Từng suýt bỏ Toán, nữ sinh chạm huy chương IMO

Từng có lúc muốn từ bỏ Toán học, Trương Thanh Xuân đã trở thành nữ sinh duy nhất của tuyển Việt Nam dự Olympic Toán quốc tế IMO 2025, giành huy chương danh giá.

Kỳ thi Olympic Toán quốc tế 2025 (IMO lần thứ 66) tổ chức tại Sunshine Coast, Australia, thu hút 113 quốc gia tham dự. Đội tuyển Việt Nam giành thứ hạng cao: xếp thứ 9 chung cuộc với 2 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc và 1 Huy chương Đồng, chủ nhân là Trương Thanh Xuân, nữ sinh duy nhất trong đội.

Đây cũng là lần đầu tiên kể từ năm 2020, Việt Nam có nữ sinh góp mặt tại sân chơi toán học danh giá này.

Ông Đoàn Xuân Thanh, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tặng hoa chúc mừng em Trương Xuân Thanh trở về từ cuộc thi IMO 2025. Ảnh: NVCC.

“Em cảm thấy rất vui và nhẹ lòng sau khi biết kết quả. Vì có áp lực. Mình không chỉ thi cho bản thân mà còn là đại diện cho trường, cho tỉnh, nói lớn hơn thì là đại diện cho quốc gia”, Xuân chia sẻ với Tri thức và Cuộc sống khi vừa trở về nước từ cuộc thi.

Xuân sinh năm 2008, là học sinh lớp 11 chuyên Toán, Trường THPT chuyên Bắc Ninh. Trong vòng tuyển chọn đội tuyển quốc gia, em xếp thứ 4/48 học sinh toàn quốc, vượt qua hàng loạt gương mặt xuất sắc để có tên trong đội hình IMO.

6 học sinh trong đội tuyển Việt Nam tham dự Olympic Toán quốc tế (IMO) lần thứ 66, năm 2025 (Ảnh: MOET).

Yêu Toán như một thói quen tự nhiên

Không giống với hình dung phổ biến về việc học Toán là hành trình căng thẳng và áp lực, Trương Thanh Xuân lại chọn cho mình một cách tiếp cận hoàn toàn khác. Thay vì đặt nặng thành tích hay chạy đua học thêm, em ưu tiên phương pháp tự học và nuôi dưỡng đam mê một cách bền bỉ.

Khi được hỏi về bí quyết học tập, Xuân chia sẻ, em không tự gây áp lực về kết quả mà giữ tinh thần học Toán trong sự hứng thú và thoải mái. Mỗi buổi tối, em dành khoảng 2 đến 3 tiếng để tự học, đồng thời chú trọng nghỉ ngơi hợp lý, không thức khuya, nhằm đảm bảo sự tỉnh táo cho ngày hôm sau.

Nữ sinh duy nhất của đội tuyển IMO 2025. Ảnh: NVCC,

Trong quá trình học, Xuân đặc biệt quan tâm đến tính chọn lọc của tài liệu. Em chủ động tránh lan man, tập trung vào việc hiểu sâu bản chất thay vì giải thật nhiều bài.

“Mỗi khi học, em sẽ phân loại bài theo từng dạng nhất định và học hiểu sâu để biết ‘tại sao làm cách này chứ không phải cách kia’, dấu hiệu gợi ý thế nào từ đề bài. Đối với một bài toán, quan trọng nhất là tìm được ý tưởng gốc... Học Toán để hiểu rõ bản chất sẽ tốt hơn làm nhiều bài”, Xuân nói.

Khi gặp bài khó, Xuân thường cố gắng suy nghĩ đến cùng. Nếu chưa tìm ra hướng giải, em sẽ tạm dừng để thư giãn bằng cách đi bộ, nghe nhạc nhẹ rồi quay lại với đầu óc sáng suốt hơn. Trong trường hợp thật sự “bí”, Xuân mới hỏi thầy cô hoặc các anh chị khóa trên, nhưng tuyệt đối không bỏ cuộc. Môi trường học tập tại Trường THPT chuyên Bắc Ninh, theo Xuân, cũng đóng vai trò quan trọng khi em được thầy cô hỗ trợ sát sao, từ cung cấp tài liệu, gợi ý cách làm đến tổ chức các buổi kiểm tra đánh giá.

Sự nỗ lực ấy đã giúp Xuân đạt thành tích cao trong kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia năm học 2023–2024 với giải Nhì môn Toán, và tiếp tục thành công tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế 2025.

Từng có lúc muốn gác lại việc học Toán

Dù từng giành Huy chương Bạc cuộc thi Câu lạc bộ Toán Tuổi thơ quốc gia từ lớp 5, giải Nhì cấp tỉnh năm lớp 8 và giải Ba năm lớp 9, hành trình học Toán của Xuân không hẳn suôn sẻ khi bước vào bậc THPT. Theo thầy Lê Đăng Điển, giáo viên chủ nhiệm kiêm giáo viên dạy Toán trực tiếp của Xuân, thời gian đầu Xuân không nổi bật so với các bạn trong lớp.

Hai thầy trò tại cuộc thi IMO 2025. Ảnh: NVCC.

Bước vào Trường THPT chuyên Bắc Ninh, Xuân dành nhiều sự quan tâm đến các hoạt động ngoại khóa như tranh biện, môi trường, tiếng Anh. Em từng giữ vai trò Phó ban chuyên môn của Câu lạc bộ Tranh biện của trường. Toán chuyên sâu khi ấy chưa nằm trong lựa chọn ưu tiên.

“Năm lớp 10 em vẫn còn mông lung, chưa có định hướng rõ ràng, cố gắng học đều các môn, tham gia ngoại khóa. Có lúc, em đã định tạm gác lại Toán học chuyên sâu để tập trung ôn luyện IELTS, nuôi ước mơ du học ngành kinh tế. Nguyên nhân là em chưa thực sự định hình được việc học toán chuyên sâu, vẫn còn thích nhiều thứ khác nữa”, Xuân kể lại.

Bước ngoặt đến vào kỳ nghỉ hè sau lớp 10, khi các thầy cô trong tổ Toán phát hiện những tố chất đặc biệt của Xuân trong các giờ học. Quan sát quá trình học tập, thầy Điển nhận thấy Xuân có sự tiến bộ nhanh chóng. Em có những cách giải toán thông minh, khác biệt, tư duy nhanh nhạy, logic, đặc biệt là với các bài toán liên quan tới Tổ hợp.

"Đây là một mảng kiến thức khó, đòi hỏi sự nhạy bén, khả năng phân tích và tư duy sáng tạo cao độ, những phẩm chất mà Thanh Xuân đã dần bộc lộ rõ nét”, thầy Điển nhớ lại.

Sau kỳ nghỉ hè, Xuân tham gia lớp Toán chuyên sâu do nhà trường tổ chức. Dần dần, em tìm lại cảm hứng với những bài toán, kiên trì khắc phục điểm yếu và chủ động học hỏi thêm từ anh chị khóa trên cũng như từ các tài liệu chất lượng trên Internet.

Việc tạm gác kế hoạch ôn IELTS để tập trung cho Toán đã nhanh chóng mang lại kết quả tích cực. Tại kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia năm học 2023–2024, Xuân đạt giải Nhì môn Toán và chỉ thiếu 0,5 điểm để đạt giải Nhất. Kết quả này giúp em có suất dự vòng tuyển chọn đội tuyển IMO.

Đừng sợ, hãy đặt mục tiêu

Một điểm đáng chú ý trong hành trình của Xuân là việc em luôn duy trì các hoạt động ngoại khóa bên cạnh học Toán. Các kỹ năng học được từ Câu lạc bộ Tranh biện như lập luận logic, trình bày mạch lạc, phản biện nhanh chóng đã giúp ích đáng kể cho tư duy Toán học. “Từ tranh biện, em học được cách lên ý tưởng, hiểu biết thêm kiến thức thực tế và nghĩ ra luận điểm, xây dựng luận cứ logic, tạo ra một chuỗi domino dẫn đến điều muốn nói...”, Xuân chia sẻ.

Theo Xuân, sức mạnh của con người là vô hạn nên đừng sợ mà hãy đặt mục tiêu. Ảnh: NVCC.

Ngay cả khi không còn nhiều thời gian tham gia sinh hoạt thường xuyên, Xuân vẫn tranh thủ các dịp để làm MC các chương trình của trường, rèn kỹ năng thuyết trình và giữ sự cân bằng trong học tập. Với em, những hoạt động đó không chỉ là giải trí mà còn là cơ hội mở rộng tư duy và làm mới bản thân.

Khi cảm thấy căng thẳng, Xuân chọn cách đi bộ, hát một bài hoặc nghỉ ngắn trước khi quay lại với trang giấy. Phương pháp này giúp em giữ tinh thần ổn định, không bị “cuốn” vào áp lực vô hình trong quá trình luyện thi.

“Em nghiệm ra rằng: Không phải do mình không làm được mà do mình nghi ngờ bản thân, chưa quyết tâm đến cùng. Sức mạnh của con người là vô hạn nên đừng sợ mà hãy đặt mục tiêu”, Xuân nói.

Quan điểm học Toán của Xuân cũng rất rõ ràng: không học theo mẹo, không làm máy móc. “Nếu mình thay đổi cách nhìn nhận Toán có linh hồn, ý tưởng và hiểu tư duy của người ra đề thì học toán không hề khó. Học Toán giỏi giúp phát triển tư duy logic, giải quyết vấn đề nhanh chóng, bổ trợ cho các môn tự nhiên khác hoặc đơn giản là đi chợ tính tiền nhanh hơn cô bán hàng”, em chia sẻ.

“Hành trình ôn luyện và tham gia IMO 2025 là một chặng đường đặc biệt và vô cùng ý nghĩa. Đây không chỉ là cơ hội để em được trải nghiệm trong môi trường toán học chuyên sâu, mà còn được gặp gỡ, kết nối với những tài năng toán học toàn cầu. Em biết ơn các thầy, cô giáo, gia đình cùng bạn bè suốt thời gian qua đã động viên, ủng hộ và tiếp sức để em giành được thành tích bước đầu đáng ghi nhận. Em hứa sẽ nỗ lực hơn nữa trong năm học 2025–2026”, Xuân chia sẻ.

Nguồn: https://khoahocdoisong.vn/tung-suyt-bo-toan-nu-sinh-cham-huy-chuong-imo-post1556303.html