Bất cẩn nhỏ có thể gây hậu quả lớn

Dị vật đường tiêu hóa là một trong những tình huống cấp cứu thường gặp trong y khoa, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Từ những mẩu xương cá, viên thuốc còn vỏ cho đến vật nhỏ, như pin, tăm hay nam châm… đều có thể trở thành “sát thủ thầm lặng” nếu không được phát hiện, xử lý kịp thời.

Thực quản - “điểm kẹt” phổ biến nhất

Theo thống kê của Khoa Nội soi - Thăm dò chức năng, Bệnh viện Đa khoa Châu Đốc, từ tháng 1/2023 đến tháng 6/2025, đơn vị tiếp nhận và thực hiện thành công 129 ca nội soi gắp dị vật đường tiêu hóa bằng ống nội soi mềm. Đây là con số đáng chú ý, phản ánh tình trạng tai nạn nuốt dị vật vẫn còn phổ biến trong sinh hoạt hằng ngày của người dân. Phần lớn bệnh nhân đến từ khu vực nông thôn (69,8%), cao gần gấp đôi so với thành thị (30,2%). Điều này cho thấy yếu tố nhận thức và thói quen sinh hoạt đóng vai trò lớn trong nguy cơ mắc dị vật. Người dân nông thôn thường chủ quan khi ăn uống hoặc thiếu kỹ năng sơ cứu khi gặp sự cố.

Pin được lấy ra từ bệnh nhi T. Ảnh: GIA KHÁNH

Trong 129 trường hợp được thống kê, có 66 bệnh nhân nam (51,2%) và 63 bệnh nhân nữ (48,8%). Tỷ lệ này cho thấy nam và nữ mắc dị vật gần như tương đương nhau, tuy nhiên ở nhóm trẻ em dưới 10 tuổi, nam chiếm đa số. Nguyên nhân được cho là do bé nam thường hiếu động, tò mò và hay nghịch vật lạ hơn. Đáng chú ý, có 5 trường hợp dưới 10 tuổi vẫn được gắp dị vật thành công bằng ống soi người lớn dưới hình thức gây mê nội khí quản.

Trong số ca bệnh, gần 90% dị vật mắc tại thực quản. Theo các bác sĩ chuyên khoa, đa phần bệnh nhân chỉ nhập viện khi cảm thấy khó chịu, vướng nghẹn vùng cổ, ngực, tức là khi dị vật mắc tại thực quản. Những dị vật xuống dạ dày thường ít gây cảm giác nên người bệnh dễ chủ quan, dẫn đến nguy cơ thủng ruột, viêm phúc mạc hoặc tắc ruột nếu không được phát hiện sớm. Không ít trường hợp, Bệnh viện Đa khoa Châu Đốc phải phẫu thuật khẩn cấp do dị vật gây thủng tạng rỗng, như ruột non hay đại tràng, 1 biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng.

Phân tích của Khoa Nội soi - Thăm dò chức năng cho thấy, xương (43,4%) và viên thuốc còn vỏ (34,1%) là 2 loại dị vật phổ biến nhất. Ngoài ra, bệnh viện cũng ghi nhận trường hợp nuốt thịt (13,2%), răng giả (3%), kim loại, nhựa, hạt thực vật và thậm chí vỏ ống thuốc. Viên thuốc còn vỏ có cạnh sắc, dễ mắc lại niêm mạc thực quản gây tổn thương, thậm chí chảy máu. Về hình dáng dị vật, nhóm có cạnh nhọn chiếm đến 81,4%, thường gây tổn thương niêm mạc nặng hơn so với dị vật tròn hay trơn láng.

Thành công trong điều trị

Bệnh nhân khi đến Bệnh viện Đa khoa Châu Đốc đều được gắp dị vật thành công bằng nội soi ống mềm, không ghi nhận biến chứng sau thủ thuật. Phần lớn bệnh nhân đến viện trong 6 giờ đầu sau khi nuốt dị vật được gây tê và cho xuất viện trong ngày. Riêng trẻ em dưới 15 tuổi được nhập viện theo dõi và gây mê nội khí quản, xuất viện sau 48 giờ.

Tháng 8/2024, bệnh nhi Nguyễn Văn T, 7 tuổi, ngụ xã Vĩnh Hậu được người nhà đưa vào bệnh viện vì tự  ý nuốt pin đồng hồ (pin tiểu). Ngày 14/9/2025, bé trai Trần Chí K, 5 tuổi, ngụ xã Thạnh Mỹ Tây khi chơi đùa vô tình nhặt và nuốt móc chìa khóa bằng kim loại. Ngay lập tức, y, bác sĩ tiến hành hội chẩn phương án, nội soi gắp dị vật có gây mê cho các bé. Sau 1 ngày theo dõi, 2 bé đều khỏe mạnh, được cho xuất viện.

“Dị vật đường tiêu hóa là tai nạn sinh hoạt có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, ở bất kỳ ai. Người dân không nên tự xử lý bằng cách ăn thêm thức ăn hoặc cố gắng nôn ra vì dễ khiến dị vật di chuyển sâu hơn hoặc gây rách, thủng đường tiêu hóa. Việc cần làm là đến cơ sở y tế gần nhất để được nội soi gắp kịp thời”, bác sĩ Võ Dương Triều, Khoa Nội soi - Thăm dò chức năng khuyến cáo.

Phụ huynh và người dân không để trẻ nhỏ chơi 1 mình với các vật nhỏ, nhọn hoặc dễ nuốt, như pin, nam châm, hạt cườm, đinh, bóng đèn LED, móc khóa…; cất giữ đồ nguy hiểm ngoài tầm tay trẻ; hướng dẫn trẻ nhận biết vật có thể gây nguy hiểm. Khi nghi ngờ trẻ nuốt dị vật phải nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được chẩn đoán và xử lý bằng nội soi. Đối với người lớn, cần thận trọng khi ăn món có nhiều xương, nhất là xương cá, xương gà; bóc sạch vỏ thuốc trước khi uống; tránh vừa ăn vừa nói, cười.

Bệnh viện Đa khoa Châu Đốc cũng đề xuất đầu tư thêm ống nội soi dành riêng cho trẻ em để phục vụ tốt hơn việc gắp dị vật cũng như chẩn đoán, điều trị bệnh lý tiêu hóa nhi khoa. Đây là nhu cầu thiết yếu khi ca trẻ nhỏ mắc dị vật có xu hướng tăng.

Dị vật đường tiêu hóa tưởng nhỏ nhưng có thể trở thành mối nguy lớn nếu thiếu hiểu biết và chủ quan. 1 hành động cẩn thận trong sinh hoạt, 1 giây, phút chú ý khi ăn uống có thể giúp mỗi người tránh khỏi những biến chứng nguy hiểm, thậm chí cứu lấy tính mạng.            

GIA KHÁNH

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/bat-can-nho-co-the-gay-hau-qua-lon-a464794.html