“Vàng trên núi đá”

Từ một loại cây ăn quả bản địa, giờ đây na không chỉ giúp nông dân Lạng Sơn xóa đói, giảm nghèo mà còn mở ra hướng phát triển nông nghiệp bền vững, đồng thời nâng tầm thương hiệu đặc sản địa phương.

Na Chi Lăng được đóng gói bảo quản sau thu hoạch tại điểm thu mua. Ảnh: Quang Duy

Vựa na Lạng Sơn, kiến tạo thương hiệu vùng

Toàn tỉnh Lạng Sơn hiện có khoảng 4.900 ha diện tích trồng na, tập trung chủ yếu tại các xã Chi Lăng, Hữu Lũng, Cai Kinh, Vân Nham, Hữu Liên, Bằng Mạc… Riêng vụ na năm 2025 được xem là một trong những mùa vụ thành công nhất của nông dân Lạng Sơn. Theo báo cáo từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lạng Sơn, sản lượng na toàn tỉnh năm nay ước đạt hơn 35 nghìn tấn. Tổng giá trị kinh tế từ cây na ước vượt 1.500 tỷ đồng.

Tại huyện Chi Lăng, sản lượng na thu hoạch thường xuyên duy trì từ 20 nghìn đến 25 nghìn tấn mỗi năm. Năng suất trung bình đạt khoảng 10,6 tấn/ha ở những khu vực canh tác ổn định. Vùng Chi Lăng vốn có thổ nhưỡng đặc biệt, đã cho ra đời thương hiệu “Na Chi Lăng”, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận. Ông Hoàng Văn Chức (thôn Lũng Cút, xã Chi Lăng) cho biết, trước đây vườn na của gia đình ông thường xuyên bị sâu bệnh gây hại, dẫn đến thiệt hại nhiều về kinh tế. Nhưng từ khi được cán bộ nông nghiệp địa phương hướng dẫn quy trình canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, sản phẩm na của gia đình ông đã cho chất lượng quả vượt trội, luôn được thị trường ưa chuộng. Mùa na năm nay, gia đình ông đã có thu nhập trên 300 triệu đồng.

Hướng tới phát triển bền vững và nâng tầm giá trị

Năng suất và chất lượng quả na đã được nâng cao, tuy nhiên nhiều chuyên gia kinh tế đánh giá, để duy trì hiệu quả kinh tế lâu dài, cần đầu tư vào khâu bảo quản sau thu hoạch, xây dựng thương hiệu và phát triển chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ.

Thực tế, sản xuất và tiêu thụ na Lạng Sơn vẫn đối diện với không ít thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là việc duy trì chất lượng sản phẩm đồng đều trên diện rộng. Điều kiện địa hình đồi núi phức tạp và những tác động bất thường từ thời tiết khiến công tác chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh và xử lý sau thu hoạch gặp nhiều khó khăn.

Ngoài ra, phần lớn sản lượng na hiện vẫn được tiêu thụ trong nước, với tỷ lệ xuất khẩu còn hạn chế. Việc mở rộng thị trường quốc tế đòi hỏi sản phẩm phải đạt các tiêu chuẩn cao về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và có quy trình sản xuất chuyên nghiệp. Vì vậy, việc tăng cường tập huấn kỹ thuật, xây dựng vùng trồng có mã số, dán tem truy xuất QR và tiếp tục hoàn thiện chuỗi giá trị đang được chính quyền địa phương chú trọng triển khai.

Trong bối cảnh đó, các hoạt động xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm đang được đẩy mạnh nhằm hỗ trợ quá trình mở rộng thị trường. Lạng Sơn đã tổ chức nhiều hoạt động quảng bá na Chi Lăng tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh… thông qua các tuần lễ nhận diện sản phẩm. Những hoạt động này không chỉ giúp mở rộng kênh tiêu thụ mà còn tăng cường nhận diện thương hiệu, tạo tiền đề cho các bước phát triển lớn hơn trong tương lai. Lạng Sơn cũng tích cực tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, đưa sản phẩm na lên các sàn thương mại điện tử.

Một tín hiệu đáng mừng là chính những người nông dân đang trở thành “người bán hàng online”, trực tiếp kết nối với khách hàng cả nước. Chị Đặng Thị Thơ (xã Chi Lăng, chủ kênh TikTok “Tạp hóa Cô Thơ”) chia sẻ, ngày trước bán na, chị gánh ra chợ, thồ xe đạp đi từng nơi nhưng vẫn không tiêu thụ hết. Khi thấy các bạn trẻ bán hàng qua điện thoại, chị học dần rồi tập làm. Ban đầu, chị gặp nhiều khó khăn khi không biết về công nghệ, nói chuyện còn lúng túng. Nhưng giờ đây, mỗi buổi livestream của chị có hàng trăm lượt xem, chốt được nhiều đơn hàng từ bắc đến nam.

Với những thành quả đã đạt được, “vựa na” Lạng Sơn đang dần khẳng định vị thế trong bức tranh nông nghiệp đặc sản Việt Nam. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế to lớn, cây na còn là minh chứng rõ ràng cho sự đổi thay của nông thôn miền núi khi người dân chủ động làm nông nghiệp chất lượng cao, gắn sản phẩm với thương hiệu.

Hiện nay, người dân địa phương còn chú trọng áp dụng khoa học kỹ thuật, sử dụng phân bón hữu cơ, quản lý dịch bệnh theo hướng sinh học, từ đó giúp nâng cao chất lượng quả và giữ vững thương hiệu.

Tùy Anh

Nguồn: https://nhandan.vn/vang-tren-nui-da-post910384.html