái sử dụng.

Bên cạnh đó, nhóm sinh viên cũng để lại ấn tượng mạnh mẽ với dự án “Unison” - tái chế bìa carton thành những chiếc đèn trang trí nghệ thuật, mang đậm dấu ấn cá nhân và thân thiện với môi trường. Đại diện nhóm “Unison” chia sẻ: “Đây là dự án hướng đến việc sản xuất đèn trang trí từ vật liệu tái chế, đồng thời nâng cao nhận thức về ứng dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường vào trong đời sống. Hiện tại, sản phẩm của nhóm được nhiều resort, khu nghỉ dưỡng quan tâm nhờ tính thân thiện với môi trường cùng thiết kế độc đáo.

Các sinh viên Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) sáng chế ra sản phẩm dung dịch tẩy rửa đa năng từ rác hữu cơ. (Ảnh: TTXVN)

Lan tỏa lối sống bền vững

Không chỉ sinh viên, các em học sinh cũng hào hứng tham gia bảo vệ môi trường. “Lượm đây” là ngày hội được tổ chức thường niên tại Hà Nội với mục tiêu nâng cao nhận thức và tạo dựng thói quen tái chế. Tại đây, Striped Project - dự án học sinh về môi trường và tái chế trên địa bàn TP Hà Nội sẽ thu gom chai lọ cũ, sách vở, báo và các loại giấy cùng quần áo đã qua sử dụng tới nơi tập kết. Ngay sau đó, những sản phẩm thu gom sẽ được tổng hợp lại. Một phần sẽ được đưa tới nơi tập kết để xử lý đúng cách, phần còn lại sẽ được những đôi bàn tay tài hoa của Striped Project tái chế thành những vật dụng xinh xắn để bày bán tại hội chợ tái chế Giờ Phe - sự kiện chính của dự án.

Theo Kỳ Lâm, đại diện Striped Project, lấy cảm hứng từ hai tác phẩm văn học kinh điển “Anne Of Green Gables” (L.M. Montgomery) và “The Secret Garden” (Frances Burnett), chủ đề “Lượm đây” mở ra một lát cắt mùa hè mơ mộng - nơi những điều nhỏ bé, cũ kỹ, tưởng chừng đã bị lãng quên lại bất ngờ trở thành phép màu. Ở nơi ấy, từng món đồ cũ không chỉ được tái sử dụng, mà còn được hồi sinh - như một ký ức xưa cũ vừa được đánh thức. Từ đó, “Lượm đây” trở thành cầu nối giữa con người với con người, giữa hiện tại với quá khứ, giữa đôi tay bé nhỏ và một hành tinh rộng lớn đang cần được yêu thương trở lại. Không chỉ là nơi quy tụ những món đồ cũ, “Lượm đây” còn là biểu tượng cho hành trình tái sinh: nơi thiên nhiên được gìn giữ bằng những hành động nhỏ nhất thông qua việc thu gom chai lọ, quần áo đã qua sử dụng cùng các loại sách vở, báo và các loại giấy khác đến từ mỗi cá nhân.

Chỉ qua một đợt “Lượm đây”, Striped Project đã thu về được 3,6 tấn giấy, gần 2 tấn quần áo, 655kg sách truyện cùng 83,6kg chai lọ và các vật dụng khác có thể sử dụng để tái chế. Bằng việc đem giấy vụn và những vật phẩm tương tự đến “Lượm đây”, người tham gia không chỉ có cơ hội dọn dẹp nhà cửa, mà còn góp phần vào công cuộc tái chế vì môi trường, đồng thời giúp đỡ các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn.

“Việc tái chế rác thải không chỉ dừng lại ở việc phân loại, mà còn là tạo ra giá trị mới. Chúng em muốn tạo ra một môi trường mà rác thải được nhìn nhận là tài nguyên. Không cần phải to tát, chỉ cần từng người thay đổi một chút trong thói quen sống, thì cả cộng đồng sẽ thay đổi. Chúng em đều có thể trở thành một hạt giống lan tỏa lối sống bền vững” - Kỳ Lâm hào hứng.

Tiến sĩ Hoàng Đức Hùng - chuyên gia phát triển bền vững, nhận định: “Các bạn trẻ hôm nay đang làm được điều mà cách đây vài năm, người lớn chúng ta còn nghĩ là viển vông: biến rác thành tài nguyên, biến ý tưởng thành hành động. Cộng đồng xã hội đang được truyền cảm hứng mạnh mẽ từ những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa ấy”.

Từ các lớp học, phòng thí nghiệm, đến khu dân cư, bãi rác hay ao nuôi cá, những dấu chân xanh của học sinh, sinh viên đang ngày một lan rộng. Mỗi sáng kiến, dù lớn hay nhỏ, đều đang dệt nên một bức tranh sống động về một thế hệ trẻ không thờ ơ, không đứng ngoài mà đang hành động vì một hành tinh xanh. Những nỗ lực này không chỉ chứng minh tinh thần đổi mới và trách nhiệm của thế hệ trẻ mà còn mở ra những hướng đi mới trong việc bảo vệ môi trường.

Bảo Châu

Nguồn: https://baophapluat.vn/sang-tao-xanh-cua-the-he-tre-post552484.html