Trung Quốc kiên định chiến lược "tất cả vì sản xuất"

VTV.vn - Trong bối cảnh căng thẳng công nghệ và kinh tế với Mỹ gia tăng, Trung Quốc vẫn phát triển sản xuất cao cấp, bất chấp áp lực giảm phát và nhu cầu nội địa yếu.

Chiến lược "mọi thứ xoay về sản xuất" và áp lực cấu trúc

Các nhà quan sát nhận định, thời gian tới, Trung Quốc sẽ đặt ưu tiên cao cho công nghiệp công nghệ cao - nhằm củng cố vị thế quốc tế giữa cạnh tranh địa chính trị và đổi mới công nghệ.

Thay vì chuyển mạnh sang kích thích tiêu dùng nội địa như kỳ vọng, chính quyền dường như đang lựa chọn tiếp tục vận hành theo mô hình “tất cả vì sản xuất” (manufacturing-led growth). Dù Bắc Kinh có những kế hoạch hỗ trợ hộ gia đình và tăng phúc lợi xã hội, áp lực tài chính và những hạn chế cấu trúc sẽ khiến nỗ lực này khó đủ để trở thành đòn bẩy mạnh mẽ cho tăng trưởng tiêu dùng.

Việc kiên định ưu tiên sản xuất mang lại lợi ích rõ rệt là duy trì đà phát triển công nghiệp, thúc đẩy chuỗi cung ứng công nghệ cao (chip, AI, linh kiện hiếm), và củng cố vị thế quốc tế của Trung Quốc. Tuy nhiên, mặt trái là dễ làm gia tăng áp lực dư thừa công suất, tăng nợ công nghiệp và tạo ra áp lực giảm phát kéo dài, khiến nền kinh tế rơi vào tình trạng mất cân bằng dài hạn.

Mâu thuẫn giảm phát đeo bám

Một mảng đối lập rõ rệt với chiến lược ưu tiên sản xuất là tình trạng giảm phát (deflationary pressure) kéo dài của nền kinh tế Trung Quốc. Dữ liệu tháng 9/2025 cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc giảm 0,3% so với cùng kỳ năm trước, trong khi chỉ số giá sản xuất (PPI) giảm mạnh hơn, khoảng 2,3%.

Mặc dù có sự cải thiện nhẹ so với tháng trước (CPI tháng trước giảm 0,4% và PPI giảm 2,9%), nhưng dòng giảm giá vẫn tiếp diễn. Điều này cho thấy cầu nội địa yếu và áp lực dư thừa công suất vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Dữ liệu cũng chỉ ra sự giảm giá thực phẩm, đặc biệt là thịt heo, là nhân tố kéo CPI xuống. Đồng thời, thị trường bất động sản trì trệ, tâm lý người tiêu dùng yếu, và căng thẳng thương mại với Mỹ càng làm suy giảm niềm tin chi tiêu.

Tuy nhiên, một điểm sáng nhỏ là core CPI (loại trừ thực phẩm và năng lượng) đã tăng lên khoảng 1,0%, mức cao nhất trong 19 tháng — cho thấy có phần ổn định trong các ngành dịch vụ và hàng hóa không liên quan trực tiếp tới nông sản. Các chuyên gia cảnh báo rằng ưu tiên sản xuất quá mức có thể khiến Trung Quốc “dẫm vào vết xe đổ” lịch sử: tập trung vốn, đầu tư và ô nhiễm, trong khi tăng trưởng tiêu dùng không được thúc đẩy tương xứng — dẫn tới mất cân bằng dài hạn.

Cạnh tranh công nghệ với Mỹ và con đường phía trước

Cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ không còn chỉ giới hạn ở thương mại hay thuế quan, mà đang dần chuyển thành một “cuộc đua công nghệ” khốc liệt. Bắc Kinh đang đặt ưu tiên cao cho tự chủ công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực chiến lược như chip, Trí tuệ Nhân tạo (AI), linh kiện hiếm và hệ sinh thái sản xuất nội địa.

Chính chiến lược sản xuất - tập trung vào nâng cao năng lực công nghiệp - được cho là lựa chọn ưu tiên trong thời điểm khó khăn, khi mà việc “xoay trục” sang kích thích tiêu dùng có thể bị xem là một bước đi rủi ro lớn trong bối cảnh địa chính trị phức tạp. Trước đó, Trung Quốc đã mở rộng kiểm soát xuất khẩu nguyên liệu đất hiếm (rare earth elements), thêm 5 nguyên tố mới vào danh sách nhằm gia tăng đòn bẩy công nghệ toàn cầu.

Mâu thuẫn cấu trúc: Sản xuất mạnh, tiêu dùng yếu

Một nghịch lý rõ rệt đang nổi lên: trong khi nền kinh tế “tất cả xoay về sản xuất”, thì nhu cầu nội địa vẫn trì trệ. Việc thúc đẩy chi tiêu hộ gia đình đòi hỏi nguồn lực tài chính và cải cách sâu hơn - điều mà trong giai đoạn hiện nay, ngân sách khó có thể làm mạnh mẽ. Việc ưu tiên sản xuất quá mức so với cầu nội địa càng làm gia tăng áp lực dư thừa công suất, đặc biệt trong các ngành công nghệ mới.

Dự kiến, trong kỳ họp plenum sắp tới (từ 20–23/10), lãnh đạo Trung Quốc sẽ thông qua các hướng chính sách của giai đoạn 2026–2030. Mặc dù các chỉ tiêu cụ thể (như mục tiêu GDP) có thể chưa được công bố ngay, nhưng các ưu tiên như việc làm, chi tiêu R&D, đô thị hóa, và thu nhập bình quân rất có thể được đưa lên bàn nghị sự.

Các nhà phân tích kỳ vọng Bắc Kinh sẽ giữ “trọng tâm sản xuất”, đồng thời triển khai các biện pháp hỗ trợ khu vực hộ gia đình và hạ tầng xã hội - nhưng ở mức độ cân đối, không thay đổi đột ngột. Trong môi trường kinh tế toàn cầu u ám và cạnh tranh leo thang, yếu tố linh hoạt chính sách, theo dõi thị trường quốc tế, và khả năng điều chỉnh giữa tăng trưởng – lạm phát – việc làm sẽ đóng vai trò quyết định.

 

Nguồn: https://vtv.vn/trung-quoc-kien-dinh-chien-luoc-tat-ca-vi-san-xuat-100251015143445135.htm