Công tác lễ tân và phiên dịch - Sứ mệnh truyền tải và giải mã thông điệp đối ngoại

Việc xây dựng một đội ngũ lễ tân và phiên dịch đối ngoại chuyên nghiệp, bản lĩnh, hiểu biết sâu rộng sẽ là nhân tố góp phần tích cực vào sự phát triển toàn diện và vững chắc của ngành Ngoại giao, tạo dựng và quảng bá hình ảnh đất nước một cách hiệu quả trong bối cảnh mới.

Lễ đón Tổng thống Hungary và Phu nhân thăm chính thức Việt Nam, ngày 28/5/2025. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Vai trò then chốt trong hoạt động đối ngoại cấp cao

Trong “kỷ nguyên vươn mình của đất nước”, công tác lễ tân và phiên dịch ngày càng thể hiện rõ vai trò rất quan trọng trong các hoạt động đối ngoại cấp cao của Đảng và Nhà nước.

Trước hết, công tác lễ tân là một phần thiết yếu tạo nên thành công của hoạt động đối ngoại cấp cao. Lễ tân không chỉ là hình thức, nghi thức mà còn mang tính biểu tượng cao, thể hiện sự trân trọng, mến khách, văn minh và bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh ngoại giao hiện đại, lễ tân đối ngoại không còn chỉ mang tính chất nghi lễ mà đã trở thành một công cụ chiến lược – một dạng “sức mạnh mềm” (soft power) quan trọng của quốc gia. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong nghi lễ đón tiếp và sắp xếp chương trình làm việc không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với đối tác mà còn phản ánh rõ nét hình ảnh và bản sắc dân tộc. Từ lễ đón trang trọng, không gian hội đàm được bài trí tinh tế, quy chuẩn về trang phục, cho đến những chi tiết nhỏ thực đơn, chương trình biểu diễn nghệ thuật trong chiêu đãi cấp Nhà nước…, tất cả đều góp phần truyền tải thông điệp về văn hóa, giá trị và tầm vóc phát triển của đất nước.

Thông qua việc triển khai công tác lễ tân đối ngoại, Việt Nam không chỉ thể hiện năng lực tổ chức và sự tôn trọng đối tác mà còn khẳng định được nội lực văn hóa, bản lĩnh hội nhập và hình ảnh một quốc gia hiện đại, hiếu khách, có bản sắc riêng. Những trải nghiệm tốt đẹp của các Lãnh đạo cấp cao nước ngoài trong các chuyến thăm có thể để lại ấn tượng sâu sắc, góp phần củng cố quan hệ song phương và uy tín quốc gia trên trường quốc tế. Mức độ đón tiếp, các biệt lệ, cách phân bổ thời gian, các cử chỉ được tính toán kỹ lưỡng chính là công cụ quan trọng chuyển tải các thông điệp ngoại giao và giúp xây dựng quan hệ các nhân giữa Lãnh đạo ta và Lãnh đạo các nước.

Bên cạnh đó, công tác phiên dịch đối ngoại không chỉ là một nhiệm vụ chuyên môn đơn thuần, mà còn là một phần của ngoại giao với sứ mệnh giải mã và truyền tải thông điệp, thể hiện đúng và tinh tế sắc thái, tình cảm và tư tưởng của cả hai phái. Đây là yếu tố then chốt góp phần bảo đảm chất lượng và hiệu quả trong các cuộc tiếp xúc, đối thoại cấp cao. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nội dung các cuộc trao đổi thường mang tính chiến lược, đa chiều và phức tạp. Điều này đòi hỏi đội ngũ phiên dịch không chỉ vững vàng về chuyên môn, thông thạo ngoại ngữ, mà còn cần có kiến thức sâu sắc về chính trị, ngoại giao và sự tinh tế trong am hiểu văn hóa.

Đặc biệt, trong các cuộc tiếp xúc giữa Lãnh đạo cấp cao hai bên, dù sử dụng những từ ngữ thân mật, nhưng nội dung trao đổi thường ẩn chứa những thông điệp chiến lược quan trọng. Vì vậy, người phiên dịch phải thể hiện được sự nhạy bén và bản lĩnh để truyền tải chính xác cả về ngôn ngữ lẫn sắc thái, làm sao vừa giữ được sự gần gũi trong cách diễn đạt, vừa bảo đảm đầy đủ chiều sâu chiến lược theo đúng tinh thần và thông điệp của Lãnh đạo. Đây chính là thách thức cũng như vinh dự lớn đối với đội ngũ phiên dịch đối ngoại trong quá trình đồng hành cùng công tác đối ngoại của đất nước.

Có thể nói, lễ tân và phiên dịch đối ngoại chính là hai yếu tố then chốt bảo đảm sự thành công của các sự kiện đối ngoại cấp cao. Vai trò của hai lĩnh vực này càng nổi bật hơn khi Việt Nam bước vào kỷ nguyên “vươn mình”, hội nhập mạnh mẽ hơn, với vị thế ngày càng nâng cao trên trường quốc tế. Việc xây dựng một đội ngũ lễ tân và phiên dịch đối ngoại chuyên nghiệp, bản lĩnh, hiểu biết sâu rộng sẽ là nhân tố góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện và vững chắc của ngành Ngoại giao, tạo dựng và quảng bá hình ảnh đất nước một cách hiệu quả trong bối cảnh mới.

Cục Lễ tân Nhà nước và Phiên dịch đối ngoại khai mạc khóa đào tạo kỹ năng phiên dịch đối ngoại dành cho mạng lưới cộng tác viên (mở rộng) của Bộ Ngoại giao, tháng 5/2025. (Ảnh: Quang Hòa)

Hành trang toàn diện trong kỷ nguyên mới

Trước yêu cầu và sứ mệnh ngày càng cao của ngành Ngoại giao trong kỷ nguyên mới, đội ngũ làm công tác lễ tân và phiên dịch đối ngoại đối ngoại cần chuẩn bị một hành trang toàn diện với các yếu tố then chốt sau đây:

Thứ nhất, vững vàng về chính trị, tư tưởng. Người làm công tác lễ tân và phiên dịch đối ngoại cần luôn thấm nhuần đường lối, chủ trương, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, từ đó giữ vững lập trường, quan điểm trong mọi tình huống giao tiếp quốc tế. Đây là nền tảng cốt lõi để xử lý hiệu quả các tình huống ngoại giao phức tạp và nhạy cảm.

Thứ hai, trau dồi kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ. Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, các vấn đề đặt ra trong hoạt động đối ngoại ngày càng đa dạng, phức tạp. Do đó, cán bộ lễ tân và phiên dịch cần liên tục cập nhật kiến thức ở nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, pháp luật quốc tế; đồng thời, cần rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống linh hoạt, khả năng ứng biến nhạy bén và phù hợp thực tiễn.

Thứ ba, nâng cao trình độ ngoại ngữ và hiểu biết giao tiếp quốc tế. Bên cạnh khả năng sử dụng ngoại ngữ thành thạo về mặt kỹ thuật, người làm công tác đối ngoại cần hiểu sâu sắc văn hóa, tư duy, phong tục tập quán và tâm lý của đối tác quốc tế. Việc nắm vững những yếu tố này giúp truyền tải thông điệp/ thông tin chính xác, hiệu quả, bảo đảm được chất lượng công việc.

Thứ tư, làm việc chuyên nghiệp, tận tụy và sáng tạo. Tác phong làm việc chuyên nghiệp, tinh thần trách nhiệm cao, cùng sự sáng tạo và đổi mới không ngừng là những yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng công việc, tạo dấu ấn riêng trong công tác lễ tân và phiên dịch. Mỗi cán bộ cần chủ động thích ứng với các xu thế ngoại giao hiện đại và yêu cầu hội nhập quốc tế.

Thứ năm, rèn luyện sức khỏe. Đặc thù công việc đòi hỏi làm việc với cường độ cao, di chuyển nhiều, làm việc với nhiều nơi trên thế giới với các múi giờ khác nhau, thường xuyên ứng trực và xử lý tình huống bất kể giờ giấc, nên sức khỏe thể chất và tinh thần dẻo dai là điều kiện tiên quyết để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Thứ sáu, rèn luyện bản lĩnh, giữ vững nguyên tắc, ứng biến linh hoạt. Thực tế cho thấy, cán bộ lễ tân và phiên dịch đối ngoại là lực lượng trực tiếp tham gia điều phối, xử lý và ra quyết định tại chỗ, tức thì. Tính linh hoạt trong ứng biến trước các thay đổi đột ngột – từ nghi thức, nhân sự cho đến yêu cầu của Lãnh đạo, đối tác – là kỹ năng sống còn. Tuy nhiên, sự linh hoạt đó luôn phải đặt trong khuôn khổ nguyên tắc bảo đảm lợi ích quốc gia, tôn trọng chuẩn mực cốt lõi của công tác lễ tân và phiên dịch – vốn là sự kết tinh giữa văn hóa ngoại giao, thể diện quốc gia và thông lệ quốc tế.

Bản lĩnh nghề nghiệp của cán bộ lễ tân và phiên dịch thể hiện rõ ở khả năng tham mưu tại chỗ, đưa ra quyết định nhanh chóng và chịu trách nhiệm trong những tình huống bất ngờ, chưa có tiền lệ, nhưng vẫn bảo đảm sự suôn sẻ, chuẩn mực và không ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia. Trong nhiều trường hợp, đây chính là “người gác cổng cuối cùng” trước khi thông điệp ngoại giao được truyền đi hoặc một nghi lễ cấp cao được thực hiện. Trách nhiệm gánh vác không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn liên quan trực tiếp đến chiến lược đối ngoại mềm của đất nước.

Tóm lại, để đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, mỗi cán bộ làm công tác lễ tân và phiên dịch đối ngoại cần không ngừng học hỏi, rèn luyện và hoàn thiện bản thân, từ sức khỏe, kiến thức, kỹ năng, tác phong đến bản lĩnh để đóng góp xứng đáng vào thành công chung của công tác đối ngoại và tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Nguồn: https://baoquocte.vn/cong-tac-le-tan-va-phien-dich-su-menh-truyen-tai-va-giai-ma-thong-diep-doi-ngoai-325410.html