Chung tay bảo tồn và phục hồi các dòng sông

Ngày Nước thế giới 22/3/2025 được Liên hợp quốc (UN) phát động với chủ đề “Glacier Preservation” - “Bảo tồn các dòng sông băng”, nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về vai trò quan trọng của sông băng, tuyết và băng trong hệ thống khí hậu và chu trình thủy văn của Trái Đất.

Vớt rác, giải tỏa sen bèo, khơi thông dòng chảy trên hệ thống sông nội đồng ở xã Liên Phương (thành phố Hưng Yên)

Tại Việt Nam, chủ đề tuyên truyền năm 2025 được cụ thể hóa thành “Bảo tồn và phục hồi các dòng sông”, hướng tới thích ứng với tình trạng nguồn nước suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ tài nguyên nước trong nước mà còn giúp Việt Nam hợp tác với các quốc gia trong khu vực để quản lý nguồn nước một cách cân bằng, thống nhất, đảm bảo an ninh nguồn nước và phát triển bền vững.

Ở tỉnh Hưng Yên, mạng lưới sông ngòi khá dày đặc với các hệ thống sông lớn như sông Hồng, sông Luộc… Đặc biệt, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải qua địa phận tỉnh dài 34,5km, cung cấp nước cho khoảng 38 nghìn héc-ta đất nông nghiệp, 12 nghìn héc-ta nuôi thủy sản và cấp nước sinh hoạt cho khoảng 500 nghìn người dân trong tỉnh. Tuy nhiên, kết quả quan trắc trong ba năm qua cho thấy nước sông Bắc Hưng Hải và các nhánh sông chảy vào hệ thống thủy lợi này bị ô nhiễm bởi chất hữu cơ, vi sinh như BOD5, COD, TSS, NH4, Coliforms… Trong đó, COD vượt từ 1,003 - 1,77 lần; BOD5 vượt từ 1,01 - 1,76 lần; NO2- vượt từ 1,01 - 10,82 lần; tổng dầu mỡ vượt 1,24 - 2,96 lần.

Để bảo vệ nguồn nước mặt, bảo vệ hệ thống sông ngòi trong tỉnh, những năm qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên nước, quy hoạch bảo vệ nguồn nước, kiểm soát chặt chẽ hoạt động xả thải vào nguồn nước. Tỉnh đang duy trì 26 điểm quan trắc tài nguyên nước, trong đó có 23 điểm quan trắc nước dưới đất và 3 điểm quan trắc nước mặt, đồng thời đẩy mạnh giám sát nước thải tự động tại các doanh nghiệp lớn.

Cùng với đó, tỉnh duy trì mạng lưới quan trắc môi trường với 7 điểm cố định lấy mẫu chất lượng nước sông. Trong ba năm trở lại đây, mỗi năm Sở Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Sở Tài nguyên và Môi trường) tổ chức thanh tra, kiểm tra từ 50 đến 70 cơ sở liên quan đến xả thải nước ra môi trường.

Không chỉ có cơ quan quản lý nhà nước, nhiều người dân sống gần sông cũng tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ nguồn nước. Ông Nguyễn Văn Hùng, một người dân sống tại xã Dân Tiến (Khoái Châu), chia sẻ: “Trước đây, nhiều đoạn sông nội đồng trong xã bị ô nhiễm do rác thải sinh hoạt và nước thải chưa qua xử lý. Thời gian gần đây, tôi cùng người dân tham gia thu gom rác ven sông, đồng thời tuyên truyền để mọi người đều có ý thức hơn trong bảo vệ nguồn nước. Nếu mỗi người có trách nhiệm, mỗi địa phương đều coi trọng việc bảo vệ sông ngòi nói riêng và nguồn nước nói chung, các dòng sông sẽ xanh trong trở lại”.

Hiện nay, phong trào bảo vệ dòng sông quê hương đang được duy trì thực hiện ở hầu hết các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Nổi bật là tại các huyện: Phù Cừ, Tiên Lữ, Ân Thi, Khoái Châu, Văn Giang và thành phố Hưng Yên. Các hoạt động chủ yếu được các hội, đoàn thể như: Nông dân, phụ nữ, đoàn thanh niên... tổ chức hằng tháng, hằng quý thông qua việc vớt rác, khơi thông dòng chảy, tuyên truyền bảo vệ môi trường... Tại Hưng Yên, nguồn nước mặt đóng vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất, đặc biệt là trong cung cấp nước sinh hoạt. Hiện nay, các nhà máy nước sạch trên địa bàn tỉnh chủ yếu sử dụng nguồn nước thô từ sông Hồng và sông Luộc để xử lý thành nước sinh hoạt. Tuy nhiên, thực trạng ô nhiễm sông ngòi trong tỉnh đang đặt ra thách thức lớn đối với công tác bảo đảm nguồn nước sạch, đòi hỏi những giải pháp quyết liệt nhằm bảo tồn và phục hồi các dòng sông. Trước hết cần kiểm soát chặt chẽ việc xả thải từ các khu công nghiệp, làng nghề và khu dân cư, yêu cầu tất cả các cơ sở sản xuất phải xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra môi trường. Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư công nghệ xử lý nước thải tiên tiến, khuyến khích áp dụng các mô hình sản xuất sạch hơn để giảm áp lực lên hệ thống sông ngòi.

Ngoài ra, việc khơi thông dòng chảy, nạo vét các tuyến sông bị bồi lắng, phục hồi hệ sinh thái thủy sinh cũng rất quan trọng để tăng khả năng tự làm sạch của sông. Cùng với đó, tỉnh cần tiếp tục đầu tư nâng cấp hệ thống quan trắc môi trường nước, phát hiện và xử lý kịp thời các nguồn gây ô nhiễm. Chỉ khi thực hiện đồng bộ các giải pháp này mới có thể bảo vệ nguồn nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất, đồng thời từng bước phục hồi sự trong lành cho các dòng sông trên địa bàn.

Vi Ngoan

Nguồn: https://baohungyen.vn/chung-tay-bao-ton-va-phuc-hoi-cac-dong-song-3180027.html