Vệ tinh của sao Thổ có dấu hiệu hé lộ sự sống

(Dân trí) - Một nghiên cứu đột phá vừa công bố những dấu hiệu cho thấy vệ tinh băng giá Enceladus của sao Thổ có mọi điều kiện chứa đựng sự sống ngoài hành tinh.

Các nhà khoa học Đức vừa công bố phát hiện bằng chứng "đáng kinh ngạc" về sự sống ngoài hành tinh trên Enceladus, vệ tinh của sao Thổ, sau khi phân tích các hạt băng phun trào từ bề mặt.

Nghiên cứu do Đại học Stuttgart (Đức) thực hiện, dựa trên dữ liệu thu thập từ tàu vũ trụ Cassini của NASA nhiều thập kỷ trước.

Các nhà khoa học đã phân tích những hạt băng nhỏ phun vào không gian từ các vết nứt trên bề mặt Enceladus và phát hiện chúng chứa các phân tử phức tạp, cho thấy vệ tinh này có thể "đáp ứng tất cả các tiêu chí" cho sự sống.

Hình minh họa bề mặt của Enceladus, với các mạch nước phun trào (ảnh: ESA).

Nhà sinh vật học vũ trụ Nozair Khawaja, người đứng đầu nghiên cứu, bày tỏ sự phấn khích: "Có rất nhiều dấu hiệu tích cực từ các phân tử hữu cơ và các hợp chất có liên quan sinh học mà chúng tôi tìm thấy trong dữ liệu của Cassini. Điều đó làm tăng khả năng vệ tinh này có thể sinh sống được".

Mặc dù Enceladus có nhiệt độ trung bình -170 độ C, tưởng chừng không thích hợp cho sự sống, nhưng vào năm 2005, các nhà khoa học đã phát hiện một đại dương lớn ẩn giấu bên dưới lớp vỏ băng giá của nó, khi tìm hiểu nguyên nhân của những cột nước phun lên qua các khe nứt ở cực nam vệ tinh này.

Ban đầu, các mẫu hạt băng thu thập bởi thiết bị Phân tích Bụi Vũ trụ (CDA) của Cassini có thể đã bị nhiễm xạ vũ trụ do tuổi đời hàng trăm năm. Tuy nhiên, vào năm 2008, Cassini đã bay thẳng qua luồng phun liên thiên hà với tốc độ 64.800 km/giờ, mang lại hình ảnh rõ nét hơn.

Ông Khawaja giải thích: "Ở tốc độ va chạm thấp hơn, băng vỡ vụn, và tín hiệu từ các cụm phân tử nước có thể che giấu tín hiệu từ một số phân tử hữu cơ nhất định. Nhưng khi các hạt băng va chạm nhanh vào CDA, các phân tử nước không tụ lại, và chúng ta có cơ hội nhìn thấy những tín hiệu vẫn bị che giấu này".

Sơ đồ mô tả hoạt động thủy nhiệt có thể diễn ra trên Enceladus (ảnh: ESA).

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các kỹ thuật tiên tiến để xác định chính xác các tín hiệu, tiết lộ các hóa chất mới được phun ra từ bên trong vệ tinh, bao gồm các chất thơm, ete, cũng như dấu vết của các hợp chất nitơ-oxy và các nguyên tố chưa từng được tìm thấy trước đây.

Sự hiện diện của các hóa chất này chứng tỏ vật chất được phát hiện trước đó trên các vành đai có nguồn gốc từ bên trong Enceladus, chứ không phải do phản ứng với bức xạ liên sao.

Cùng với các phát hiện trước đó của Cassini về muối, hydro và phốt phát, cả năm nguyên tố thiết yếu cho sự sống đã được tìm thấy, chỉ còn thiếu lưu huỳnh.

“Chúng tôi tin rằng những phân tử này có nguồn gốc từ đại dương bên dưới bề mặt Enceladus, tăng cường tiềm năng chứa đựng sự sống”, ông Khawaja nhấn mạnh.

Hình ảnh Cassini chụp Enceladus trong vành đai E, cho thấy các luồng sáng rực rỡ. "Có nhiều con đường khả thi từ các phân tử hữu cơ mà chúng tôi tìm thấy trong dữ liệu Cassini đến các hợp chất có liên quan sinh học, điều này làm tăng khả năng mặt trăng này có thể sinh sống được", nhà sinh vật học vũ trụ Nozair Khawaja, cho biết (ảnh: NASA).

Mặc dù các hợp chất này không bắt nguồn từ các quá trình sinh học, nhóm nghiên cứu tin rằng chúng là những tiền chất, một phần của chuỗi phản ứng hóa học dẫn đến sự sống.

Kết quả cho thấy một môi trường tương tự trên Trái Đất, nơi các hệ thống thủy nhiệt dưới đại dương sản sinh ra nhiều hóa chất tương tự, đã được chứng minh là nơi cư trú của các sinh vật.

Nếu các đại dương trên Enceladus có môi trường tương tự, khả năng về sự sống trên vệ tinh này là rất cao.

“Việc có được sự đa dạng của các hợp chất hữu cơ trên một hành tinh chứa nước ngoài Trái Đất quả thực là một điều phi thường”, ông Khawaja nói. “Vẫn còn rất nhiều dữ liệu mà chúng tôi đang khám phá và chúng tôi rất mong chờ các kết quả khả quan trong tương lai gần".

Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) hiện đang lên kế hoạch cho một tàu thám hiểm hạ cánh xuống Enceladus trong vài thập kỷ tới. Trong khi đó, NASA đã phóng một tàu vũ trụ lên vệ tinh Europa của sao Mộc, một môi trường tiềm năng hấp dẫn khác cho các nền tảng của sự sống.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/ve-tinh-cua-sao-tho-co-dau-hieu-he-lo-su-song-20251007030432896.htm