5 mũi nhọn chiến lược để công nghiệp hỗ trợ đón sóng FDI

5 mũi nhọn chiến lược

Trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và xu hướng dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn với nhiều lợi thế: vị trí chiến lược, chính sách ngày càng thông thoáng, độ mở kinh tế cao và nguồn nhân lực dồi dào.

6 tháng đầu năm 2025, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt 21,52 tỷ USD, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái; vốn thực hiện đạt 11,72 tỷ USD, tăng 8,1%. Lũy kế đến nay, Việt Nam đã thu hút vốn đầu tư từ 151 quốc gia và vùng lãnh thổ, với hơn 43.700 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký đạt khoảng 519,54 tỷ USD.

Tại hội nghị xúc tiến đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ mới đây, ông Phạm Thanh Bình - Giám đốc Trung tâm xúc tiến, thông tin và hỗ trợ đầu tư phía Bắc - Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) đánh giá, Việt Nam đang còn nhiều dư địa để phát triển lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ (CNHT), kỹ năng quản trị và liên kết hợp tác sản xuất theo chuỗi của doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp FDI.

Trong khi các doanh nghiệp Việt đang tích cực đổi mới công nghệ, phương thức quản trị và nâng cao năng lực cạnh tranh để có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu và tận dụng hiệu quả làn sóng chuyển dịch đầu tư mới, việc thu hút đầu tư FDI có chọn lọc và thúc đẩy kết nối giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa sẽ là yếu tố then chốt trong việc nâng cao năng lực sản xuất công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam.

Việt Nam xác định 5 lĩnh vực chiến lược cần ưu tiên đầu tư cho công nghiệp hỗ trợ để đón sóng FDI.

Ông Chu Việt Cường - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển Công nghiệp (Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương) cho biết, để tận dụng hiệu quả cơ hội, Việt Nam không thể triển khai dàn trải mà cần tập trung vào một số lĩnh vực trọng tâm. Cục Công nghiệp đã xác định 5 lĩnh vực chiến lược cần ưu tiên đầu tư.

Thứ nhất, lĩnh vực cơ khí, được xem là ngành nền tảng cho nhiều lĩnh vực khác như giao thông, ô tô, y tế. Chiến lược của Cục là hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất các linh kiện, phụ kiện quan trọng như ê tô, khuôn mẫu, khung sườn ô tô, và động cơ.

Thứ hai, lĩnh vực ô tô. Với mục tiêu nội địa hóa đạt 30-40% vào năm 2030 trong khi tỷ lệ hiện tại chỉ ở mức 15-20%, dư địa phát triển cho ngành sản xuất linh phụ kiện còn rất lớn. "Chúng tôi kêu gọi các doanh nghiệp FDI đẩy mạnh chuyển giao công nghệ sản xuất, đặc biệt là các chi tiết như khung sườn, hộp số và mô-đun điều khiển," ông Cường nói.

Thứ ba lĩnh vực điện tử và bán dẫn. Đây là lĩnh vực đang dẫn đầu về thu hút FDI, đóng góp hơn 30% tổng giá trị xuất khẩu công nghiệp chế biến chế tạo. Ngành này có nhu cầu rất lớn về linh kiện, bo mạch điện tử và đóng gói chip.

Thứ tư là dệt may và da giày phụ trợ. Dù là ngành thâm dụng lao động nhưng vẫn phụ thuộc 60-70% nguyên liệu từ Trung Quốc. Chiến lược sẽ tập trung hỗ trợ sản xuất các nguyên phụ liệu cốt lõi như sợi, vải kỹ thuật, da nhân tạo, và đế giày.

Thứ năm là lĩnh vực vật liệu, bao gồm vật liệu mới, vật liệu nhẹ, và vật liệu thông minh. Ông Cường nhấn mạnh đây là "nút thắt" của ngành, vì nếu không tự chủ được nguyên liệu, công nghiệp hỗ trợ sẽ khó phát triển bền vững.

Thách thức nằm ở khâu thực thi

Song song với việc xác định các ngành trọng tâm, ông Cường cho biết Cục Công nghiệp cũng triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ như: đẩy mạnh cơ chế đặt hàng công nghệ, chuyển giao từ FDI; xây dựng hệ thống chứng nhận năng lực theo tiêu chuẩn quốc tế; thực hiện các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, hạ tầng.

Tuy nhiên, từ góc độ hiệp hội doanh nghiệp, ông Phạm Hải Phong - Chánh Văn phòng Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho rằng vấn đề cốt lõi không nằm ở việc ban hành thêm chính sách.

"Câu hỏi lớn nhất hiện nay là: Chúng ta thực thi các chính sách đó như thế nào? Thành công phụ thuộc vào khả năng phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, hiệp hội và khu công nghiệp để cung cấp dịch vụ hỗ trợ kịp thời cho nhà đầu tư," ông Phong nêu.

Theo ông Phong, Chính phủ và các bộ, ngành cần đóng vai trò đầu mối điều phối sự hợp tác này để tạo ra những hoạt động kết nối thiết thực và hiệu quả.

Phản hồi về vấn đề này, ông Nguyễn Bá Hải - Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ xúc tiến thương mại và đầu tư (Cục Xúc tiến thương mại), khẳng định các cơ quan quản lý đang lắng nghe và hành động.

"Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành đã thiết lập cơ chế rà soát, ghi nhận vướng mắc từ doanh nghiệp. Quá trình điều chỉnh không chỉ dừng ở cấp nghị định mà còn sửa đổi cả các luật liên quan để bảo đảm chính sách phù hợp với thực tiễn," ông Hải cho biết.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đang đẩy mạnh phân quyền, triển khai 100% dịch vụ công trực tuyến để tăng cường minh bạch, đồng thời có các chính sách hỗ trợ cụ thể cho những hiệp hội như VASI.

Các diễn giả có chung nhận định, Việt Nam đang ở thời điểm chiến lược để đón đầu làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc tập trung phát triển có chiều sâu, kết hợp với các giải pháp đồng bộ về chính sách và kết nối thị trường, công nghệ, nhân lực, chính là con đường bền vững nhất để đất nước phát triển.

Nguyệt Minh

Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/dau-tu/5-mui-nhon-chien-luoc-de-cong-nghiep-ho-tro-don-song-fdi/20250807095450508