Tiền chờ mua chứng khoán tăng vọt, margin 'căng', cần lưu ý gì?

Dòng tiền ngoài thị trường đang dần quay trở lại, dư nợ cho vay ký quỹ tại các công ty chứng khoán cũng lên mức cao kỷ lục. Tuy nhiên, khi margin lập đỉnh, áp lực về giới hạn cho vay tại nhiều đơn vị đang trở thành vấn đề đáng lưu ý.

Tiền đổ vào chứng khoán tăng mạnh, cả từ nhà đầu tư và dư nợ cho vay của các công ty chứng khoán - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Tiền "nằm chờ" mua chứng khoán vọt lên, dư nợ margin cũng lập kỷ lục

Dữ liệu từ báo cáo tài chính quý 2-2025 của các công ty chứng khoán cho thấy nhà đầu tư trong nước đã chủ động gia tăng quy mô đầu tư.

Cụ thể, số dư tiền gửi của nhà đầu tư cá nhân ghi nhận mức tăng mạnh 35,9% so với quý trước (tương đương khoảng 25.700 tỉ đồng), nâng tổng giá trị tiền gửi lên gần 97.200 tỉ đồng tại thời điểm cuối tháng 6-2025.

Đáng chú ý, con số này đang tiệm cận vùng đỉnh lịch sử là 104.700 tỉ đồng được ghi nhận vào cuối quý 1-2024. Lưu ý, dòng vốn lần này là thuần nội địa, không bao gồm dòng vốn từ khối ngoại.

Diễn biến đáng chú ý này được đánh giá là một trong những tín hiệu rõ rệt cho thấy dòng tiền đang đứng ngoài thị trường đã bắt đầu quay trở lại, thể hiện kỳ vọng và niềm tin vào xu hướng phục hồi và tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới.

Trong khi đó, số tiền cho vay (chủ yếu margin) của các công ty chứng khoán tại Việt Nam 303.000 tỉ đồng, cao nhất từ trước đến nay, vượt cả lúc thị trường đạt đỉnh 1.535 điểm hồi 2022.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Trương Đắc Nguyên - giám đốc đầu tư của Blue Horizon Financial, cho biết hiện nay không ít nhà đầu tư đánh giá mức độ rủi ro từ dư nợ margin thông qua một tiêu chí quen thuộc, đó là tỉ lệ dư nợ cho vay trên vốn chủ sở hữu của toàn hệ thống công ty chứng khoán.

Thông thường, nếu tỷ lệ margin chưa vượt ngưỡng pháp lý 200%, hoặc chưa quay về mức đỉnh lịch sử khoảng 130%, thì vẫn có thể xem là an toàn. Tuy nhiên, điều này không phản ánh đầy đủ rủi ro cục bộ trong từng công ty.

Như tại HSC, tính đến cuối quý 2, trong khi vốn chủ sở hữu của HSC ở mức hơn 10.000 tỉ đồng, thì dư nợ cho vay margin đã tiệm cận 20.000 tỉ đồng, tương ứng mức trần cho phép là 2 lần vốn chủ sở hữu.

TCBS - đơn vị đang nắm giữ dư nợ margin lớn nhất thị trường, hiện chiếm gần 10% tổng dư nợ toàn hệ thống, với tỷ lệ sử dụng 162,5% vốn chủ sở hữu. Trong khi đó, VPS - công ty đứng đầu thị phần môi giới - cũng ghi nhận tỷ lệ margin ở mức 135,9%.

Những con số này cho thấy, mặc dù toàn thị trường chưa vượt ngưỡng kỹ thuật 200%, nhưng nhiều công ty chứng khoán lớn đã khá căng thẳng "room" cho vay, khiến rủi ro hiện hữu sớm hơn so với nhận định chung của nhà đầu tư, ông Nguyên nhấn mạnh.

Vậy căng margin có gì lo?

Mới đây một số công ty chứng khoán hàng đầu cũng đã chủ động điều chỉnh tỷ lệ cho vay. Theo các chuyên gia, động thái này đã góp phần tạo áp lực lên thị trường và là một trong những nguyên nhân dẫn đến phiên điều chỉnh mạnh ngày 29-7.

Việc siết margin khiến dư địa sử dụng đòn bẩy tài chính của nhà đầu tư bị thu hẹp, đặc biệt là với những mã vốn phụ thuộc nhiều vào dòng tiền ngắn hạn. Khi không còn đủ sức mua từ vay ký quỹ, nhà đầu tư buộc phải hạ tỷ trọng danh mục hoặc chủ động bán ra để giảm áp lực tài chính, từ đó tạo hiệu ứng bán lan rộng trên thị trường.

"Mặc dù hệ thống chưa "quá tải" theo nghĩa kỹ thuật, chưa chạm tới mốc đỉnh, nhưng áp lực lên hoạt động cho vay đã lộ rõ và lan rộng. Điều này sẽ thay đổi hành vi của nhà đầu tư không còn lạc quan cao như quý 2", ông Trương Đắc Nguyên nhìn nhận.

Theo vị này, tình trạng căng margin sẽ ảnh hưởng rõ rệt đến một nhóm cổ phiếu nhất định đặc biệt là các mã "chạy theo dòng tiền" như bất động sản và chứng khoán. Đây là nhóm vốn phụ thuộc lớn vào lực cầu từ hoạt động margin, do đó dễ bị ảnh hưởng khi dư địa cho vay thu hẹp.

Ngược lại, với các cổ phiếu đang theo câu chuyện tăng trưởng rõ ràng và định giá dựa trên yếu tố cơ bản và không phụ thuộc nhiều vào dòng tiền ngắn hạn, chiến lược giải ngân vẫn có thể giữ nguyên và hình thành cơ hội dài hạn.

Cần nhấn mạnh rằng, nhiều công ty chứng khoán vẫn đang trong trạng thái phòng thủ sau giai đoạn biến động mạnh của chứng khoán trong đầu năm, chưa kịp điều chỉnh kế hoạch tăng trưởng hoặc tăng vốn, vay vốn để mở rộng dư địa cho vay. Điều này lý giải vì sao room margin đang tiệm cận mức tối đa, nhưng theo quan điểm của ông Nguyễn, đây không nhất thiết là dấu hiệu tiêu cực.

Trở lại chủ đề

BÌNH KHÁNH

Nguồn: https://tuoitre.vn/tien-cho-mua-chung-khoan-tang-vot-margin-cang-can-luu-y-gi-20250731081714633.htm