 |
| Hội thảo Hợp tác công nghệ y sinh Việt Nam - Cuba thành công tốt đẹp mở ra nhiều cơ hội cho Lâm Đồng bước vào kỷ nguyên mới |
TS. Lê Thành - Viện trưởng Viện Kinh tế Xanh chia sẻ: “Khi cảm nhận về Lâm Đồng, chúng tôi cảm nhận được nền kinh tế sức khỏe. Điều này có lịch sử từ đầu là Bác sĩ Yersin đã phát hiện và có ý tưởng biến Lâm Đồng thành một khu vực nghiên cứu và phục vụ cho sức khỏe toàn cầu. Cho đến hôm nay, mọi người vẫn có ý nghĩ về Lâm Đồng là để hưởng thụ sức khỏe. Đó là định vị chỉ dấu địa lý rất tốt chỉ Lâm Đồng mới có được mà khu vực phía Nam, cả nước, khu vực Đông Nam Á chưa có nơi nào đáp ứng điều đó. Lâm Đồng có hệ sinh thái vi sinh vật kho tàng quý báu chưa được khai phá từ núi rừng cho đến biển cả. Trong kinh doanh, nguồn lực khoa học công nghệ, kết hợp với nguồn lực tự nhiên có sẵn chỉ cần nhà đầu tư biết tổ chức nguồn lực đó thì chúng ta tạo ra được sản phẩm tốt. Viện Kinh tế Xanh có 3 việc cần làm ngay sau hội thảo này là chúng tôi họp lại với lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng để chọn lựa các việc ưu tiên. Hiện đã có hơn 6 nhà đầu tư, các doanh nghiệp, quỹ đầu tư trong và ngoài nước sẵn sàng đầu tư vào lĩnh vực hợp tác công nghệ y sinh Việt Nam - Cuba. Không những chúng ta dùng công nghệ của Cuba mà chúng ta có công nghệ nông nghiệp của Việt Nam, truyền thống phát triển nông nghiệp bền vững của Việt Nam chuyển giao cho Cuba, biến Cuba trở thành vùng phát triển nông nghiệp công nghệ cao cung cấp cho thế giới; cũng đồng nghĩa với không gian đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao của các nhà đầu tư Việt Nam mở rộng sang Cuba. Chúng tôi kỳ vọng từ Trung tâm Hợp tác y sinh Việt Nam – Cuba tại Lâm Đồng sẽ là điểm đến của các nhà đầu tư, nhà khoa học, dẫn đầu ngành du lịch của các nhà khoa học, không gian du lịch về sức khỏe, là cái nôi phát triển nguồn nhân lực y sinh cho cả nước”.
 |
| TS. Lê Thành - Viện trưởng Viện Kinh tế Xanh thảo luận về cơ hội hợp tác, chuyển giao công nghệ sinh học, y sinh Việt Nam - Cuba |
Kết quả Hội thảo thành công tạo bệ phóng cho nền kinh tế sức khỏe là Viện Kinh tế Xanh và Tập đoàn LabioFAM (Cuba) đã kí Hợp đồng khung hợp tác toàn diện về việc cùng hợp tác nghiên cứu, phát triển, sản xuất và thương mại các sản phẩm, công trình nghiên cứu công nghệ sinh học nông nghiệp và y học tự nhiên phục vụ chăm sóc sức khoẻ Nhân dân và phát triển nông nghiệp bền vững. Trong đó, có các sản phẩm nổi tiếng của Cuba như sản phẩm hỗ trợ bệnh nhân ung thư từ nọc bọ cạp xanh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, phân bón vi sinh, mỹ phẩm thiên nhiên... Đồng thời, Viện Kinh tế Xanh cũng ký Biên bản ghi nhớ hợp tác toàn diện với Trung tâm Kỹ thuật gen và Công nghệ sinh học CIGB (Công ty BioCubafarma - Bộ Y tế) về việc cùng hợp tác nghiên cứu, phát triển, sản xuất và thương mại các sản phẩm, công trình nghiên cứu công nghệ sinh học nông nghiệp; trong đó nổi bật là các loại vắc xin dành cho động vật, gia súc, gia cầm, thuỷ hải sản, chế phẩm bảo quản thực phẩm sinh học...
 |
| Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Bảo - Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Kinh tế Xanh báo cáo đề xuất dự án hợp tác thành lập Trung tâm công nghệ y sinh Việt Nam - Cuba và định hướng hình thành Khu công nghệ cao y sinh tại Lâm Đồng |
Trong báo cáo đề xuất dự án hợp tác thành lập Trung tâm công nghệ y sinh Việt Nam - Cuba và định hướng hình thành Khu công nghệ cao y sinh tại Lâm Đồng, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Bảo - Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Kinh tế Xanh nhấn mạnh: Với sự quyết tâm cao và triển khai đúng định hướng, Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba tại Lâm Đồng sẽ trở thành biểu tượng của đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Đây không chỉ là một dự án đầu tư mà còn là hiện thân của ý chí vươn lên mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Theo đó, Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba định hướng mục tiêu đạt tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển R&D/GRDP là 3,5% trong 5 năm đầu; tạo ra 100 bằng sáng chế và công nghệ nguồn; mô hình doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt đầu tư nghiên cứu với cơ chế khấu trừ thuế 500% chi phí R&D; xuất khẩu sản phẩm công nghệ y sinh sang ít nhất 50 quốc gia; gia nhập các mạng lưới quốc tế như WHO, GAVI, ICH; thiết lập cơ chế công nhận lẫn nhau với Cuba và đối tác khác (EU, Canada).
Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba được thiết kế như một mô hình “sandbox pháp lý” tiên phong tại Lâm Đồng, tạo không gian thể chế cho việc thí điểm 100 chính sách đổi mới trong 10 năm; cho phép doanh nghiệp công nghệ nước ngoài góp vốn bằng sáng chế; thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm phối hợp công - tư; triển khai cơ chế cấp thẻ xanh “green card” cho chuyên gia công nghệ cao; quyền tự chủ tối đa trong định giá, sở hữu trí tuệ và quản trị doanh nghiệp.
Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba là điển hình của mô hình phát triển do khu vực tư nhân dẫn dắt, với các nội dung cụ thể: Cơ cấu vốn 100% tư nhân, không sử dụng ngân sách nhà nước; thành lập 500 doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ sinh học đến năm 2035; quyền tự chủ về sở hữu, điều hành và phân phối lợi nhuận.
 |
| Các nhà khoa học của Tập đoàn LabioFAM (Cuba) lắng nghe các nội dung của hội thảo |
Mục tiêu tổng thể của dự án là xây dựng Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba tại Lâm Đồng trở thành trung tâm nghiên cứu, phát triển và sản xuất sản phẩm công nghệ sinh học hàng đầu khu vực Đông Nam Á, đồng thời là "phòng thí nghiệm chính sách" tiên phong trong việc thí điểm các cơ chế đột phá, cụ thể hóa các Nghị quyết của Đảng vào thực tiễn thông qua mô hình doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt, cụ thể:
Giai đoạn 2025-2027: khởi động và xây dựng nền tảng, hoàn thành việc xây dựng Trung tâm với đầy đủ các phòng thí nghiệm hiện đại, triển khai thành công 3 dự án pilot đầu tiên, đào tạo được 500 nhân lực chất lượng cao và bắt đầu sản xuất thí nghiệm các sản phẩm đầu tiên. Đặc biệt, giai đoạn này sẽ tập trung vào việc xây dựng khung pháp lý sandbox và triển khai 10 dự án thí điểm chính sách đầu tiên.
Trong giai đoạn này, doanh nghiệp sẽ đầu tư khoảng 500 triệu USD, trong đó 200 triệu USD cho việc chuyển giao công nghệ từ Cuba, 150 triệu USD cho xây dựng cơ sở vật chất và 150 triệu USD cho vốn lưu động và đào tạo nhân lực. Kết quả dự kiến là doanh thu đạt 150 triệu USD từ sản xuất thí nghiệm và các hợp đồng gia công đầu tiên.
Giai đoạn 2027-2030: phát triển và mở rộng, chuyển giao thành công 8 công nghệ cốt lõi từ Cuba, xây dựng hoàn thành các nhà máy sản xuất quy mô trung bình, đạt kim ngạch xuất khẩu 1,2 tỷ USD hàng năm và mở rộng thị trường sang 25 quốc gia trong khu vực. Về mặt chính sách, giai đoạn này sẽ hoàn thiện và chuẩn hóa 30 chính sách đã được thí điểm thành công.
Đầu tư trong giai đoạn này sẽ là 800 triệu USD, tập trung vào việc xây dựng các nhà máy sản xuất thương mại và nâng cấp công nghệ. Doanh nghiệp dự kiến sẽ đạt được tỷ suất lợi nhuận EBITDA 45% và bắt đầu có dòng tiền dương mạnh để tái đầu tư.
Giai đoạn 2030-2035: trở thành trung tâm khu vực, đạt kim ngạch xuất khẩu 5 tỷ USD hàng năm, xuất khẩu sang 50 quốc gia, trở thành nhà cung cấp chính sách hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ sinh học cho khu vực ASEAN và các nước đang phát triển. Đây cũng là giai đoạn chuẩn bị cho việc niêm yết công ty tại các sàn giao dịch quốc tế như NASDAQ hoặc NYSE với định giá dự kiến 15 - 20 tỷ USD.
Đến năm 2035: Trung tâm sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu 5 tỷ USD hàng năm, tạo việc làm cho 75.000 lao động chất lượng cao, đóng góp 8,5% vào tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Trung tâm sẽ trở thành nguồn cung cấp cơ sở thực tiễn đóng góp vào việc xây dựng chính sách với ít nhất 50 chính sách được thí điểm thành công dựa trên kinh nghiệm thực tiễn từ Lâm Đồng.
 |
| Các nhà đầu tư của Cuba quan tâm đến báo cáo tham luận của Viện nghiên cứu Xanh |
Định hướng của Dự án là xây dựng và phát triển Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba tại Lâm Đồng dựa trên nguyên tắc "Ba trụ cột, Một nền tảng". Ba trụ cột bao gồm: Nghiên cứu và Phát triển, Sản xuất và Thương mại hóa, Nghiên cứu Chính sách và Sandbox. Một nền tảng là hệ thống đào tạo nhân lực chất lượng cao và hợp tác quốc tế.
Dự án sẽ được triển khai trên toàn bộ địa bàn tỉnh Lâm Đồng mới sau sáp nhập, với Trung tâm chính tại Đà Lạt và các cơ sở vệ tinh tại các khu vực có thế mạnh riêng. Khu vực Đà Lạt sẽ tập trung vào nghiên cứu phát triển và sản xuất các sản phẩm từ thảo dược cao nguyên. Khu vực Đắk Nông sẽ phát triển công nghệ sinh học nông nghiệp và chế biến cây công nghiệp. Khu vực Bình Thuận sẽ tập trung vào sinh học biển và logistics xuất khẩu.
Dự án bao gồm toàn bộ chuỗi giá trị công nghệ sinh học từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng và thương mại hóa. Các lĩnh vực ưu tiên gồm: dược phẩm và vaccine, thực phẩm chức năng từ tài nguyên bản địa, công nghệ sinh học nông nghiệp, công nghệ môi trường và năng lượng sinh học.
Nội dung cốt lõi đầu tiên của Dự án là xây dựng một hệ thống nghiên cứu và phát triển đẳng cấp quốc tế, có khả năng tiếp nhận, cải tiến và phát triển các công nghệ sinh học tiên tiến. Hệ thống này sẽ bao gồm các phòng thí nghiệm chuyên ngành được trang bị thiết bị hiện đại nhất và đội ngũ chuyên gia hàng đầu từ cả Việt Nam và Cuba.
Phòng thí nghiệm Công nghệ gen thế hệ mới sẽ được trang bị các thiết bị tiên tiến như máy giải trình tự DNA thế hệ mới, hệ thống CRISPR-Cas9 để chỉnh sửa gen, máy tổng hợp DNA tự động. Phòng thí nghiệm này sẽ tập trung vào việc nghiên cứu và phát triển các sản phẩm gene therapy, vaccine DNA và các enzyme tái tổ hợp từ tài nguyên sinh học bản địa. Đầu tư cho phòng thí nghiệm này là 45 triệu USD, bao gồm cả thiết bị và đào tạo nhân lực chuyên sâu.
Phòng thí nghiệm AI và dữ liệu lớn trong y sinh sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tăng tốc quá trình phát hiện và phát triển thuốc. Hệ thống này sẽ phân tích hàng triệu hợp chất từ thảo dược Việt Nam để dự đoán hoạt tính sinh học, tối ưu hóa công thức và dự báo tác dụng phụ. Đây là ứng dụng cụ thể của Nghị quyết 57-NQ/TW về chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế. Doanh nghiệp sẽ đầu tư 25 triệu USD cho cơ sở hạ tầng AI và thuê các chuyên gia hàng đầu.
Phòng thí nghiệm nuôi cấy tế bào thông minh sẽ phát triển công nghệ sản xuất vaccine và protein tái tổ hợp bằng hệ thống nuôi cấy tự động. Công nghệ này đặc biệt quan trọng trong việc chuyển giao các quy trình sản xuất vaccine từ Cuba và thích ứng với điều kiện Việt Nam. Hệ thống bioreactor 2.000 lít với công nghệ kiểm soát tự động sẽ đạt hiệu suất thu hồi protein 85-90%, tương đương với các nhà máy hàng đầu thế giới.
Hệ thống robot phân tích dược chất tự động sẽ thực hiện hàng nghìn phản ứng phân tích mỗi ngày, rút ngắn đáng kể thời gian từ khám phá đến phát triển sản phẩm. Nhà kính IoT điều khiển thông minh sẽ ứng dụng công nghệ Internet of Things để kiểm soát chính xác các điều kiện môi trường cho việc trồng và nghiên cứu dược liệu. Tổng đầu tư cho các phòng thí nghiệm và thiết bị nghiên cứu là 180 triệu USD trong giai đoạn đầu.
Để chuyển đổi các kết quả nghiên cứu thành sản phẩm thương mại, Trung tâm sẽ xây dựng một hệ thống sản xuất hiện đại đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Nhà máy sản xuất vaccine sẽ được xây dựng theo tiêu chuẩn GMP-WHO và FDA, có khả năng sản xuất các loại vaccine truyền thống và vaccine thế hệ mới như vaccine mRNA.
Dây chuyền chiết xuất dược liệu tự động hóa sẽ ứng dụng công nghệ chiết xuất hiện đại như chiết xuất siêu âm, chiết xuất áp lực cao và công nghệ màng để thu nhận các hoạt chất quý giá từ thảo dược bản địa. Hệ thống này không chỉ đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn tối đa hóa hiệu suất thu hồi và giảm thiểu tác động môi trường. Công nghệ chiết xuất siêu tới hạn CO2 sẽ được ứng dụng để chiết xuất các hoạt chất nhạy cảm với nhiệt từ atiso Đà Lạt, đảm bảo chất lượng cao nhất cho sản phẩm xuất khẩu.
Khu liên doanh với doanh nghiệp tư nhân sẽ được thiết kế theo mô hình ecosystem khép kín, trong đó doanh nghiệp chủ đầu tư đóng vai trò dẫn dắt về công nghệ và chiến lược, đồng thời thu hút các đối tác chiến lược cung cấp vốn, kinh nghiệm quản lý và mạng lưới phân phối.
Hệ thống logistics xuất khẩu thông minh sẽ kết nối trực tiếp với các cảng biển Bình Thuận và sân bay quốc tế, đảm bảo sản phẩm có thể tiếp cận thị trường quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả. Hệ thống blockchain sẽ được ứng dụng để theo dõi toàn bộ chuỗi cung ứng, đảm bảo tính minh bạch và chất lượng sản phẩm từ nguyên liệu đến tay người tiêu dùng cuối.
 |
| Việc ký kết hợp tác giữa Viện Kinh tế Xanh và 2 tập đoàn công nghệ y sinh hàng đầu của Cuba là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng và phát triển Trung tâm Hợp tác Công nghệ Y sinh Việt Nam - Cuba tại Lâm Đồng |
Viện Nghiên cứu Chính sách Công nghệ sinh học sẽ được thành lập với nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất và thí điểm các chính sách đột phá. Khung pháp lý sandbox sẽ được thiết kế theo nguyên tắc "thí điểm có kiểm soát", cho phép các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu thí điểm công nghệ mới trong phạm vi giới hạn và dưới sự giám sát chặt chẽ. Hội đồng Sandbox Lâm Đồng sẽ được thành lập với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu từ cả trong nước và quốc tế.
Nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định thành công của dự án. Viện Công nghệ sinh học Việt Nam - Cuba sẽ được thành lập với sứ mệnh đào tạo đội ngũ chuyên gia có trình độ quốc tế. Viện sẽ triển khai các chương trình PhD và Master song bằng, cho phép sinh viên học tập và nghiên cứu tại cả Việt Nam và Cuba.
Tác động dài hạn và vị thế quốc tế mà dự án mang lại sẽ định vị lại vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ sinh học thế giới. Từ một nước nhập khẩu công nghệ, Việt Nam sẽ trở thành nước có khả năng xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao trong lĩnh vực y sinh.
Nguồn: https://baolamdong.vn/xa-hoi/202506/be-phong-cho-nen-kinh-te-suc-khoe-d064f84/
Bình luận (0)