Công nghệ số - 'đòn bẩy' mới cho giảm nghèo bền vững - Kỳ 3: Người dân 'reset' tư duy

Chuyển đổi số đã làm thay đổi mạnh mẽ tư duy của người dân, giúp họ tiếp cận thông tin nhanh chóng, minh bạch, chính xác. Người dân dần quen với các dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không tiền mặt và học tập qua mạng. Nhờ đó, họ chủ động hơn trong công việc, nâng cao năng suất và chất lượng cuộc sống, thích ứng tốt với xu thế phát triển của xã hội số.

Chương trình livestream quảng bá, giới thiệu sản phẩm nông nghiệp tỉnh Thái Nguyên năm 2025 diễn ra trong hai ngày 19, 20-4 tại Hợp tác xã sản xuất và thương mại dịch vụ Bản Việt. Ảnh: V.C

Từ sản xuất truyền thống đến nông nghiệp thông minh

Dù chỉ học hết lớp bốn, nhưng ông Trần Văn Thắng, xóm Hồng Thái 2, xã Tân Cương (TP. Thái Nguyên) luôn hăng hái ứng dụng công nghệ vào công việc sản xuất của gia đình. Ông cho biết: Từ khi áp dụng phần mềm quản lý quy trình sản xuất, tôi thấy rõ hiệu quả tăng lên. Tôi có thể theo dõi thời gian bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trên điện thoại thông minh, đồng thời cập nhật thời tiết, sâu bệnh từ ứng dụng công nghệ.

Việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất như ông Thắng hiện đã trở nên khá phổ biến ở tỉnh Thái Nguyên. Họ là những nông dân mới - nông dân của thời đại số. Ông Vũ Văn Quang, xóm Bờ Suối, xã Nam Hòa (Đồng Hỷ) cho biết: Trang trại của gia đình tôi thường xuyên nuôi 8.000 con gà. Toàn bộ quá trình chăn nuôi đều được chia sẻ bằng hình ảnh, kể từ việc nhập con giống, thức ăn chăn nuôi, phòng bệnh và gà đến thời điểm xuất bán.

Ông Nguyễn Văn Đường, tổ 3, thị trấn Hương Sơn (Phú Bình), 1 trong 63 tỷ phú "chân đất" được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tặng Bằng khen “Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2019” lại mạnh dạn hơn.

Ông Nguyễn Văn Đường: Nhờ ứng dụng công nghệ, quy mô chăn nuôi trang trại của gia đình tôi duy trì tổng đàn 20.000 con gà bố mẹ, với 13 lò ấp trứng, cung cấp cho thị trường gần 2,4 triệu gà con/năm. Nhiều công đoạn phục vụ chăn nuôi được số hóa như: Hệ thống điện, cho gà ăn, uống và các giao dịch mua thức ăn chăn nuôi, giao bán sản phẩm và thanh toán cơ bản thông qua mạng internet.

Quy trình chăn nuôi gà được gia đình anh Vũ Văn Quang, xóm Bờ Suối, xã Nam Hòa (Đồng Hỷ), chia sẻ với các đại lý thông qua mạng xã hội.

Công nghệ số đã nhanh chóng làm thay đổi nhận thức của người dân, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp. Nếu như trước đây, việc bơm tưới nước cho chè hoặc các thửa ruộng cấy lúa, trồng rau màu bà con phải trực tiếp khởi động máy bơm, nay đã có nhiều nông hộ ngồi uống trà với khách trong nhà nhưng có thể khởi động máy bơm tưới dẫn nước ra đồng theo ý mình. Nông nghiệp thông minh mang lại cho nông dân lợi ích nhiều hơn, như tăng năng suất lao động, tăng giá trị sản phẩm, giảm nhân công nhưng quan trọng là có vốn để đầu tư công nghệ.

Khi có thiết bị công nghệ và kỹ năng sử dụng, bà con tự tin hơn trong sản xuất, làm chủ quá trình tham gia thị trường. Thông qua mạng internet, sản phẩm của bà con nông dân có thể tiếp cận được nhiều người tiêu dùng hơn, mở rộng thị trường tiêu thụ. Nhiều người tự hào mình không chỉ là nông dân, mà còn là một doanh nhân số.

Đến Công ty TNHH Công nghệ sinh học Phú Gia, thị trấn Hùng Sơn (Đại Từ), bà Trần Thị Thanh Hoa, Phó Giám đốc Công ty cho biết: Sản lượng nấm của Công ty đạt hơn 100 tấn/năm, chủ yếu xuất khẩu đến các thị trường ngoài nước. Với số lượng đơn hàng lớn, nhưng hầu hết các giao dịch, kể cả thanh toán tiền hàng đều được thực hiện thông qua mạng internet.

Nông nghệp thông minh giúp nông dân không còn là người đơn độc trên đồng ruộng. Chia sẻ với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Minh, Tổ hợp tác rau an toàn xóm Cậy, xã Huống Thượng (TP. Thái Nguyên) phấn chấn: Bằng chiếc điện thoại có kết nối internet, nông dân chúng tôi chủ động giới thiệu toàn bộ quá trình sản xuất, thu hoạch sản phẩm đến người tiêu dùng. Nói như thế có nghĩa là trong quá trình sản xuất, chúng tôi luôn có người tiêu dùng đồng hành. Họ tư vấn cho chúng tôi nên trồng rau gì và chúng tôi sẵn sàng đáp ứng theo nhu cầu của họ.

Tổ hợp tác rau an toàn xóm Cậy, xã Huống Thượng (TP. Thái Nguyên) quay video ruộng rau và livestream trực tiếp với khách hàng.

Để có bước tiến vững chắc từ sản xuất truyền thống đến nông nghiệp thông minh, tỉnh Thái Nguyên đã và đang tiếp tục triển khai nhiều chương trình đào tạo kỹ năng số cho nông dân, hỗ trợ xây dựng website, gian hàng số trên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shopee... Đồng thời, tỉnh cũng đầu tư, nâng cấp hạ tầng mạng tại các vùng nông thôn, mở rộng phủ sóng 4G, tiến tới phổ cập smartphone đến từng hộ dân.

Nông dân thời hội nhập số

Thời hội nhập số, nhiều nông dân tỉnh Thái Nguyên đã nhanh chóng bắt nhịp kịp với xu hướng vận động của xã hội. Phần lớn bà con đã biết sử dụng các ứng dụng tiện ích trên chiếc điện thoại có kết nối internet. Chiếc điện thoại trở thành công cụ hỗ trợ sản xuất, quảng bá và giao bán sản phẩm cho nông dân.

Từ những thói quen canh tác truyền thống, giờ đây, họ đã tự tin sử dụng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử và ứng dụng nông nghiệp số để nâng cao giá trị nông sản, khẳng định vị thế của mình trong thời kỳ hội nhập số.

Ông Đinh Văn Tú, một nông dân ở xóm Ao Rôm, xã Khe Mo (Đồng Hỷ) cho biết: Nông nhàn hằng năm, tôi đi mua trâu, bò về vỗ béo bán kiếm lời. Chỉ bằng chiếc điện thoại có kết nối mạng internet, tôi biết trong ngoài tỉnh ở đâu ai cần bán, cần mua và tôi đến với họ.

Công nghệ thông tin đã làm cho những nông dân chất phác như ông Tú trở nên linh hoạt, sáng tạo hơn trong cuộc sống. Để thích nghi với xã hội số, nhiều nông dân từ bỏ thới quen trông chờ ỉ lại, chủ động học cách tạo tài khoản zalo, facebook, lập fanpage đứng tên mình để livestream giới thiệu những sản phẩm mình có.

Lâu ngày thành quen, bà con cũng thành thục hơn khi giao bán hàng và thanh toán qua mạng. Bà Dương Thị Mão, xóm Ngoài 2, xã Úc Kỳ (Phú Bình) cho biết: Ở Úc Kỳ, bà con có nghề làm tương gia truyền. Trước đây, các giao dịch mua bán được thực hiện trực tiếp giữa 2 bên, sản lượng tương chỉ đạt khoảng 500.000 lít/năm. Từ khi các hộ làm tương biết sử dụng các mạng xã hội như zalo, facebok, đưa sản phẩm lên không gian mạng, thị trường nhanh chóng mở rộng, sản lượng tương của bà con trong xã tăng lên khoảng 1,5 triệu lít/năm. Hầu hết các giao dịch được thực hiện trên hệ thống mạng.

Thông qua các trang mạng xã hội, tương nếp của bà con làng nghề Úc Kỳ (Phú Bình) được giao bán ở nhiều tỉnh, thành phố trên toàn quốc.

Thời hội nhập số, mỗi nông dân có thể là một giám đốc, một doanh nhân, hoặc như 1 diễn viên, nhà sản xuất video để livestream. Bà Hoàng Thị Tân, Giám đốc HTX Tâm Trà Thái, xã Tân Cương (TP. Thái Nguyên) là một điển hình. Bằng chiếc máy điện thoại thông minh, bà tập quay video, rồi livestream quảng bá sản phẩm trên tiktok và facebook, zalo. Lâu ngày thành chuyên nghiệp, sản phẩm của Tâm Trà Thái hầu như đã có mặt trên cả nước.

Bà cho biết: Ngoài các sản phẩm về chè, tôi còn có mỳ gạo ngon nức tiếng vùng Việt Bắc. Hiện, tôi thành thạo kỹ năng quay video, viết nội dung và tương tác với khách hàng. Tôi cũng “nghiện” livestream. Nhiều khi vừa livestream, vừa chia sẻ cùng khách hàng về quy trình sản xuất chè hoặc chế biến mỳ gạo. Bằng hình ảnh trực tiếp, khách hàng yên tâm về chất lượng. Nhờ vậy tôi có thêm nhiều bạn hàng.

Theo ông Phạm Văn Sỹ, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh: Từ nhiều năm gần đây, Hội chủ động phối hợp với các doanh nghiệp viễn thông, thương mại điện tử tổ chức cho nông dân tham gia lớp tập huấn về kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, như cài đặt app, xây dựng thương hiệu cá nhân, livestream bán hàng, tham gia sàn thương mại điện tử… Do đó, chuyển đổi số đang từng ngày thấm vào đời sống người nông dân Thái Nguyên.

Vẫn những bàn tay quen cầm cày, cuốc, nay thành thạo thêm việc bấm phím quay video, livestream và nói với bạn bè muôn phương về những gì mình có, mình cần. Nông dân của thời hội nhập số không chỉ biết trồng trọt, chăn nuôi, mà còn biết "cày" dữ liệu, "gieo" thương hiệu và "gặt hái" niềm tin của bạn bè trên nền tảng số...

Công nghệ số đang trở thành "đòn bẩy" quan trọng thúc đẩy giảm nghèo bền vững ở tỉnh Thái Nguyên. Các ứng dụng công nghệ giúp người dân tiếp cận tri thức, thị trường và dịch vụ công nhanh chóng, minh bạch hơn. Việc phổ cập internet, đào tạo kỹ năng số, xây dựng sàn thương mại điện tử địa phương đã giúp nhiều nông dân, đặc biệt là hộ nghèo tiếp cận được với thị trường đa dạng và giàu tiềm năng. Nhờ đó nhiều hộ dân đã vươn lên thoát nghèo bền vững.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202506/cong-nghe-so-don-bay-moi-cho-giam-ngheo-ben-vung-ky-3-nguoi-dan-reset-tu-duy-f9406f5/