Thực hiện linh hoạt, có lộ trình để triển khai dạy học 2 buổi/ngày

Chú thích ảnh — Để tổ chức dạy học 2 buổi/ngày hiệu quả, yêu cầu trước tiên là đội ngũ giáo viên phải đủ và được phân bổ hợp lý.

Theo đó, nhiều trường đã điều chỉnh thời khóa biểu, giảm số tiết học mỗi ngày nhưng tăng thêm các buổi học trong tuần. Cách làm này cho phép học sinh được nghỉ ngày thứ Bảy, đồng thời tạo điều kiện để giáo viên và học sinh có thêm thời gian nghỉ ngơi, tham gia các hoạt động khác. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng đã bộc lộ những bất cập, đặt ra yêu cầu phải có nguồn lực bảo đảm và lộ trình phù hợp.

Thời khóa biểu thay đổi, nảy sinh bất cập

Thay vì học cả 6 buổi sáng/tuần như trước, hiện học sinh tại nhiều trường trung học cơ sở và trung học phổ thông học từ thứ Hai đến thứ Sáu, nghỉ thứ Bảy. Để bù lại, các em học 2-3 buổi chiều trong tuần.

Mặc dù Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có hướng dẫn về phân định giữa buổi học chính khóa (buổi 1) và các hoạt động bổ trợ (buổi 2), nhiều trường ở Nghệ An vẫn chưa thực hiện được đầy đủ. Thực tế, phần lớn chỉ “giãn” thời khóa biểu, chuyển một số tiết chính khóa sang buổi chiều. Nguyên nhân chính là thiếu cơ sở vật chất và nguồn lực để tổ chức các hoạt động giáo dục bổ trợ.

Thầy Lê Thăng Long, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Thị trấn 2 (xã Vạn An) thừa nhận: “Ngoài dạy chính khóa, chúng tôi đã xây dựng một số hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhưng chưa thường xuyên vì nhà trường chưa có điều kiện triển khai. Việc mời nghệ nhân, vận động viên… tham gia cũng vượt quá khả năng”.

Nhiều hiệu trưởng cũng cho biết, hiện nội dung buổi 2 chủ yếu dừng ở việc bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn thi cuối cấp hoặc dạy tăng cường ở một số trường thuận lợi (có thu tiền). Các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm rất khó duy trì thường xuyên vì thiếu giáo viên và nguồn lực.

Tại Trường Trung học phổ thông Mường Quạ (xã Môn Sơn), thầy Hoàng Như Lâm - Hiệu trưởng cho biết, ngoài buổi sáng, các lớp học thêm 3 buổi chiều/tuần, trong đó có 1 buổi dành cho ngoại khóa như sinh hoạt Câu lạc bộ Tiếng Anh, chương trình trải nghiệm. Tuy nhiên, nhiều môn học chỉ có 1 giáo viên nên lịch buổi chiều khó triển khai đồng bộ, phải kéo dài trong suốt tuần theo từng khối khác nhau.

Việc triển khai mô hình mới cũng đặt ra nhiều thách thức. Một số giáo viên ở xa phải mang cơm trưa ở lại trường để dạy buổi chiều; phụ huynh tăng số lần đưa đón con lên 4 lần/ngày, gây xáo trộn sinh hoạt. Lịch học thay đổi liên tục khiến việc sắp xếp thời gian của học sinh cũng bị ảnh hưởng.

Một thách thức lớn nhất là việc thiếu giáo viên và cơ sở vật chất. Việc quy định số tiết học tối đa chỉ còn 7 tiết/ngày cho cả 3 cấp học khiến các trường phải sắp xếp các tiết học rải rác hơn, làm nảy sinh khó khăn trong công tác tổ chức. Nhiều giáo viên phải dạy vượt quá số tiết quy định nhưng các trường lại chưa có kinh phí để chi trả. Việc huy động nguồn lực xã hội hóa để mời các chuyên gia, nghệ nhân đến giảng dạy cũng gặp khó khăn do lo ngại làm tăng gánh nặng chi phí cho phụ huynh và vi phạm các quy định hiện hành.

Triển khai linh hoạt, có lộ trình

Theo hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, nội dung dạy học 2 buổi/ngày được sắp xếp linh hoạt. Trong đó, buổi 1 là thời gian thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông chính khóa với nội dung dạy học bắt buộc. Buổi 2 sẽ thực hiện 2 nội dung, bao gồm ôn tập, phụ đạo học sinh chưa đạt theo yêu cầu của chương trình; bồi dưỡng học sinh giỏi; tổ chức ôn tập để học sinh thi tuyển sinh vào lớp 10, thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Bên cạnh đó, nhà trường có thể bố trí các hoạt động theo nguyện vọng học sinh, nhưng tối đa mỗi học sinh không quá 11 buổi/tuần.

Riêng cấp trung học cơ sở, các trường được phép đề xuất bố trí giáo viên dạy liên trường để khắc phục tình trạng thừa, thiếu cục bộ. Ông Nguyễn Trọng Hoàn, Chánh Văn phòng - Truyền thông, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An cho biết, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày phải thực hiện theo tinh thần tự nguyện, phụ thuộc vào tình hình thực tế ở các nhà trường và không thực hiện thu thêm tiền với học sinh. Tất cả hoạt động này đều phải tuân thủ đúng quy định về dạy thêm, học thêm, không thu phí, không phát sinh kinh phí cho phụ huynh. Để tổ chức 2 buổi/ngày hiệu quả, yêu cầu trước tiên là đội ngũ giáo viên phải đủ và được phân bổ hợp lý.

Để khắc phục những khó khăn và nâng cao hiệu quả, nhiều trường học đã tổ chức các tiết học linh hoạt như buổi sáng tập trung vào các môn học chính khóa để củng cố kiến thức, còn buổi chiều dành cho các hoạt động ôn tập, phụ đạo hoặc các chuyên đề ngoại khóa.

Cùng với đó các nhà trường xây dựng câu lạc bộ về thể thao, nghệ thuật, STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học)... để học sinh được lựa chọn theo sở thích và năng khiếu; ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phần mềm quản lý học tập, hệ thống bài giảng trực tuyến để học sinh ôn tập tại nhà, giảm áp lực học trên lớp.

Nỗ lực là vậy nhưng nhiều nhà trường cũng cho rằng dù hướng dẫn về mặt nguyên tắc nhưng thực hiện vẫn phải chờ hướng dẫn cụ thể từ Bộ Giáo dục và Đào tạo về huy động nguồn lực xã hội hóa, nội dung nào được thu...

"Nếu không có hướng dẫn cụ thể, các trường tuyển thêm giáo viên hợp đồng, giáo viên dạy tăng tiết, mời nghệ sĩ, vận động viên... vào trường dạy học buộc phải có kinh phí chi trả nhưng thu tiền của phụ huynh cho buổi thứ 2 rất dễ vi phạm quy định về thu, chi và quy định về dạy thêm, học thêm", thầy Nguyễn Văn Dần, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Hiến Sơn, xã Bạch Hà nêu ý kiến.

Việc dạy học 2 buổi/ngày kéo theo việc giáo viên phải giảng dạy nhiều tiết hơn, trong khi nhiều trường vẫn thiếu giáo viên theo định biên, đặc biệt là các môn tích hợp và môn mới. Vì vậy cần có chính sách tính giờ dạy hợp lý cho giáo viên. Các tiết dạy buổi chiều nên được tính như tiết chính khóa, không coi là "kiêm nhiệm" hay "phụ đạo", để đảm bảo quyền lợi cho giáo viên. Nhà trường cũng cần bố trí lịch dạy khoa học để tránh tình trạng giáo viên dạy quá tải, đặc biệt ở các khối lớp có sĩ số cao.

Thầy Nguyễn Hồng Tuấn, Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Tương Dương 1, xã Tương Dương đề xuất: “Cần ưu tiên xây thêm phòng học, nhà ăn, nhà bán trú, đặc biệt tại các khu vực còn khó khăn, nhằm đáp ứng yêu cầu tổ chức dạy 2 buổi/ngày; bổ sung và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Tăng cường tuyển dụng giáo viên ở các môn còn thiếu; bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, giáo dục tích hợp cho giáo viên hiện có”.

Để triển khai hiệu quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có chỉ đạo thống nhất, quy định cụ thể về số tiết học tối đa và hướng dẫn chi tiết về việc huy động nguồn lực xã hội hóa để đảm bảo việc triển khai mô hình dạy học 2 buổi/ngày hiệu quả. Các nhà trường cần thực hiện một cách linh hoạt, có lộ trình và kèm theo các biện pháp hỗ trợ các trường hiện chưa đảm bảo về điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên.

Nguồn: https://baotintuc.vn/giao-duc/thuc-hien-linh-hoat-co-lo-trinh-de-trien-khai-day-hoc-2-buoingay-20250924113151901.htm