Thí điểm giá bán lẻ điện hai thành phần từ đầu năm 2026

Việt Nam đang áp dụng giá điện một thành phần, tức trả tiền theo sản lượng dùng. Cách tính này được đánh giá là chưa phản ánh chính xác chi phí ngành Điện bỏ ra (khấu hao tài sản, đường dây, trạm biến áp...) cho mỗi khách hàng.

Với giá hai thành phần, tính theo sản lượng tiêu thụ và công suất đăng ký, khách hàng sẽ trả riêng cho mỗi kW công suất họ đăng ký hàng tháng với nhà cung cấp. Khi không sử dụng, họ vẫn phải trả chi phí này, thay vì ngành điện chịu và thu hồi qua điều chỉnh giá như hiện nay.

Lộ trình thí điểm giá điện hai thành phần được Bộ Công Thương nêu tại dự thảo Quyết định đang lấy ý kiến, với 4 giai đoạn. Giai đoạn 1 - từ năm 2025 đến giữa năm 2026 - áp dụng cho khách hàng sản xuất đang thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn.

Ở giai đoạn này, Bộ Công Thương sẽ khảo sát, thu thập toàn bộ dữ liệu đo đếm như sản lượng điện của toàn bộ khách hàng, dữ liệu về đặc điểm sử dụng điện... làm cơ sở nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh giá bán lẻ điện hai thành phần phù hợp với thông số đầu vào; phân tích và đề xuất sơ bộ đối tượng khách hàng sẽ được áp dụng thử nghiệm chính thức. Các văn bản quy phạm pháp luật quy định về giá bán lẻ điện cũng sẽ được xây dựng.

Giai đoạn 2 (từ tháng 1/2026 đến tháng 6/2026) - sẽ truyền thông và thí điểm trên giấy, cơ quan chức năng sẽ phát hành hóa đơn song song (không áp dụng cho thanh toán thực tế) với toàn bộ khách hàng được áp dụng, kèm theo hướng dẫn về giá bán lẻ điện hai thành phần. Các hội thảo, truyền thông đa phương tiện sẽ được tổ chức...

Bộ Công Thương cho biết sẽ triển khai thí điểm giá bán lẻ điện hai thành phần từ đầu năm 2026, thử nghiệm chính thức từ giữa năm và áp dụng mở rộng từ tháng 8/2027. (Ảnh: EVN).

Giai đoạn 3 - thử nghiệm chính thức từ tháng 7/2026 đến tháng 7/2027, gồm thanh toán thực tế theo biểu giá bán lẻ điện hai thành phần cho các đối tượng khách hàng được lựa chọn thử nghiệm; từ đó theo dõi, đánh giá mức độ thay đổi phụ tải, hành vi sử dụng điện và phản ứng của khách hàng, doanh thu bán điện, nghiên cứu điều chỉnh các thành phần trong cấu trúc biểu giá bán lẻ điện hai thành phần...

Giai đoạn 4 (từ tháng 8/2027), Bộ Công Thương dự kiếnđánh giá và mở rộng, tổng kết hiệu quả tài chính, kỹ thuật và hành vi sử dụng điện của khách hàng.

Theo dự thảo, EVN có trách nhiệm xây dựng, tính toán và đề xuất giá bán lẻ điện hai thành phần để trình Bộ Công Thương và triển khai theo lộ trình.

Với lộ trình dự kiến như trên, thời điểm áp dụng biểu giá điện hai thành phần mà Bộ Công Thương đưa ra muộn hơn so với kế hoạch mà EVN đề xuất hồi tháng 11/2024. Thời điểm đó, EVN muốn áp dụng thí điểm trước với một số nhóm khách hàng, sau đó mới mở rộng vào năm 2025.

Giá điện hai thành phần được hiểu là cơ cấu giá mà khách hàng phải trả cho công suất đăng ký sử dụng cùng với phần điện năng tiêu dùng thực tế.

Tại Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, Bộ Chính trị yêu cầu đưa ra mục tiêu cải cách cơ chế giá, tiến tới xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng, vùng - miền. Để làm được điều này, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc EVN cho rằng Việt Nam cần sớm áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần.

Tại báo cáo đề án giá điện hai thành phần của EVN hồi tháng 11/2024, đơn vị tư vấn đề xuất thí điểm cơ chế này từ đầu năm 2025. Theo đơn vị tư vấn, trước mắt việc thí điểm có thể áp dụng cho nhóm khách hàng sản xuất tiêu thụ lượng điện lớn, chia theo 3 cấp điện áp gồm cao áp (từ 110 kV trở lên), trung áp (từ 6 kV đến dưới 110 kV trở lên) và hạ áp (dưới 6 kV). Trong đó, giá công suất (đồng/kW/tháng) dự kiến được tính theo cấp điện áp, còn giá điện năng (đồng/kWh) áp theo giờ bình thường - cao - thấp điểm.

PHẠM DUY

Nguồn: https://vtcnews.vn/thi-diem-gia-ban-le-dien-hai-thanh-phan-tu-dau-nam-2026-ar964361.html