Liên quan tới việc Hoa Kỳ vừa ban hành sắc lệnh điều chỉnh thuế đối ứng với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam từ 46% xuống còn 20% theo thông báo chính thức rạng sáng 1-8 (giờ Việt Nam), chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp – thương mại (Bộ Công Thương) đã trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới.
- Ông đánh giá thế nào về mức thuế 20% mà Hoa Kỳ áp dụng với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam theo thông tin vừa được công bố?
- Tôi cho rằng, mức thuế 20% về cơ bản có thể chấp nhận được. Xét trong tình hình hiện nay, khi Hoa Kỳ áp mức thuế đối ứng khá cao lên nhiều đối tác thương mại, mức thuế 20% đối với Việt Nam được xem là không phải quá cao, cũng không thấp.
Điều này phù hợp với dự báo của tôi trước đây khi đưa ra 3 kịch bản có thể xảy ra từ kết quả đàm phán Hoa Kỳ-Việt Nam. Đó là kịch bản tốt mức thuế áp vào hàng xuất khẩu của Việt Nam 10-15%; kịch bản cơ bản mức thuế áp vào hàng xuất khẩu của Việt Nam từ 15%-25% và kịch bản xấu mức thuế áp vào hàng xuất khẩu của Việt Nam từ 25% trở lên.
Trong đó tôi dự báo khả năng cao là đạt kịch bản cơ bản. Với điều kiện Việt Nam sẽ đồng ý về 3 điểm chính: Hạ thuế nhập khẩu hàng Hoa Kỳ về 0%; cam kết mua hàng Hoa Kỳ với giá trị lớn để cân bằng thương mại; kiểm soát chặt hàng gian lận xuất xứ vào Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ.
Thực tế đã xảy ra như dự báo, trong đó Hoa Kỳ áp thuế 20% và Việt Nam chấp nhận 3 điều kiện nhượng bộ. Trong đó điều kiện thứ 3 là kiểm soát chặt hàng gian lận xuất xứ vào Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ được phía Hoa Kỳ cụ thể hóa bằng mức thuế 40%, mà họ gọi là “hàng trung chuyển”.
Lưu ý mức thuế 20% áp vào hàng Việt Nam cao hơn mức 19% áp vào Pakistan và 5 nước ASEAN khác (Campuchia, Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan) là các đối thủ cạnh tranh với chúng ta trong xuất khẩu một số mặt hàng tương tự vào thị trường Hoa Kỳ, song không quá cao để gây ra mất cân đối lớn về tính cạnh tranh.
- Theo ông, quyết định này sẽ tác động ra sao đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, nhất là với các nhóm hàng chủ lực như dệt may, gỗ, điện tử...?
- Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam và cũng là thị trường xuất khẩu lớn nhất của các nhóm hàng chủ lực như điện tử, dệt may, giày dép, đồ gỗ, thủy sản.
Thị trường Hoa Kỳ chiếm 32% sản phẩm điện tử xuất khẩu của Việt Nam. Hầu hết các công ty xuất khẩu sản phẩm điện tử là các hãng đa quốc gia lớn như Intel (Hoa Kỳ), Samsung và LG (Hàn Quốc), Foxconn (Đài Loan - Trung Quốc)...
Mức thuế 20% có thể làm giảm biên lợi nhuận của các nhà sản xuất lớn song cũng mở ra cơ hội cho các công ty Hoa Kỳ cung cấp máy móc thiết bị sản xuất trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, các linh kiện công nghệ cao phụ thuộc vào đầu vào của Trung Quốc có thể phải đối mặt với chi phí tuân thủ do thuế trung chuyển.
Thị trường Hoa Kỳ chiếm 44% hàng xuất khẩu dệt may và 36% xuất khẩu giày dép. Các ngành này sử dụng hàng triệu lao động và đặc biệt dễ bị tổn thương. Thuế 20% làm giảm khả năng cạnh tranh, có khả năng dẫn đến hủy đơn hàng, chậm sản xuất, mất việc làm. Song cũng khuyến khích các công ty Việt Nam tăng cường tìm nguồn cung ứng tại địa phương (bông, vải, sợi) để đáp ứng quy tắc xuất xứ và duy trì thị phần tại Hoa Kỳ.
Thị trường Hoa Kỳ chiếm 60% xuất khẩu của ngành gỗ Việt Nam nên ngành này phải đối mặt với áp lực giảm biên lợi nhuận từ thuế quan. Tuy nhiên, việc tăng cường nhập khẩu gỗ từ của Hoa Kỳ sẽ tạo ra một chuỗi cung ứng phù hợp hơn.
Với sản phẩm nông nghiệp 8,5 tỷ USD xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Hoa Kỳ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt với các đối thủ xuất khẩu khác. Ngành này còn phải đối mặt với các rào cản phi thuế quan ngày càng tăng từ Hoa Kỳ (như các thủ tục kiểm dịch, yêu cầu truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt và tiêu chuẩn môi trường, cảnh báo cấm nhập khẩu một số loại hải sản).
- Với mức thuế 20% chính thức được ban hành, theo ông cơ quan chức năng của Việt Nam cần có phản ứng như thế nào?
- Trước mắt chúng ta cần phát triển nhanh, mạnh công nghiệp hỗ trợ. Tuy trong thời gian qua, chúng ta đã có nhiều chính sách cố gắng thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ phát triển song vẫn rất chậm và chưa đạt nhiều kết quả.
Thỏa thuận này là thách thức song cũng là cơ hội để chúng ta quyết liệt và nhanh chóng thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển, cung cấp đủ nguyên phụ liệu, linh phụ kiện đầu vào cho các ngành công nghiệp xuất khẩu.
Ngoài ra chúng ta cần kiểm soát hiệu quả hơn hàng nhập khẩu từ nước ngoài để tránh bị xác định là gian lận xuất xứ.
Chúng ta cũng cần hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn thông qua giảm các loại thuế, phí, đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, thông thoáng, giảm chi phí, thời gian cho doanh nghiệp.
Về lâu dài cần hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi từ sản xuất gia công xuất khẩu sang sản xuất các sản phẩm xuất khẩu có tỷ lệ nội địa hóa cao, hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng cao.
Chuyển mạnh toàn nền kinh tế dựa trên gia công xuất khẩu sang sản xuất các sản phẩm xuất khẩu có tỷ lệ nội địa hóa cao, hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng cao, tức là nền kinh tế tăng trưởng theo chiều sâu dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo
- Vậy các doanh nghiệp nên chuẩn bị gì để giảm thiểu rủi ro và duy trì thị phần tại Hoa Kỳ, thưa ông?
- Theo tôi, doanh nghiệp cần chuyển nhanh và mạnh sang sử dụng nguyên liệu, linh kiện có xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ và được hưởng mức thuế thấp nhất. Doanh nghiệp cũng cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm bớt sự phụ thuộc quá lớn vào một hoặc một vài vài thị trường.
- Doanh nghiệp cần làm gì để chứng minh hàng hóa không phải là hàng trung chuyển để tránh rủi ro thuế cao, thưa ông?
- Hiện Thỏa thuận sơ bộ Việt Nam-Hoa Kỳ chưa đưa ra định nghĩa hàng trung chuyển là gì. Tạm hiểu hàng trung chuyển là hàng hóa từ các quốc gia khác, hoặc được nhập khẩu vào Việt Nam rồi gắn nhãn hiệu Việt Nam, hoặc qua quá trình chế biến ở mức rất thấp tại Việt Nam, rồi xuất khẩu sang Hoa Kỳ, để lẩn tránh thuế quan.
Để chứng minh hàng hóa không phải là trung chuyển, doanh nghiệp Việt Nam cần có đầy đủ hồ sơ chứng minh hàm lượng giá trị nội địa của hàng hóa.
Đương nhiên quy định kiểm soát hàng trung chuyển sẽ buộc nhiều doanh nghiệp Việt Nam nếu muốn xuất khẩu sang Hoa Kỳ, phải chuyển từ mô hình gia công xuất khẩu chủ yếu trên nhập khẩu phần lớn nguyên phụ liệu, linh phụ kiện hiện nay sang sản xuất dựa trên sử dụng nguyên phụ liệu, linh phụ kiện trong nước, tức là có hàm lượng nội địa hóa cao, có giá trị gia tăng cao hơn.
Điều này về lâu dài có lợi cho toàn bộ nền kinh tế Việt Nam. Do đó các doanh nghiệp cần phải đẩy nhanh, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi mô hình sản xuất, dù có khó khăn, tốn kém trước mắt.
- Trân trọng cảm ơn ông !
Nguồn: https://hanoimoi.vn/thue-doi-ung-20-hang-viet-can-but-pha-bang-cong-nghe-711330.html
Bình luận (0)