Tiềm năng từ cây dẻ ở vùng cao

Người dân ở nhiều xã phía Bắc của tỉnh phát triển trồng cây dẻ ván, đem lại thu nhập ổn định.

Cách đây khoảng nửa thế kỷ, nhiều hộ dân ở các xã Nà Phặc, Ngân Sơn và xã Bằng Vân đã mang giống dẻ Trùng Khánh (Cao Bằng) về trồng quanh nhà để lấy hạt dùng trong gia đình. Cùng với đó, tại địa phương cũng có nhiều cây dẻ ta cổ thụ.

Nhận thấy loại hạt này là món đặc sản được nhiều người ưa chuộng, bà con bắt đầu nhân giống, mở rộng diện tích trồng. Sau đó, tiếp cận loại dẻ ván cho hạt to, thơm và năng suất cao hơn, người dân tiếp tục mua giống về trồng, dần dần mở rộng thành vùng cây đặc sản.

Đến nay, 3 xã Nà Phặc, Ngân Sơn và Bằng Vân đã có hơn 100ha dẻ, trong đó gần 30ha đang cho thu hoạch ổn định. Hiện nay, bà con đã bước vào vụ thu hoạch hạt dẻ, những ngày này người dân tranh thủ thu gom, mang quả dẻ về nhà để tách hạt.

Năm nay, giá hạt dẻ dao động từ 80.000 đến 100.000 đồng/kg, khiến niềm vui thu hoạch thêm trọn vẹn. Trung bình, một cây dẻ ván 5 năm tuổi đã cho khoảng 10kg hạt, những cây trên 10 năm tuổi, được chăm sóc tốt, có thể mang lại 20kg hạt tươi, đem về nguồn thu nhập ổn định cho gia đình.

Gia đình ông Nông Văn Cường ở xã Bằng Vân gắn bó với ươm cây giống và trồng cây ăn quả nhiều năm nay. Cách đây khoảng 10 năm, nhận thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt từ cây dẻ ván, ông chuyển hướng sang nhân giống và trồng loại cây này. Hiện nay, gia đình ông sở hữu gần 1ha dẻ ván, mỗi năm thu về vài tạ hạt, mang lại thu nhập ổn định.

Ông Nông Văn Cường chia sẻ: Nhờ có cây dẻ ván, kinh tế gia đình tôi ổn định hơn, có điều kiện lo cho con cái học hành và tái đầu tư mở rộng sản xuất. Tôi tin rằng nếu bà con biết chăm sóc đúng kỹ thuật thì đây sẽ là cây làm giàu bền vững.

Hạt dẻ thu hoạch về được người dân tách vỏ thủ công hoặc sử dụng máy bóc, tách vỏ. Sau đó, hạt dẻ được phân loại bán cho khách hàng. Chính quyền địa phương định hướng người dân phát triển cây dẻ theo hướng bền vững, thông qua mô hình trồng xen canh gắn với bảo vệ rừng. Trong thời gian tới, 3 xã Nà Phặc, Ngân Sơn và Bằng Vân đặt mục tiêu mở rộng thêm khoảng 100ha cây trồng này, từng bước hình thành vùng cây đặc sản tập trung.

Bà Dương Thị Phương Quế, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Ngân Sơn, cho biết: Cây dẻ không chỉ mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân, mà còn góp phần phủ xanh đất trống, hạn chế xói mòn, bảo vệ môi trường sinh thái. Chính quyền xã sẽ tiếp tục phối hợp với ngành chuyên môn để tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống và kết nối thị trường tiêu thụ, giúp bà con yên tâm mở rộng diện tích. Chúng tôi kỳ vọng trong vài năm tới, cây dẻ sẽ trở thành cây trồng chủ lực, tạo thương hiệu đặc sản cho địa phương.

Không chỉ dừng lại ở việc bán hạt tươi, nhiều hộ dân và hợp tác xã trong vùng đã hướng tới việc đưa hạt dẻ trở thành sản phẩm OCOP, nâng tầm giá trị đặc sản địa phương.

Để làm được điều đó, các địa phương đang khuyến khích bà con liên kết thành các hợp tác xã trồng và chế biến hạt dẻ. Khi tập hợp lại, bà con có điều kiện chia sẻ kinh nghiệm, áp dụng quy trình kỹ thuật đồng bộ, đồng thời có tiếng nói mạnh mẽ hơn trong việc xây dựng thương hiệu và tìm đầu ra cho sản phẩm.

Việc định hướng xây dựng sản phẩm hạt dẻ đạt chuẩn OCOP sẽ tạo uy tín và thương hiệu trên thị trường. Khi đã có thương hiệu, giá trị hạt dẻ sẽ tăng lên, đồng thời mở ra cơ hội đưa sản phẩm vươn xa hơn.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202508/tiem-nang-tu-cay-de-o-vung-cao-7946597/