Tiếp tục phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh

Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị khóa VIII về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ (QCDC) ở cơ sở (sau đây gọi là Chỉ thị số 30-CT/TW) là một văn kiện quan trọng. Chỉ thị xác định việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân ở cơ sở là nhiệm vụ cấp bách, lâu dài và có ý nghĩa chiến lược, nhằm xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tạo cơ sở vững chắc để huy động nội lực toàn dân trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đây là một bước ngoặt có tính nền tảng trong việc thể chế hóa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào thực tiễn đời sống chính trị, hành chính và xã hội: “Nước ta là nước dân chủ, bao nhiêu lợi ích đều vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân”[1].
 

Tại Cao Bằng, 27 năm qua, việc thực hiện QCDC ở cơ sở luôn được cấp uỷ, chính quyền các cấp quan tâm, tổ chức thực hiện nghiêm túc, đồng bộ và có nhiều đổi mới, sáng tạo. Nhiều chủ trương, biện pháp cụ thể đã được ban hành và đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả thiết thực trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân, tạo động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển toàn diện các lĩnh vực kinh tế - xã hội (KT-XH), quốc phòng - an ninh (QP-AN), xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của tỉnh.
 

Toàn cảnh Hội nghị tập huấn điều tra thí điểm thực hiện Dân chủ ở cơ sở (năm 2015).

Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, Đảng ta xác định phát huy quyền làm chủ của Nhân dân là điều kiện tiên quyết để huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân (HĐND), Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo quan trọng như: Chỉ thị số 27-CT/TU, ngày 04/8/1998, về việc triển khai Quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở; Nghị quyết số 846/NQ-TU, ngày 04/8/1998 về thành lập Ban chỉ đạo (BCĐ) thực hiện QCDC ở cơ sở; Chỉ thị số 08-CT/TU, ngày 09/5/2016 về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở; Chỉ thị số 15/CT-UBND, ngày 23/11/2023 về tăng cường kỷ luật, kỷ cương và đẩy mạnh cải cách hành chính trong cơ quan hành chính nhà nước tỉnh Cao Bằng; Nghị quyết số 50/NQ-HĐND, ngày 12/7/2024 về ban hành các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Cao Bằng… nhằm thể chế hóa quan điểm dân chủ xã hội chủ nghĩa trong thực tiễn.
 

Trong quá trình thực hiện, Tỉnh uỷ, Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC tỉnh thường xuyên tổ chức sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, ban hành các giải pháp phù hợp với từng giai đoạn phát triển, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện QCDC trên địa bàn toàn tỉnh. Sau 27 năm thực hiện Dân chủ ở cơ sở, toàn tỉnh đã đạt được những kết quả nổi bật như sau:
 

Đoàn đại biểu quốc hội tỉnh Cao Bằng tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.

Tinh thần “Dân chủ” thực sự được lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội. Tỉnh uỷ đã tổ chức trên 110 hội nghị học tập, quán triệt, tuyên truyền, triển khai Chỉ thị số 30-CT/TW gắn với triển khai thực hiện Nghị quyết đại hội Đảng bộ các cấp, các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước và học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đến toàn thể cán bộ, đảng viên, người lao động và các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn toàn tỉnh; tổ chức 131 đoàn kiểm tra 973 lượt đơn vị; BCĐ các huyện, thành phố, Đảng uỷ trực thuộc Tỉnh uỷ tổ chức hơn 1.069 đoàn kiểm tra, kiểm tra tại 2.141 lượt đơn vị cơ sở.

Hội nghị đối thoại giữa Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh với thanh niên năm 2024.
 

Việc tiếp dân, đối thoại được thực hiện nghiêm túc từ tỉnh đến cơ sở. Định kỳ hằng tháng, Thường trực Tỉnh uỷ, Thường trực HĐND tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh tiếp dân tại trụ sở Ban Tiếp công dân tỉnh; Chủ tịch UBND tỉnh và các huyện, thành phố, lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh, đã tổ chức tiếp công dân, đối thoại với Nhân dân trên tinh thần dân chủ, công khai, lắng nghe và giải quyết các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân. Kết quả từ năm 1998 đến nay người đứng đầu cấp uỷ tiếp công dân được 5.761 cuộc, đối thoại trực tiếp 4.022 cuộc; Chủ tịch UBND các cấp tiếp công dân được 11.865 cuộc, đối thoại trực tiếp với Nhân dân và doanh nghiệp được 1.617 cuộc; tỷ lệ giải quyết đơn thư thuộc thẩm quyền đạt trên 90%/năm, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào vai trò lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của chính quyền.

Công tác cải cách hành chính được đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả phục vụ Nhân dân. Các cơ quan chuyên môn trong tỉnh đã chủ động rà soát, cắt giảm, điều chỉnh, bãi bỏ những văn bản trái pháp luật, không đúng thẩm quyền, những thủ tục hành chính rườm rà, gây phiền hà cho Nhân dân và doanh nghiệp. Kịp thời ban hành cơ chế, chính sách phù hợp với quy định pháp luật và tình hình thực tiễn tại địa phương, quan tâm lợi ích và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân, góp phần phát triển KT-XH, ổn định và nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân; Công tác cải cách hành chính (CCHC) được quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ, bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ của Chương trình tổng thể CCHC nhà nước qua các giai đoạn. Đến nay toàn tỉnh có trên 60% số TTHC được cắt giảm từ 20% - 30% thời gian giải quyết so với quy định; 100% cơ quan hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã đã triển khai và sử dụng phần mềm quản lý văn bản (VNPT-iOffice) trong quản lý điều hành và phần mềm Hệ thống một cửa liên thông hiện đại (VNPT-iGate) trong giải quyết TTHC cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp; việc tổ chức hội nghị cán bộ, công chức giai đoạn đầu có 80% số cơ quan, đơn vị tổ chức, đến nay 100% các cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập tổ chức Hội nghị CBCCVC, người lao động bảo đảm theo quy định của pháp luật.

Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp không ngừng được phát huy vai trò là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân, tích cực tham gia lấy ý kiến đóng góp xây dựng chính quyền hai cấp ngày càng dân chủ, gần dân, vì dân; thực hiện tốt việc lấy phiếu tín nhiệm các chức danh chủ chốt do HĐND xã bầu và trưởng thôn, xóm, tổ dân phố; chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động và kiện toàn các Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng; phối hợp tham gia giải quyết những mâu thuẫn phát sinh ở cơ sở. Đồng thời, làm tốt công tác hiệp thương, giới thiệu ứng cử viên, tuyên truyền, vận động Nhân dân phát huy quyền và nghĩa vụ công dân, tham gia các đợt bầu cử trưởng thôn, xóm, tổ dân phố, đại biểu HĐND các cấp, đại biểu Quốc hội với số lượng cử tri đi bầu đạt tỉ lệ cao; tổ chức lấy ý kiến góp ý vào dự thảo văn kiện đại hội Đảng các cấp; vận động Nhân dân tích cực tham gia các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước.

Dân chủ trong đời sống cộng đồng được lan tỏa, Nhân dân được trực tiếp tham gia bàn bạc, xây dựng hương ước, quy ước của xóm, tổ dân phố trên tinh thần dân chủ, công khai. Hằng năm được bổ sung, sửa đổi để hoàn chỉnh và phù hợp với tình hình thực tế, giảm được một số tập tục trong Nhân dân, việc cưới hỏi, việc tang, lễ hội, mừng thọ... đã giảm bớt lãng phí, hình thành tập quán, nếp sống mới tiến bộ, lành mạnh và văn minh hơn. Đến nay, có 1.462/1.462 (100%) xóm, tổ dân phố đã hoàn thành việc triển khai sửa đổi, bổ sung hương ước, quy ước. Hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở xã, phường, thị trấn được cấp uỷ, chính quyền, MTTQ quan tâm hướng dẫn, chỉ đạo và tạo điều kiện hoạt động tương đối hiệu quả. Toàn tỉnh duy trì hoạt động của 161 Ban Thanh tra nhân dân tại 161 xã, phường, thị trấn với 1.215 thành viên, 1.462 tổ hòa giải/1.462 khu dân cư với 6.700 thành viên.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện QCDC ở cơ sở còn một số hạn chế cần khắc phục như: Một số ít cấp uỷ còn thiếu quyết liệt trong triển khai thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW; công tác tuyên truyền, quán triệt, kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện QCDC có lúc, có nơi chưa được thường xuyên, hiệu quả chưa cao; một số chương trình, dự án, hoạt động khai thác khoáng sản, đền bù giải phóng mặt bằng chưa bảo đảm công khai, dân chủ, thực hiện đúng quy trình lấy ý kiến từ Nhân dân, gây bức xúc trong Nhân dân; một số doanh nghiệp ngoài quốc doanh chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm với người lao động; hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng ở một số địa phương, cơ sở chưa phát huy vai trò giám sát tích cực.

Để tiếp tục phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, Tỉnh uỷ đã chỉ đạo các cấp uỷ, chính quyền các cấp thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau:
 

Một là, các cấp uỷ đảng tiếp tục lãnh đạo việc thực hiện dân chủ ở cơ sở theo Luật định; gắn thực hiện QCDC với với việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay.

Hai là, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện dân chủ gắn với xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh trong từng địa phương, đơn vị. Thường xuyên tiến hành khảo sát, đánh giá đúng thực chất việc thực hiện dân chủ ở các loại hình, đề ra các biện pháp cụ thể và phù hợp nhằm tăng cường và củng cố việc thực hiện dân chủ.

 

Ba là, ban hành các quy định về trách nhiệm của các tổ chức cơ sở đảng trong việc lãnh đạo thực hiện dân chủ ở cơ sở, gắn với các tiêu chí cụ thể trong đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện; chú trọng công tác sơ kết hằng năm, việc phân loại tổ chức đơn vị và đánh giá cán bộ, đảng viên phải luôn gắn với kết quả thực hiện dân chủ.

Bốn là, Các cấp uỷ đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các ngành các cấp tiếp tục tổ chức quán triệt các văn bản của Trung ương, của tỉnh về thực hiện dân chủ ở cơ sở; đẩy mạnh và đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động và quần chúng Nhân dân.

Năm là, phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội, lồng ghép thực hiện QCDC trong các phong trào của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. Thực hiện có hiệu quả Quyết định số 217-QĐ/TW, 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội và quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Sáu là, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND các cấp, đưa nội dung thực hiện dân chủ ở cơ sở vào chương trình giám sát; đổi mới các kỳ họp, phối hợp tổ chức nghiêm túc, thường xuyên tiếp xúc cử tri, tiếp công dân nhằm giải đáp xử lý kịp thời, dứt điểm các ý kiến góp ý, kiến nghị, khiếu nại hoặc tố cáo. Đổi mới hình thức và nội dung họp dân để phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, tăng cường đối thoại, nắm bắt tình hình, tiếp thu các ý kiến và tâm tư nguyện vọng của Nhân dân.

 

Bảy là, UBND các cấp, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị tiếp tục cụ thể hóa phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; áp dụng linh hoạt các bước thực hiện dân chủ phù hợp với từng loại hình đơn vị, cơ sở;  ban hành quy chế rõ ràng, dễ thực thi.
 

Tám là, Tiếp tục kiện toàn và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng. Phối hợp rà soát, xây dựng, bổ sung các hương ước, quy ước, các thiết chế văn hóa cơ sở, tăng cường vai trò tự quản trong cộng đồng dân cư và các đơn vị, địa phương.

 

Thực hiện QCDC ở cơ sở là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, lâu dài và liên tục. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của Nhân dân và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tỉnh Cao Bằng tiếp tục phát huy tinh thần dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, góp phần phát triển KT-XH bền vững, giữ vững quốc phòng - an ninh và nâng cao đời sống Nhân dân.

Hà Thị Huệ
Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ

---

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 6,  tr. 232.

 

 

Nguồn: https://tuyengiaocaobang.vn/index.php/tin-trong-tinh/tiep-tuc-phat-huy-quyen-lam-chu-cua-nhan-dan-xay-dung-he-thong-chinh-tri-trong-sach-vung-manh-1907.html