50 năm thống nhất đất nước - Ngày 23/3/1975: Giải phóng An Khê

Thực hiện chỉ thị của Bộ Chính trị gửi Quân khu V: "Mục tiêu trước mắt phải tiêu diệt Sư 2 địch, tiến về Đà Nẵng để phối hợp kế hoạch chung," Thường vụ Khu ủy và Quân khu ủy Khu V hạ quyết tâm đẩy nhanh tốc độ tiến công và nổi dậy, giải phóng toàn Khu V trong thời gian ngắn nhất.

Chấp hành chỉ thị của Bộ Chính trị, Quân khu Trị-Thiên và Quân đoàn 2 nhanh chóng phát triển tiến công tiêu diệt quân địch co cụm tại Huế từ hai hướng: Bắc, Tây Nam và Nam Huế; đồng thời tổ chức lực lượng ngăn chặn không cho quân địch rút về Đà Nẵng.

Sư đoàn 3 Quân khu V cùng 1 Tiểu đoàn của Trung đoàn 950 tiến công giải phóng An Khê. Trung đoàn 64, Sư đoàn 320 cơ động đến sát Cùng Sơn phối hợp chặt chẽ với bộ đội địa phương Phú Yên bao vây toàn bộ lực lượng rút chạy còn lại của Quân khu II, Quân đoàn 2 ngụy.

Hoảng sợ, Sư đoàn bộ binh số 1 và Lữ đoàn Thủy quân lục chiến 147 ngụy trong ngày 23/3/1975 đã rút hết khỏi Quảng Trị về chốt giữ Đà Nẵng. Sư đoàn dù cũng rút bộ phận còn lại từ Đà Nẵng về Sài Gòn.

Ngay lập tức, Trung đoàn 4 chủ lực quân khu Trị-Thiên tiến công các vị trí phòng thủ của lính thủy đánh bộ ngụy, đánh bại các đợt phản kích của chúng, tiến về ngã Ba Sĩnh. Các Trung đoàn 6, 271 chủ lực quân khu theo Đường 12 gấp rút hành quân về phía sông Hương.

Bộ đội địa phương Phong Điền, Quảng Điền diệt một số đồn bảo an dân vệ, chiếm quận lỵ Phò Trạch, hỗ trợ nhân dân nổi dậy giải phóng nhiều thôn, xã nông thôn, đồng bằng.

Tại phía Bắc Huế, các Tiểu đoàn 3, 14, 812 bộ đội địa phương tỉnh Quảng Trị tổ chức xong đội hình. Trung đoàn 18, Sư đoàn 325 đánh chiếm Mũi Né, sau đó tiến công, tiêu diệt chi khu quân sự-quận lỵ Phú Lộc.

Pháo của Binh đoàn Hương Giang, quân khu Trị-Thiên bắn dồn dập vào Sở chỉ huy Quân đoàn 1 ngụy (đồn Mang Cá), Sư đoàn thủy quân lục chiến, sân bay Phú Bài, cảng Tân Mỹ... bắn chặn các con đường rút của địch.

Các lực lượng của Quân đoàn 2 triển khai thọc sâu chiếm cửa biển Thuận An, khoá chặt đường tháo chạy duy nhất còn lại ra biển của địch, tạo thành thế bao vây lớn từ phía Nam Huế đến đèo Hải Vân.

Nhiều tàu chiến địch từ Đà Nẵng ra đón quân rút chạy ở cửa biển Thuận An, Tư Hiền bị hỏa lực pháo binh ta bắn chặn, không dám vào sát bờ, có chiếc bị trúng đạn, phần lớn phải quay ra.

Trong lúc đó, Trung đoàn 101, Sư đoàn 325 tiêu diệt Liên đoàn 15 biệt động quân ngụy, giải phóng khu vực Lương Ðiền và quét sạch địch ở phía Bắc Cầu Truồi. Sau đó, Trung đoàn 101 theo Đường 1 đánh thẳng ra Phú Bài, mở rộng phạm vi chia cắt trên Đường 1.

Ở hướng Sư đoàn 324, Trung đoàn 1 và 2 nhanh chóng tiến xuống đồng bằng phía Đông Đường 1, bao vây diệt và bắt hàng nghìn tên thuộc Sư đoàn 1 ngụy ở Phú Thứ.

Được nhân dân dẫn đường, Trung đoàn 1 vượt phá Tam Giang, đánh chiếm Kẻ Sung, Cự Lại, cắt đường rút của địch ra cửa biển Tư Hiền. Một bộ phận của Trung đoàn tiến công chiếm cảng Tân Mỹ, bờ Nam cửa biển Thuận An cùng lúc với bộ đội địa phương Quảng Trị đánh chiếm bờ Bắc.

Trung đoàn 2 theo bờ Tây phá Tam Giang, đánh ra phía Đông Huế, phối hợp với Trung đoàn 1 và các đơn vị của quân khu, bịt chặt cửa biển Thuận An.

Đại đội 4 xe tăng thuộc Sư đoàn 324 từ A Lưới kịp thời cơ động vào phối hợp với bộ binh đánh địch. Tới chiều ngày 23/3/1975, Ðại đội 4 xe tăng phối hợp với Tiểu đoàn 1 bất ngờ tiến công chiếm gọn căn cứ 303, Núi Bông, Núi Nghệ, sau đó tiến xuống Đường 1 đánh ra Phú Bài. Trung đoàn 78 pháo binh cơ động xuống La Sơn, Cầu Truồi chi viện cho các đơn vị bộ binh chiến đấu ở phía trước.

Ðêm ngày 23/3/1975, sau khi xuống tới đồng bằng Phú Lộc, các Trung đoàn 1 và 2, Sư đoàn 324 theo dải đồng bằng ven biển khẩn trương tiến về hướng cửa biển Thuận An, phá tan ý định sơ tán một bộ phận lực lượng ở Thừa Thiên-Huế bằng đường biển của địch tại cửa biển này; bao vây, diệt và bắt sống hàng nghìn tên thuộc Sư đoàn 1 ngụy ở Phú Thứ.

Trên cánh phía Đông, được xe tăng của Quân khu Trị-Thiên yểm trợ, Tiểu đoàn 3 Quảng Trị tiến công đánh chiếm quận lỵ Hương Ðiền, tiêu diệt vị trí Thanh Hương, buộc địch phải rút chạy.

Đêm cùng ngày, quân địch ở Huế bắt đầu rút quân quay về Đà Nẵng theo 3 cánh. Cánh 1 gồm Lữ đoàn 147 thủy quân lục chiến, Liên đoàn 14 biệt động quân, Trung đoàn 5 thuộc Sư đoàn 1, Lữ đoàn 1 kỵ binh thiết giáp ra cửa biển Thuận An theo đường thủy vào Đà Nẵng.

Cánh 2 gồm Trung đoàn 3 thuộc Sư đoàn bộ binh 1, Lữ đoàn 15 biệt động quân ra Cự Lại (phía Nam cửa Thuận An). Cánh 3 gồm hai Trung đoàn 1 và 54 của Sư đoàn bộ binh 1 ra cửa biển Tư Hiền theo đường thủy vào Đà Nẵng.

Trên chiến trường phía Nam Tây Nguyên, chiều ngày 23/3/1975, Sư đoàn 320 tiến theo Đường 7 xuống đến quận lỵ Củng Sơn - điểm co cụm cuối cùng của 6.000 tàn binh địch ở Tây Nguyên và hơn 40 xe tăng./.

[Nguồn: TTXVN; Thời khắc lịch sử: Chiến dịch Hồ Chí Minh 1975, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2005; Những chiến dịch có ý nghĩa quyết định thắng lợi trong Đại thắng mùa Xuân 1975, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2010; Sự kiện và những con số lịch sử, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2015; Quyết định lịch sử, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2015; Bộ Quốc phòng - Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam: Lịch sử Quân sự Việt Nam, tập 11, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2019; Đại tướng Văn Tiến Dũng: Đại thắng mùa Xuân, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2024; Từ trận Phai Khắt, Nà Ngần đến Chiến dịch Hồ Chí Minh, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2024].

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn:https://www.vietnamplus.vn/50-nam-thong-nhat-dat-nuoc-ngay-2331975-giai-phong-an-khe-post1022155.vnp