Thương mại điện tử - Đòn bẩy bứt phá kinh tế số

Trong bối cảnh Khánh Hòa bước vào nhiệm kỳ 2025 - 2030 với khát vọng bứt phá, thương mại điện tử (TMĐT) được xem là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển thương mại - dịch vụ và kinh tế số. Phát triển TMĐT sẽ tạo ra những giá trị mới cho doanh nghiệp (DN) và người tiêu dùng, song con đường phía trước vẫn còn nhiều thử thách.

Kỳ 1: Nhiều tiềm năng... nhưng không ít rào cản

Tiềm năng TMĐT của Khánh Hòa nổi trội và có những điểm khác biệt so với các địa phương trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên, song vẫn còn những "điểm nghẽn" cần khơi thông để có thể phát triển bứt phá.

Tăng trưởng vượt trội

Bước vào nhiệm kỳ 2025 - 2030 với khát vọng bứt phá, Khánh Hòa xác định thương mại - dịch vụ là một trong những trụ cột quan trọng phát triển kinh tế. Thực tế những năm gần đây, ngành này duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Năm 2024, doanh thu thương mại - dịch vụ toàn tỉnh đạt 151.915 tỷ đồng, tăng 13,5% so với năm 2023, cao hơn mức tăng bình quân cả nước (9%). Trong 9 tháng năm 2025, doanh thu ước đạt 148.583 tỷ đồng, tăng 15,58%. Đây là minh chứng cho thấy lĩnh vực thương mại - dịch vụ, trong đó có TMĐT đang duy trì tốc độ tăng trưởng cao.

Khách hàng mua sắm tại Lotte Mart, đường 23 tháng 10 (phường Tây Nha Trang) không dùng tiền mặt.

Năm 2024, Khánh Hòa đứng thứ 14/63 tỉnh, thành phố về chỉ số TMĐT, trong đó hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực xếp hạng 7. Điều này phản ánh những nỗ lực và tiềm năng của địa phương trên hành trình chuyển đổi số. Ông Trần Quốc Sanh - Phó Giám đốc Sở Công Thương nhận định: “Tốc độ tăng trưởng thương mại - dịch vụ của tỉnh luôn đạt hai con số, nằm trong nhóm cao của cả nước, cùng với lợi thế hạ tầng số, logistics và du lịch biển đang tạo nền tảng quan trọng để Khánh Hòa đẩy mạnh phát triển TMĐT, từng bước đưa lĩnh vực này trở thành động lực của kinh tế số”.

Đặc biệt, lợi thế phát triển du lịch với hàng triệu lượt khách mỗi năm, cùng hệ thống cảng biển, sân bay quốc tế Cam Ranh và các tuyến đường bộ cao tốc đã giúp TMĐT của tỉnh có khả năng kết nối nhanh với thị trường trong và ngoài nước. Những sản phẩm đặc trưng như: Yến sào, thủy sản, sản phẩm OCOP... được quảng bá qua kênh trực tuyến, tạo cơ hội gia tăng giá trị và mở rộng thị trường.

Vẫn còn những "điểm nghẽn"

Tuy tiềm năng lớn nhưng TMĐT trên địa bàn tỉnh vẫn gặp không ít trở ngại. Năm 2024, dù hạ tầng công nghệ và nguồn nhân lực của tỉnh xếp vị trí thứ 7 song chỉ số giao dịch B2C (chỉ số giao dịch DN với người tiêu dùng cá nhân thông qua các nền tảng trực tuyến) lại xếp khá thấp (35/63 tỉnh, thành phố). Điều này phản ánh thực tế hạ tầng và nhân lực có sẵn nhưng mức độ thâm nhập TMĐT của người tiêu dùng và DN vẫn còn hạn chế.

Thực tế, hơn 70% DN nhỏ trên địa bàn tỉnh vẫn chưa xây dựng website hay gian hàng chính quy trên nền tảng số, mà chủ yếu tận dụng mạng xã hội để bán hàng. Bà Nguyễn Thị Vinh Hằng - Giám đốc Công ty TNHH Nông nghiệp Thành Hưng (xã Đông Khánh Sơn) cho biết: “Công ty cung cấp sản phẩm sầu riêng sấy khô đã đăng ký thương hiệu, đạt chuẩn OCOP, nhưng khi đưa lên sàn TMĐT chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Nhân lực thiếu, kiến thức về quản lý dữ liệu, cách thức quảng bá và đặc biệt là khâu vận chuyển, giao hàng còn hạn chế. Chính những điều này khiến DN nhỏ như chúng tôi dù có sản phẩm tốt vẫn khó tiếp cận TMĐT một cách bài bản”.

Còn ông Nguyễn Đình Quang - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Nông sản Thái Thuận (phường Đô Vinh) chia sẻ: “Thời gian qua, chúng tôi gặp không ít khó khăn do thủ tục thay đổi sau sáp nhập tỉnh và chi phí tuân thủ quy định vệ sinh an toàn thực phẩm, thuế xuất tăng. Tuy nhiên, nhờ tập trung vào dòng sản phẩm chế biến sâu như: Nho sấy khô, táo sấy khô, rượu nho, mật nho... nên công ty vẫn duy trì ổn định hoạt động sản xuất, kinh doanh và ghi nhận mức tăng trưởng tích cực từ TMĐT. Doanh thu qua kênh online cao hơn 15 - 20% so với kênh truyền thống, vào dịp Tết có thể tăng đến 30 - 40%". Được biết, hiện nay, sản phẩm của công ty được kinh doanh trên nhiều nền tảng như: Facebook, Zalo, TikTok, Shopee, website sanphamninhthuan.com, cùng các hệ thống giao dịch của Bưu điện Việt Nam và Viettel. Tuy nhiên, chi phí vận chuyển trực tuyến còn cao, trong khi đội ngũ nhân lực bán hàng online của công ty chưa được đào tạo bài bản. Đây là nguyên nhân khiến sức cạnh tranh từ TMĐT vẫn chưa thực sự bền vững. Nếu được hỗ trợ một phần phí vận chuyển khi mở mã bán hàng online thì giá thành sẽ giảm, tạo điều kiện để tăng doanh thu và hỗ trợ đầu ra ổn định hơn cho nông dân. Ngoài ra, công ty cũng rất cần các chương trình đào tạo nhân viên bán hàng TMĐT để nâng cao chuyên môn và tạo niềm tin cao hơn với khách hàng về sản phẩm.

Người tiêu dùng mua sắm hàng hóa tại Siêu thị GO! (phường Phan Rang).

Thực tế, nhiều DN vẫn đang loay hoay trong hành trình chinh phục thị trường trực tuyến. Những khó khăn từ chi phí vận chuyển, nhân lực thiếu kỹ năng đến hạ tầng số chưa hoàn thiện cho thấy, để TMĐT bứt phá, rất cần sự đồng hành mạnh mẽ hơn từ phía chính quyền với các chính sách hỗ trợ thiết thực.

Trước đó, tỉnh đã ban hành Kế hoạch phát triển TMĐT giai đoạn 2021 - 2025, với nhiều giải pháp như: Đào tạo nhân lực, hỗ trợ DN xây dựng thương hiệu trực tuyến, kết nối sàn TMĐT, thử nghiệm hợp đồng điện tử và đề xuất xây dựng sàn giao dịch TMĐT của tỉnh. Đây chính là nền tảng quan trọng để bước sang giai đoạn mới, khi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định mục tiêu: Đến năm 2030, tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GRDP đạt 35%.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh cần khai thác triệt để lợi thế du lịch, logistics và sản phẩm đặc trưng, đặc biệt là phải tháo gỡ các rào cản về niềm tin của người tiêu dùng, hạ tầng và nhân lực TMĐT. Ông Võ Văn Khanh - Trưởng đại diện Hiệp hội TMĐT Việt Nam khu vực miền Trung - Tây Nguyên nhấn mạnh: “Tiềm năng TMĐT của Khánh Hòa có những điểm khác biệt rõ rệt so với các tỉnh trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên.  Nếu giải quyết tốt các "điểm nghẽn", Khánh Hòa không chỉ là điểm sáng về du lịch mà còn có thể trở thành trung tâm TMĐT đặc trưng của miền Trung - Tây Nguyên”.

Ông TRẦN QUỐC SANH - Phó Giám đốc Sở Công Thương: Khánh Hòa có điều kiện phát triển TMĐT nhưng thực tế còn nhiều "điểm nghẽn". Thứ nhất, hạ tầng phục vụ giao dịch trực tuyến chưa theo kịp hành vi tiêu dùng mới, nhất là nhu cầu mua sắm nhanh, tiện lợi của giới trẻ. Thứ hai, đa số DN nhỏ và hộ kinh doanh vẫn thiếu vốn, thiếu nhân lực để đầu tư bài bản cho công nghệ và quản trị. Thứ ba, niềm tin của người tiêu dùng với giao dịch trực tuyến chưa cao, nhiều người vẫn e ngại rủi ro về chất lượng, thanh toán hay giao nhận. Và một điểm nữa, công tác quản lý nhà nước, đặc biệt là việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và kiểm soát gian lận trên môi trường số vẫn còn hạn chế. Nếu không tháo gỡ sớm, những trở ngại này sẽ làm giảm sức bật của TMĐT trong giai đoạn tới.

HỒNG NGUYỆT

 

Kỳ 2: Doanh nghiệp vào “đường đua số”

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/kinh-te/202510/thuong-mai-dien-tu-don-bay-but-pha-kinh-te-so-1ea1ab8/