Thời điểm vàng để khu vực kinh tế tư nhân bứt phá

Chiều 21/3, tại TPHCM, Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA) phối hợp cùng Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) tổ chức Hội thảo "Tháo gỡ bất cập chính sách để phát huy vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam".

Đồng chí Thái Thanh Quý, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nêu rõ, sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân đã phát triển mạnh về số lượng, chất lượng, ngày càng khẳng định vai trò, đóng góp quan trọng cho nền kinh tế.

Khu vực kinh tế tư nhân chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 30% thu ngân sách, khoảng 50% GDP, trên 56% tổng vốn đầu tư và tạo việc làm cho 85% lực lượng lao động.

Tuy nhiên, dù đóng góp ngày càng lớn, kinh tế tư nhân hiện vẫn phải đối mặt với rất nhiều rào cản, kìm hãm sự phát triển, không thể bứt phá về quy mô và năng lực cạnh tranh.

Kỳ vọng Nghị quyết mới về kinh tế tư nhân sẽ tháo gỡ được các điểm nghẽn

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp TPHCM, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch HUBA cho biết, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) là yếu tố sống còn để doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp thành viên của HUBA đã chủ động đầu tư mạnh vào công nghệ, tự động hóa và số hóa quy trình sản xuất-kinh doanh. Một số doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, sản xuất đã dành từ 3-5% doanh thu cho R&D, ứng dụng AI, Big Data, IoT để cải thiện sản phẩm, dịch vụ.

Tuy nhiên, hiện nay, cơ cấu doanh nghiệp (DN) của Việt Nam và Thành phố (với số lượng gần 1 triệu DN, khoảng 5 triệu hộ kinh doanh cá thể) thì chỉ có 2% là DN lớn, 10-15% là DN vừa, còn lại là DN nhỏ và siêu nhỏ nên ngân sách dành cho R&D còn hạn chế, tỉ lệ này vẫn còn thấp so với các nước phát triển. Vì vậy, HUBA kiến nghị cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ phía Nhà nước trong trong thời gian tới để khuyến khích doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động R&D, đặc biệt là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị vừa ban hành sẽ là tiền đề đưa DN Việt Nam tiến vào kỷ nguyên mới.

Đặc biệt, HUBA kỳ vọng với sự quyết đoán cải cách, mạnh mẽ trong chỉ đạo và tầm nhìn của Tổng Bí thư Tô Lâm, Nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân sẽ tạo ra cơ chế thông thoáng hơn, tháo gỡ các điểm nghẽn chính mà các DN khu vực kinh tế tư nhân vướng mắc như: Bình đẳng trong tiếp cận vốn, đất đai, công nghệ, thị trường; giảm thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi; chính sách hỗ trợ dài hạn để giúp doanh nghiệp tư nhân phát triển bền vững; có định hướng chiến lược rõ ràng về vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đảm bảo doanh nghiệp tư nhân không chỉ phát triển về số lượng mà còn nâng cao chất lượng và vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

"Nếu được tháo gỡ những điểm nghẽn trên thì tôi tin đây sẽ là thời điểm vàng để khu vực kinh tế tư nhân bứt phá", Chủ tịch HUBA Nguyễn Ngọc Hòa nhấn mạnh.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia đã nêu ra thực trạng chính của khu vực kinh tế tư nhân hiện nay, đó là quy mô doanh nghiệp tư nhân còn nhỏ, năng lực cạnh tranh, chất lượng nguồn nhân lực, trình độ công nghệ, mức độ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu còn nhiều hạn chế. Ngoài ra, các doanh nghiệp tư nhân gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai, vốn, cải tiến công nghệ, chương trình, dự án trọng điểm quốc gia…

Thời điểm vàng để khu vực kinh tế tư nhân bứt phá- Ảnh 2. — TS. Cấn Văn Lực kiến nghị cần hoàn thiện môi trường kinh doanh bình đẳng cho DN tư nhân - Ảnh: VGP/LA

Hoàn thiện môi trường kinh doanh bình đẳng cho DN tư nhân

Theo TS. Cấn Văn Lực để tạo động lực cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển cần có những giải pháp đột phá trong thời gian tới.

Đầu tiên, cần thống nhất, nhất quán về tư duy "đột phá"; thay đổi quan điểm và nhận thức về vai trò và vị trí của khu vực kinh tế tư nhân; coi khu vực này là động lực quan trọng nhất trong tăng trưởng kinh tế, là lực lượng nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Bên cạnh đó, cần khẩn trương hoàn thiện môi trường kinh doanh như sửa đổi luật DN nhỏ và vừa; xây dựng khung pháp lý cho môi trường kinh doanh mới như kinh tế xanh, kinh tế số cũng như có cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) cho lĩnh vực tài chính...

"Đồng thời, phân nhóm DN để quản lý, hỗ trợ chứ không cào bằng. Hỗ trợ DN dân tộc lớn lên để vươn tầm nhưng hỗ trợ cần căn cứ vào mức độ đóng góp của DN với nền kinh tế, chứ không phải hỗ trợ theo quy mô", TS. Lực nhấn mạnh.

Nhà nước cần đẩy nhanh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; hết sức quan tâm khâu thực thi. Chuyển từ nền hành chính công vụ sang phục vụ.

Cùng với đó, cần có giải pháp nâng cấp hộ kinh doanh lên DN siêu nhỏ: Miễn thuế 3 năm đầu hoạt động; hỗ trợ quản trị, sổ sách và kế toán (các công ty công nghệ có thể lập phần mềm hỗ trợ); đơn giản hóa thủ tục hành chính để họ nâng cấp lên một cách thuận lợi.

TS. Cấn Văn Lực cũng đề xuất giải pháp tăng khả năng tiếp cận: Đất đai, tài chính và đổi mới công nghệ đối với các DN khu vực tư nhân. Trong đó, việc phát triển tài chính, thị trường vốn cân bằng hơn, sớm thành lập quỹ hỗ trợ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh cho DN, nhất là DN nhỏ vì họ không đủ nguồn lực làm điều này; sớm thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ bảo lãnh tín dụng cho các DN nhỏ và vừa.

Lê Anh