Con đường nhỏ mở hy vọng lớn

- Nằm biệt lập giữa núi rừng xã Cai Kinh, tỉnh Lạng Sơn, Lân Nóng là một vùng đất yên bình, nơi cuộc sống người dân gắn liền với nương rẫy, đường đi cách trở và nhiều thiếu thốn. Song ẩn sâu trong những khó khăn ấy lại là tiềm năng du lịch đang dần nhen nhóm, mở ra kỳ vọng về một hướng phát triển mới cho vùng đất còn nhiều khó khăn này.

Giữa những thách thức còn đó, người dân ở Lân Nóng đã và đang có niềm tin vào một tương lai tươi sáng hơn, khi chính quyền và cộng đồng xã hội đang chung sức nỗ lực mở lối, khơi dậy tiềm năng du lịch, để nơi đây không chỉ thoát nghèo mà còn trở thành điểm đến giàu bản sắc trên bản đồ du lịch Xứ Lạng.

Gian khó nơi Lân Nóng

Những ngày đầu tháng 8/2025, chúng tôi men theo triền núi cùng đoàn trekking (hoạt động đi bộ đường dài trên những địa hình tự nhiên phức tạp) do Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch Lạng Sơn tổ chức vào khu dân cư Lân Nóng. Leo dốc dựng đứng theo sỏi đá vốn đã khó, sau cơn mưa, lối đi lại càng thêm trơn trượt khiến nhiều người trong đoàn trượt ngã, quần áo lấm lem, bàn tay sưng rát vì bấu vào vách đá và cây rừng để giữ thăng bằng. Hơn 1 tiếng đồng hồ vượt qua những khó khăn ấy, giữa thung lũng biệt lập, những mái nhà thấp thoáng dưới chân núi hiện ra, khiến ai nấy như được tiếp thêm sức lực sau chặng đường khó.

Lân Nóng - ngôi làng nằm biệt lập giữa đại ngàn hiện có 13 hộ với 68 nhân khẩu, chủ yếu là dân tộc Nùng. Trong số 13 hộ dân thì 100% là hộ nghèo và cận nghèo (10 hộ nghèo, 3 hộ cận nghèo). Trước tháng 6/2025, đi từ trung tâm thôn Loi vào Lân Nóng chỉ có cách duy nhất là đi bộ leo núi hơn 1 tiếng đồng hồ, men theo các mỏm đá, không lối mòn rõ rệt. Người ngoài vào làng, nếu không thạo đường, lạc lối là chuyện thường.

“Mùa mưa, trời tối sầm, đường trơn, người già hay trẻ con đi lại thường bị trượt ngã. Ai ốm đau phải cáng ra trạm y tế, mất cả nửa ngày đường” - anh Phạm Văn Tình, người sinh ra và lớn lên ở Lân Nóng kể.

Ở Lân Nóng chưa có điện lưới quốc gia, bà con vẫn thắp đèn dầu, hoặc dùng đèn và quạt sử dụng năng lượng mặt trời. Ở đây cũng không sóng điện thoại, người dân muốn gọi điện thì phải leo lên các mỏm đá cao may ra mới bắt được sóng. Nguồn nước sinh hoạt lấy từ suối nên vào mùa khô thường thiếu. Sinh kế chính của người dân là trồng lạc, ngô, đỗ và cây ăn quả. Muốn tiêu thụ được sản vật làm ra, người dân phải gùi bộ qua những đoạn đường khó, vì thế mà cuộc sống rất khó khăn, thiếu thốn.

Chia sẻ cùng phóng viên, em Phạm Tuấn Diệp, 16 tuổi, dáng người gầy gò cho biết: “Em nghỉ học rồi, ở nhà phụ bố mẹ làm kinh tế cho bớt khổ”.

Khát vọng mở đường thành hiện thực

Từ nhiều năm qua, người dân ở Lân Nóng đã nuôi khát vọng tìm con đường mới để đi lại, phần nào vơi bớt khó khăn. Mặc dù tìm ra lối đi phù hợp, song họ không có đủ kinh phí để mở đường. Đầu năm 2025, sau khi người dân Lân Nóng kêu gọi và được sự hỗ trợ của mạnh thường quân, đến tháng 4/2025, tuyến đường bê tông dài khoảng 4 km, rộng khoảng 50 cm men theo sườn núi đủ cho xe máy lưu thông nối Lân Nóng với trung tâm xã Vạn Linh (huyện Chi Lăng cũ) được mở. Tuyến đường có tổng kinh phí gần 750 triệu đồng, đến nay bà con ở Lân Nóng đã đóng góp và chi trả được khoảng 300 triệu đồng.

Mặc dù đã có lối đi lại, song con đường còn nhiều đoạn chưa đổ bê tông, cheo leo, dốc cao, nhiều khúc cua quanh co nhưng với bà con nơi đây, đó đã là một bước tiến lớn. “Có đường rồi, vận chuyển hàng hóa, nông sản dễ hơn trước nhiều. Chỉ mong làng mình sớm có điện, có sóng điện thoại để kết nối với bên ngoài, chứ giờ người ta 4.0 hết rồi, chỗ chúng tôi vẫn là… 0.4 thôi” anh Phạm Văn Tình cười mà giọng lẫn vị chua xót.

Một đoạn khó đi trên cung đường trekking vào Lân Nóng

Ông Linh Văn Điệp, Phó Chủ tịch UBND xã Cai Kinh cho biết: Thời gian qua, chính quyền xã đã kiến nghị Nhà nước hỗ trợ mở rộng, nâng cấp tuyến đường, đồng thời đưa điện lưới và hạ tầng viễn thông vào làng. Tuy nhiên do địa hình hiểm trở, chi phí lớn, việc triển khai cần thêm thời gian và nguồn lực nên chưa được đầu tư. Trong lúc chờ đợi, xã vẫn vận động bà con nỗ lực lao động sản xuất, vươn lên phát triển kinh tế.

Hướng đi mới cho Lân Nóng

Khó khăn vẫn còn đó song vừa qua, cùng với con đường mới, một hướng phát triển cho Lân Nóng đã và đang được mở ra. Đầu năm 2025, Phòng Quản lý Công viên địa chất (CVĐC) Lạng Sơn thuộc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh đã khảo sát và chọn Lân Nóng để xây dựng mô hình “làng du lịch không phát thải carbon” đầu tiên trên địa bàn – hướng tới “du lịch net zero” (là hình thức du lịch hướng tới mục tiêu cân bằng lượng khí thải carbon phát sinh trong quá trình hoạt động, bằng cách giảm thiểu hoặc bù đắp hoàn toàn lượng khí thải đó).

Theo đó, khu dân cư Lân Nóng có tiềm năng trở thành ngôi làng “Net Zero" tiêu biểu trong vùng CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn bởi các đặc điểm: các hộ dân sống trong nhà sàn, nhà đất; có hang (nhỏ) và suối chảy từ trong hang; không gian làng sạch sẽ, nhiều cây xanh; con đường trong làng nối ra cánh đồng có thể đạp xe đạp; có rừng vầu; cung đường trekking từ phía trung tâm xã Cai Kinh vào Lân Nóng đi qua sườn núi, thung lũng có cảnh quan hùng vĩ, có núi đôi và “nghĩa địa hoá thạch cổ sinh"...

Đặc biệt, người dân Lân Nóng hầu hết là dân tộc Nùng, lại sống biệt lập nên cơ bản vẫn giữ được các phong tục tập quán trong sinh hoạt, trang phục truyền thống cùng nét văn hóa ẩm thực sẽ góp phần tạo sức hấp dẫn với du khách.

vts01118,10114215.jpg — Đoàn viên, thanh niên xã Cai Kinh tham gia trồng cây tạo cảnh quan tại khu dân cư Lân Nóng

Bà Phạm Thị Hương, Trưởng Phòng Quản lý CVĐC, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh chia sẻ: Chúng tôi muốn xây dựng tuyến trekking “Hành trình đến với ngôi làng mang tên Hạnh Phúc” kết hợp trải nghiệm văn hóa dân tộc thiểu số. Mong muốn hướng đi này sẽ tạo sinh kế mới cho người dân, bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa của người Nùng nơi đây.

Để từng bước xây dựng Lân Nóng trở thành ngôi làng "Net Zero", thời gian qua, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh đã tổ chức các hoạt động như tổ chức cuộc thi kết hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về việc giữ gìn ngôi nhà sàn truyền thống, dọn dẹp vệ sinh không gian nhà sàn, vườn sạch sẽ; tổ chức các hoạt động trồng cây tạo cảnh quan tại khu dân cư. Đồng thời, vận động người dân tiếp tục quy trình sản xuất lạc, ngô theo tiêu chí thân thiện với môi trường và tạo ra những món ăn độc đáo từ lạc và ngô, hướng tới hình thành thương hiệu, bao bì cho sản phẩm có gắn logo CVĐC toàn cầu UNESCO Lạng Sơn...

Trong 2 tháng qua, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh đã tổ chức đưa 4 đoàn khách trekking vào Lân Nóng, mang đến cơ hội giao lưu và từng bước "gieo mầm" cho dịch vụ du lịch cộng đồng. Tuyến trekking hiện đang bắt đầu thu hút sự chú ý của du khách yêu thiên nhiên và trải nghiệm khám phá trong và ngoài tỉnh.

Anh Đỗ Hùng, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Tôi đã từng chinh phục nhiều cung đường trekking nhưng hành trình đến Lân Nóng mang lại một cảm giác hoàn toàn khác. Băng qua những vườn na bạt ngàn, vượt núi đá sang bên kia vào làng, tôi như bước vào một thế giới khác, yên bình, nguyên sơ với hệ thực vật phong phú trải dài hai bên lối đi. Dù quãng đường khá vất vả nhưng cảnh vật cùng sự nhiệt tình, chân chất của người dân nơi đây khiến tôi chỉ muốn quay lại để thật sự được nghỉ ngơi và hòa mình vào không gian này.

Người dân Lân Nóng sinh hoạt trong nhà sàn truyền thống

Hy vọng một ngày không xa, khi có sự đầu tư của Nhà nước và chung tay của cộng đồng, con đường đến Lân Nóng sẽ được mở rộng, ánh điện sẽ xua tan bóng tối, sóng điện thoại sẽ được kết nối đến thung lũng này. Và khi đó, nụ cười của người dân nơi đây sẽ không chỉ dành cho du khách, mà còn là nụ cười hạnh phúc vì quê hương đã phát triển bền vững từ những vốn quý mà thiên nhiên trao tặng.