Cần gỡ những điểm nghẽn về thể chế cho đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng. Ảnh: Thi công cao tốc Cần Thơ - Cà Mau (đoạn Cần Thơ - Hậu Giang).
Những thách thức trong tiến trình cải cách
“Nền kinh tế Việt Nam đã lớn gấp 5 lần (theo giá so sánh) so với cách đây 30 năm. Tốc độ tăng trưởng thực cao được duy trì bền vững ở mức bình quân từ 5% đến 6% trong 3 thập kỷ là một thành tựu rất ít quốc gia có thể đạt được” - Báo cáo Việt Nam 2045 - Ðột phá: Thể chế cho một tương lai thu nhập cao của Ngân hàng Thế giới (WB) nhận định. Còn trong 10 năm qua (2013-2024), quy mô nền kinh tế Việt Nam đã tăng gấp đôi và cũng trong thời gian này, tổng tài sản của khu vực ngân hàng đã tăng gấp 4 lần, mức vốn hóa trên thị trường cổ phiếu tăng lên gần 70% GDP, dư nợ trái phiếu Chính phủ tăng lên gần 18%, chi tiêu ngân sách tăng 1,6 lần… Những cải cách thể chế của Việt Nam đã tạo ra các động lực tăng trưởng mới, kinh tế tư nhân ngày càng lớn mạnh và có đóng góp rất quan trọng trong GDP quốc gia. Bên cạnh đó, những đánh giá về mức độ cạnh tranh trong nền kinh tế đạt kết quả khá tốt.
Báo cáo của WB cũng nhận định rằng, các cải cách về thể chế đã tăng hiệu quả đầu tư công đáng kể. Hệ thống đầu tư công của Việt Nam đã đem lại cơ sở hạ tầng tốt hơn nhiều so với những thập kỷ trước. Ðầu tư công là một trong 3 trụ cột tăng trưởng của Việt Nam trong những năm gần đây. Các chuyên gia cho biết, đầu tư công đúng sẽ thúc đẩy năng suất, thu hút đầu tư từ doanh nghiệp và đem lại tăng trưởng, cải thiện kết nối hạ tầng giao thông… Và để trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần đầu tư công ở mức 7,3% GDP mỗi năm. Tuy nhiên, thể chế về đầu tư công hiện nay chưa bắt kịp với nhu cầu, đơn cử như năm 2024, tỷ lệ giải ngân đầu tư công chỉ ở mức 77,5%, thấp xa so với bình quân 95% ở các quốc gia thu nhập trung bình cao và 96% mức bình quân của các quốc gia thu nhập cao. “Chuyển đổi nhanh thành quốc gia thu nhập cao đòi hỏi quan tâm đến đầu tư công cả về lượng và về chất” - báo cáo của WB nêu. Vì vậy, các thể chế về quản lý đầu tư công cần được cải thiện tốt hơn, cả về hiệu suất ra quyết định, phân bổ tài chính và phân quyền cho cho các địa phương… nhằm đáp ứng nhu cầu hạ tầng công phục vụ tăng trưởng.
Bên cạnh đó, các thể chế cho khu vực tư nhân cũng cần thúc đẩy nhanh hơn. Bởi khảo sát của một số tổ chức quốc tế đã chỉ rõ, dù những nỗ lực tạo lập môi trường kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính được triển khai sâu rộng cả nước, với sự tham gia có trách nhiệm của các cơ quan công quyền, nhưng trên 35% doanh nghiệp vẫn cho rằng họ phải dành ít nhất 10% thời gian để tìm hiểu và xử lý các quy định. Khi chi phí tuân thủ các quy định pháp luật của doanh nghiệp cao cũng là rào cản để khu vực kinh tế tư nhân phát triển.
Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào nhận định: “Những nỗ lực cải cách gần đây thể hiện quyết tâm của Việt Nam, song để đạt mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần thực hiện những cải cách quyết liệt hơn nữa - “một cú hích thể chế mang tính đột phá” - nhằm phát huy tối đa tiềm năng khu vực tư nhân trong thúc đẩy tăng trưởng và tạo ra việc làm chất lượng cho người dân”. Việt Nam cần mạnh mẽ hơn trong tiến trình cải cách thể chế, củng cố hệ thống pháp luật và môi trường pháp lý… để tạo ra những đột phá cho chặng đường phát triển tiếp theo.
Cần những quyết sách đột phá
Các chuyên gia WB khuyến cáo để trở thành quốc gia thu nhập cao, Việt Nam cần xây dựng bộ máy công vụ hiệu quả, có trách nhiệm giải trình rõ ràng. Ðặc biệt là cần có gói cải cách nhằm tối ưu hóa năng lực quản lý nhà nước ở tất cả các cấp. Trong đó, tập trung vào tăng cường vai trò chủ đạo và kiến tạo của ngân sách trung ương để thúc đẩy cơ chế phối hợp về nguồn lực giữa các cấp chính quyền trong việc cung cấp dịch vụ hạ tầng tổng hợp cấp vùng, cấp quốc gia phục vụ tăng trưởng, chuyển đổi xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu. Ðồng thời tăng cường sự chủ động và trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương; thúc đẩy sự cân bằng giữa các mục tiêu về công bằng, hiệu quả và bền vững (nhấn mạnh đến cải cách phương thức phân bổ ngân sách cho các mục tiêu, kế hoạch phát triển); nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy công quyền để thực thi công vụ tốt hơn, hiệu quả hơn.
Với mục tiêu thúc đẩy tiến trình cải cách thể chế để tạo môi trường đầu tư, kinh doanh minh bạch, thông thoáng hơn, thì các chính sách cho doanh nghiệp, nhất là khu vực tư nhân cũng cần được tính toán kỹ hơn, nhất là việc giảm chi phí giao dịch cho các doanh nghiệp. Việt Nam đã bắt đầu thực hiện một loạt cải cách thể chế để có một nền công vụ tinh gọn và hiệu quả hơn. Các nỗ lực sắp xếp tinh gọn bộ máy hiện nay là tiền đề quan trọng để tạo các đột phá mới cho một Việt Nam phát triển tốt hơn giai đoạn tới.
Song song với cải cách thể chế, Việt Nam cũng cần chuyển mạnh sang tăng trưởng xanh để giảm thiểu rủi ro và đáp ứng tốt hơn với các thách thức của biến đổi khí hậu đang diễn ra. Báo cáo của WB “Việt Nam 2045 - Tăng trưởng xanh hơn: Con đường hướng tới tương lai bền vững” đã chỉ rõ, nếu không có các biện pháp thích ứng kịp thời, tác động của biến đổi khí hậu có thể làm nền kinh tế Việt Nam mất đi khoảng 12,5% GDP vào năm 2050 so với kịch bản cơ sở, đe dọa này trở nên nghiêm trọng hơn đến khát vọng hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Song, nếu có quyết sách thích ứng tốt, đầu tư hiệu quả thì có thể thu hẹp tổn thất xuống mức 6,7%...
Nhiều chuyên gia nhận định rằng, Việt Nam có nhiều thuận lợi trong phát triển nhờ môi trường chính trị ổn định, môi trường đầu tư cũng được nhà đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp đánh giá cao. Việt Nam đang phát triển xoay trục về công nghệ, đặc biệt là các lĩnh vực công nghệ cao, bán dẫn, năng lượng xanh… Bên cạnh đó, khu vực kinh tế tư nhân ngày càng lớn mạnh và đóng vai trò động lực cho tăng trưởng sẽ là tiền đề quan trọng để Việt Nam vươn lên nấc thang mới.
Bài, ảnh: GIA BẢO
Nguồn: https://baocantho.com.vn/cai-cach-the-che-tao-dong-luc-cho-tang-truong-kinh-te-a187733.html
![[Tin tức Hàng hải] Wan Hai Lines đầu tư 150 triệu USD để mua 48.000 container](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/20/c945a62aff624b4bb5c25e67e9bcc1cb)
Bình luận (0)