Thiếu hụt con giống cá tra

Hiện giá cá tra giống đang ở mức cao nhất trong vòng 10 năm qua. Ảnh: MINH HIỂN

Ảnh hưởng “kép”

Ngồi trò chuyện bên ao cá chuẩn bị thả nuôi, ông Nguyễn Mạnh Kiểm, ngụ xã Hòa Lạc cho biết giá cá tra giống (cỡ 30 con/kg) tăng đột biến từ 43.000 đồng/kg lên 55.000 - 58.000 đồng/kg, trong khi đầu năm chỉ ở mức 25.000 - 28.000 đồng/kg. “Giá tăng mạnh, người nuôi e dè, chưa dám thả tiếp vì chi phí đầu vào đội lên quá cao”.

Ông Kiểm là một trong nhiều hộ nuôi tại đồng bằng sông Cửu Long vừa bán xong vụ cá thương phẩm, muốn thả nuôi lại để sản xuất không bị ngắt quãng. Ông Kiểm nói: “Tôi mới xuất hầm cá gần 1.000 tấn, bán giá 29.000 đồng/kg. Với mức này, người nuôi lãi khá cao”.

Có 3ha ương giống cá tra, ông Phan Anh Vũ, ngụ xã Phú Hòa cho biết: “2 vụ trước, tôi bán cá giống 38.000 - 42.000 đồng/kg, nay giá tăng mạnh nhưng lại không có đủ để giao vì năm nay thời tiết khắc nghiệt, hao hụt nhiều”.

Khảo sát tại nhiều địa phương ở An Giang và một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, nguyên nhân thiếu cá giống cục bộ do hiện là thời điểm mùa nghịch, cá giống ương dưỡng rất khó đạt. Thêm vào đó là tình trạng biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng gay gắt, tỷ lệ cá giống hao hụt trong quá trình ương dưỡng tăng cao, nhiều hộ sản xuất nhỏ lẻ bỏ nghề vì thua lỗ. Giá cá thương phẩm biến động cũng làm người nuôi e dè, chưa dám mở rộng nuôi.

Ông Lê Chí Bình - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản tỉnh nhận định: “Nút thắt hiện nay không phải thiếu số lượng cá giống về tổng thể mà thiếu sự ổn định về chất lượng, thời điểm cung ứng và liên kết chuỗi”.

Con giống tăng giá gây ảnh hưởng “kép”. Với nông dân, chi phí đầu vào tăng 30 - 40% có thể làm thay đổi tính khả thi cả một vụ nuôi. Bà Trần Thị Kiểu, ngụ xã Hòa Lạc chia sẻ: “Chỉ riêng tiền giống đội lên đã làm người nuôi nản lòng, chưa tính các chi phí thức ăn, thuốc thủy sản”.

Còn với doanh nghiệp chế biến, thiếu cá giống đồng nghĩa với thiếu cá nguyên liệu. Đại diện một nhà máy chế biến thủy sản tại phường Long Xuyên lo lắng: “Nếu nguồn cung không ổn định, chúng tôi khó giữ tiến độ giao hàng cho đối tác quốc tế, uy tín thương hiệu sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp”.

Tháo gỡ “nút thắt”

Theo các nhà quản lý, nếu tình trạng “sốt” cá tra giống kéo dài, chuỗi giá trị cá tra từ sản xuất, chế biến đến xuất khẩu đều chịu tác động, thậm chí có nguy cơ mất đơn hàng tại những thị trường khó tính. Thạc sĩ Trần Anh Dũng - nguyên Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh phân tích: “Thiếu hụt con giống là bài học nhãn tiền về quy hoạch sản xuất chưa đồng bộ. Nhiều năm nay, chúng ta phát triển mạnh diện tích nuôi thương phẩm nhưng chưa chú trọng đúng mức khâu giống, dẫn đến tình trạng thiếu hụt cục bộ. Bài học rút ra là phải xây dựng vùng sản xuất giống tập trung, gắn kết chặt chẽ giữa khâu sản xuất và khâu tiêu thụ, có cơ chế điều phối cung - cầu để tránh lặp lại vòng xoáy này”.

Ông Dũng cho rằng chính quyền địa phương cần đóng vai trò “nhạc trưởng” trong điều tiết sản xuất từ quản lý chất lượng cá bố mẹ, kiểm soát dịch bệnh đến hỗ trợ vốn vay và kỹ thuật cho hộ ương dưỡng. Để khắc phục “nút thắt” về con giống, các bên tham gia chuỗi ngành hàng cá tra cần đồng bộ các giải pháp như quản lý và quy hoạch, ứng dụng công nghệ, liên kết chuỗi, minh bạch thông tin thị trường… trên lĩnh vực quản lý và quy hoạch. Đồng thời, cần tiếp tục hình thành vùng sản xuất giống tập trung như chương trình giống cá tra 3 cấp đã làm, chọn vị trí ít bị tác động do biến đổi khí hậu, đồng thời kiểm soát chặt chẽ quy trình ương dưỡng.

Về ứng dụng công nghệ, Nhà nước cần khuyến khích cơ sở ương dưỡng đầu tư hệ thống xử lý nước, áp dụng kỹ thuật mới nhằm giảm hao hụt, nâng cao khả năng kháng bệnh cho cá giống. Việc tăng cường liên kết chuỗi cũng cần quan tâm thực hiện, trong đó doanh nghiệp chế biến tiến hành ký hợp đồng bao tiêu với cơ sở sản xuất và ương giống, vừa giúp người nuôi yên tâm đầu tư vừa bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định cho nhà máy.

“Vấn đề quan trọng ở đây là cần minh bạch thông tin thị trường. Để làm được điều này, các bên tham gia cần xây dựng kênh dự báo cung - cầu, giá cả, diện tích thả nuôi… để người nuôi, doanh nghiệp có kế hoạch hợp lý, tránh tình trạng thả nuôi đồng loạt, không kiểm soát được như thời gian qua”, ông Lê Chí Bình kiến nghị.

Việc giá cá giống tăng cao phần nào phản ánh nhu cầu chuẩn bị cho vụ nuôi mới, nhưng cũng cho thấy những bất cập lâu nay. Để ngành cá tra phát triển ổn định cần sớm tháo gỡ “nút thắt” liên quan đến con giống, tránh tình trạng này tái diễn.

“Giải quyết khâu con giống chính là chìa khóa để ngành cá tra Việt Nam củng cố vị thế xuất khẩu trị giá hàng tỷ USD. Để làm được điều này, cần quy hoạch dài hạn, quản lý nghiêm ngặt, đồng thời tăng cường vai trò điều tiết của chính quyền địa phương đối với ngành hàng này”, ông Lê Chí Bình - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản tỉnh nhấn mạnh.

MINH HIỂN

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/thieu-hut-con-giong-ca-tra-a463251.html